۶۱٬۱۸۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR01757.jpg|بندانگشتی|اشعری، علی بن اسماعیل]] | [[پرونده:NUR01757.jpg|بندانگشتی|اشعری، علی بن اسماعیل]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |اشعری، علی بن اسماعیل | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | ابوالحسن اشعری | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" | | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |874 م | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" | | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |324 ق یا 936 م | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" | | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" | | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE1757AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
اشْعَرى، ابوالحسن على بن اسماعيل بن اسحاق (260-324ق)، متكلم نامدار و بنيانگذار مكتبى در عقايد اسلامى است كه پيروانش اشاعره خوانده شدهاند. | '''اشْعَرى، ابوالحسن على بن اسماعيل بن اسحاق''' (260-324ق)، متكلم نامدار و بنيانگذار مكتبى در عقايد اسلامى است كه پيروانش اشاعره خوانده شدهاند. | ||
== دودمان == | |||
وى از دودمان ابوموسى اشعرى، صحابى معروف پيامبر(ص) بود. شهرت اشعرى به ابن ابى بشر و به روايت صحيحتر، به كنيه جد او اسحاق باز مىگردد و ابوبشر كنيه پدرش نبوده است. | وى از دودمان ابوموسى اشعرى، صحابى معروف پيامبر(ص) بود. شهرت اشعرى به ابن ابى بشر و به روايت صحيحتر، به كنيه جد او اسحاق باز مىگردد و ابوبشر كنيه پدرش نبوده است. | ||
== تولد == | |||
اشعرى در بصره زاده شد، پدرش كه خود بر مذهب اصحاب حديث بود، هنگام وفاتش زكريا بن يحيى ساجى، محدث و فقيه شافعى را وصى خويش قرار داد. در شمار استادان اشعرى نيز از اين شخص نام برده شده است. نظر به اينكه وطن و محل تدريس ساجى، بصره بوده است، بايد اشعرى سالهاى نخست زندگى و تحصيل را در بصره گذرانده باشد. | اشعرى در بصره زاده شد، پدرش كه خود بر مذهب اصحاب حديث بود، هنگام وفاتش زكريا بن يحيى ساجى، محدث و فقيه شافعى را وصى خويش قرار داد. در شمار استادان اشعرى نيز از اين شخص نام برده شده است. نظر به اينكه وطن و محل تدريس ساجى، بصره بوده است، بايد اشعرى سالهاى نخست زندگى و تحصيل را در بصره گذرانده باشد. | ||
خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
ابوعبدالله ابن مجاهد بصرى، ابوالحسن باهلى، ابوسهل صعلوكى نيشابورى، زاهر بن احمد سرخسى، بندار بن حسين شيرازى صوفى، ابوزيد مروزى، ابوالحسن عبدالعزيز طبرى، ابوالحسن على طبرى، ابوالحسن رمانى، ابوعبدالله حمويه سيرافى، ابونصر كوار شيرازى، ابوجعفر اشعرى نقاش، ابوالحسن کرمانى و ابومحمد عراقى. شمارى از اين گروه واسطه انتقال سنت اشعرى به پيروان برجسته او بودهاند، همچون ابن مجاهد استادِ ابوبكر باقلانى، ابوالحسن باهلى استاد ابن فورك و ابواسحاق اسفراينى. | ابوعبدالله ابن مجاهد بصرى، ابوالحسن باهلى، ابوسهل صعلوكى نيشابورى، زاهر بن احمد سرخسى، بندار بن حسين شيرازى صوفى، ابوزيد مروزى، ابوالحسن عبدالعزيز طبرى، ابوالحسن على طبرى، ابوالحسن رمانى، ابوعبدالله حمويه سيرافى، ابونصر كوار شيرازى، ابوجعفر اشعرى نقاش، ابوالحسن کرمانى و ابومحمد عراقى. شمارى از اين گروه واسطه انتقال سنت اشعرى به پيروان برجسته او بودهاند، همچون ابن مجاهد استادِ ابوبكر باقلانى، ابوالحسن باهلى استاد ابن فورك و ابواسحاق اسفراينى. | ||
== اعراض از اعتزال == | |||
مهمترين واقعه در زندگى اشعرى، تحول عميقى بود كه در انديشه او روى داد. وى تا دير زمانى بر مذهب اعتزال بود و با استادش ابوعلى جبايى پيوندى نزديك داشت. در برخى منابع آمده است كه او 40 سال شاگرد ملازم جبايى بود كه البته اين مطلب را با توجه به سال درگذشت جبايى، نمىتوان پذيرفت؛ اما اين روايت را كه وى 40 سال معتزلى بود، مىتوان به معتزلى بودن او تا 40 سالگى تعبير كرد. در برخى منابع متأخر نيز گفته شده است كه مادر اشعرى پس از مرگ پدر او به همسرى جبايى درآمده و اشعرى فرزند خوانده او محسوب مىشده است. | مهمترين واقعه در زندگى اشعرى، تحول عميقى بود كه در انديشه او روى داد. وى تا دير زمانى بر مذهب اعتزال بود و با استادش ابوعلى جبايى پيوندى نزديك داشت. در برخى منابع آمده است كه او 40 سال شاگرد ملازم جبايى بود كه البته اين مطلب را با توجه به سال درگذشت جبايى، نمىتوان پذيرفت؛ اما اين روايت را كه وى 40 سال معتزلى بود، مىتوان به معتزلى بودن او تا 40 سالگى تعبير كرد. در برخى منابع متأخر نيز گفته شده است كه مادر اشعرى پس از مرگ پدر او به همسرى جبايى درآمده و اشعرى فرزند خوانده او محسوب مىشده است. | ||
خط ۵۸: | خط ۶۱: | ||
مىتوان تصور كرد كه روى گردانى اشعرى از معتزليان، تا چه حد بر آنان گران آمده است، به ويژه آنكه وى با آگاهى كافى از روش و مبانى معتزله و مهارتى كه در فن مناظره داشت، به رد ايشان كمر بسته بود. در قدرت جدلى او آوردهاند كه زمانى به نيابت از ابوعلى جبايى مجالس مناظره را به عهده مىگرفت. از مناظرههاى سخت او با معتزله نيز حكاياتى آوردهاند. ابن خفيف، از مشايخ صوفيه، در آغاز جوانى شاهد يكى از اين مناظرات در بصره بود و از همانجا به اشعرى پيوست. از او نقل شده است كه «در ميان قوم كسى با اشعرى در فن نظر برابرى نمىكند». بدينگونه ستيز اشعرى با معتزله لطمه شديدى به اقتدار آنان وارد كرد. با اينهمه، گويا برخورد اشعرى با گروههاى مخالف كمتر از برخى متكلمان، آميخته با تكفير بوده است. زاهر بن احمد كه در لحظههاى پايانى عمر اشعرى در كنار او بوده است، نقل مىكند كه وى به من گفت شهادت بده كه من احدى از اهل قبله را كافر نمىخوانم، زيرا همه آنان از معبود واحدى سخن مىدارند و اختلافشان در عبارات است. | مىتوان تصور كرد كه روى گردانى اشعرى از معتزليان، تا چه حد بر آنان گران آمده است، به ويژه آنكه وى با آگاهى كافى از روش و مبانى معتزله و مهارتى كه در فن مناظره داشت، به رد ايشان كمر بسته بود. در قدرت جدلى او آوردهاند كه زمانى به نيابت از ابوعلى جبايى مجالس مناظره را به عهده مىگرفت. از مناظرههاى سخت او با معتزله نيز حكاياتى آوردهاند. ابن خفيف، از مشايخ صوفيه، در آغاز جوانى شاهد يكى از اين مناظرات در بصره بود و از همانجا به اشعرى پيوست. از او نقل شده است كه «در ميان قوم كسى با اشعرى در فن نظر برابرى نمىكند». بدينگونه ستيز اشعرى با معتزله لطمه شديدى به اقتدار آنان وارد كرد. با اينهمه، گويا برخورد اشعرى با گروههاى مخالف كمتر از برخى متكلمان، آميخته با تكفير بوده است. زاهر بن احمد كه در لحظههاى پايانى عمر اشعرى در كنار او بوده است، نقل مىكند كه وى به من گفت شهادت بده كه من احدى از اهل قبله را كافر نمىخوانم، زيرا همه آنان از معبود واحدى سخن مىدارند و اختلافشان در عبارات است. | ||
== وفات == | |||
اشعرى در بغداد درگذشت. در بيشتر منابع تاريخ وفات او در فاصله سالهاى 320 و 330ق ذكر شده است و اين با تعيين سال 324ق كه در روايتهاى معتبرتر آمده است، تعارضى ندارد. مدفن او در بغداد، ميان كرخ و باب بصره واقع است. [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]] كه خود به آنجا رفته، مىگويد بارها مقبره او مورد تعرض حنابله افراطى قرار گرفته است. | اشعرى در بغداد درگذشت. در بيشتر منابع تاريخ وفات او در فاصله سالهاى 320 و 330ق ذكر شده است و اين با تعيين سال 324ق كه در روايتهاى معتبرتر آمده است، تعارضى ندارد. مدفن او در بغداد، ميان كرخ و باب بصره واقع است. [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]] كه خود به آنجا رفته، مىگويد بارها مقبره او مورد تعرض حنابله افراطى قرار گرفته است. | ||
خط ۹۱: | خط ۹۵: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == |
ویرایش