۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== ' به '==') |
|||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
'''ابووليد زينالدين خالد بن عبدالله بن ابىبكر''' (838 هجری قمری / 1434 میلادی - 905 هجری قمری / 1499 میلادی)، فقیه شافعی که به وقاد معروف میباشد و متخصص در علوم منطق، بلاغت، نحو و لغت است. | '''ابووليد زينالدين خالد بن عبدالله بن ابىبكر''' (838 هجری قمری / 1434 میلادی - 905 هجری قمری / 1499 میلادی)، فقیه شافعی که به وقاد معروف میباشد و متخصص در علوم منطق، بلاغت، نحو و لغت است. | ||
== ولادت== | ==ولادت== | ||
ایشان در سال 838ق / 1434م متولد شد. نسب وى به ابومنصور ازهرى صاحب «تهذيب اللغة» مىرسد. در جرجه (جرجا) واقع در صعيد مصر، به دنيا آمد و نسبت جرجى (جرجاوى) او از همين جاست. | ایشان در سال 838ق / 1434م متولد شد. نسب وى به ابومنصور ازهرى صاحب «تهذيب اللغة» مىرسد. در جرجه (جرجا) واقع در صعيد مصر، به دنيا آمد و نسبت جرجى (جرجاوى) او از همين جاست. | ||
ازهرى در كودكى همراه خانوادهاش به قاهره رفت و همان جا پرورش يافت. | ازهرى در كودكى همراه خانوادهاش به قاهره رفت و همان جا پرورش يافت. | ||
== تحصیلات == | ==تحصیلات == | ||
در آغاز، قرائت قرآن آموخت و کتابهاى «العمدة» و «مختصر» ابوشجاع را فراگرفت و سپس وارد الأزهر شد و در آنجا به تكميل دانش خويش و فراگيرى علومى چون معانى و بيان، صرف و نحو، منطق و اصول فقه پرداخت و از استادانى چون يعيش مغربى، داوود مالكى، سنهورى، حصنى، شمنى و [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوى]] دانش آموخت. اما بنابر روايتى كه ابن عماد نقل كرده است، وى در آغاز، خادم الأزهر بود و در 36 سالگى، در پى تحولى روحانى به تحصيل علم روى آورد. وى علت اصلى اين حال را، ناسزاى يكى از طلاب الأزهر مىداند كه سخت بر وى گران آمده بود. ازهرى پس از فراگيرى علم به تدريس پرداخت و دانشدوستان بسيارى به مجالس درس وى راه يافتند و نام او بر سر زبانها افتاد. برخى او را همپايه [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدين سيوطى]] و [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمان جامى]] شمردهاند و حتى از برخى جهات، برتر از آن دو دانستهاند. | در آغاز، قرائت قرآن آموخت و کتابهاى «العمدة» و «مختصر» ابوشجاع را فراگرفت و سپس وارد الأزهر شد و در آنجا به تكميل دانش خويش و فراگيرى علومى چون معانى و بيان، صرف و نحو، منطق و اصول فقه پرداخت و از استادانى چون يعيش مغربى، داوود مالكى، سنهورى، حصنى، شمنى و [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوى]] دانش آموخت. اما بنابر روايتى كه ابن عماد نقل كرده است، وى در آغاز، خادم الأزهر بود و در 36 سالگى، در پى تحولى روحانى به تحصيل علم روى آورد. وى علت اصلى اين حال را، ناسزاى يكى از طلاب الأزهر مىداند كه سخت بر وى گران آمده بود. ازهرى پس از فراگيرى علم به تدريس پرداخت و دانشدوستان بسيارى به مجالس درس وى راه يافتند و نام او بر سر زبانها افتاد. برخى او را همپايه [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدين سيوطى]] و [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمان جامى]] شمردهاند و حتى از برخى جهات، برتر از آن دو دانستهاند. | ||
وى در روزگار خود، از نحويان بزرگ بشمار مىرفت و در منابع، از وى ستايش بسيار شده است. بااينهمه، او نيز همچون ديگر نحويان آن عصر كه سخن تازهاى نداشتند، به شرح يا تلخيص آثار ديگران مىپرداخت؛ ازاينرو کتابهاى وى همه در شرح آثار نحويان ديگر چون [[ابنمالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] و [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] است. شيوه وى در شرح آثار نحويان و استناد به منابع نحوى، مبتنى بر اختصار و ايجاز است؛ بهگونهاى كه اين ايجاز، خود گاه مخل معنى و مايه ابهام شده است. ازاينرو برخى از منتقدان، وى را شارحى ناموفق دانسته و شروح او را سست و پرخلل شمردهاند. بهعلاوه در شناخت او از لغت و ادب عرب نيز ترديد كردهاند و مثلا به شرح او بر قصيده «برده» خردههايى گرفتهاند. | وى در روزگار خود، از نحويان بزرگ بشمار مىرفت و در منابع، از وى ستايش بسيار شده است. بااينهمه، او نيز همچون ديگر نحويان آن عصر كه سخن تازهاى نداشتند، به شرح يا تلخيص آثار ديگران مىپرداخت؛ ازاينرو کتابهاى وى همه در شرح آثار نحويان ديگر چون [[ابنمالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] و [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] است. شيوه وى در شرح آثار نحويان و استناد به منابع نحوى، مبتنى بر اختصار و ايجاز است؛ بهگونهاى كه اين ايجاز، خود گاه مخل معنى و مايه ابهام شده است. ازاينرو برخى از منتقدان، وى را شارحى ناموفق دانسته و شروح او را سست و پرخلل شمردهاند. بهعلاوه در شناخت او از لغت و ادب عرب نيز ترديد كردهاند و مثلا به شرح او بر قصيده «برده» خردههايى گرفتهاند. | ||
== وفات == | ==وفات == | ||
ازهری در پایان عمر به سفر حج رفت و در در بازگشت، در محلى به نام بركة الحاج، در روز چهاردهم محرم در 905 هجری قمری و در سن شصت و هفت سالگی از دنیا رفت. | ازهری در پایان عمر به سفر حج رفت و در در بازگشت، در محلى به نام بركة الحاج، در روز چهاردهم محرم در 905 هجری قمری و در سن شصت و هفت سالگی از دنیا رفت. | ||
== آثار == | ==آثار == | ||
# الألغاز النحوية؛ | # الألغاز النحوية؛ | ||
# التصريح بمضمون التوضيح يا التصريح في شرح التوضيح (شرح مبسوطى است شامل سه هزار بيت بر کتاب «[[أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك|أوضح المسالك إلى ألفية ابن مالك]]» از [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]])؛ | # التصريح بمضمون التوضيح يا التصريح في شرح التوضيح (شرح مبسوطى است شامل سه هزار بيت بر کتاب «[[أوضح المسالك إلی ألفية ابن مالك|أوضح المسالك إلى ألفية ابن مالك]]» از [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]])؛ | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
<references /> | <references /> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله == | ||
ملا ابراهیمی، عزت، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،چاپ دوم، 1377. | ملا ابراهیمی، عزت، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی،چاپ دوم، 1377. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها == | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
ویرایش