۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
وسيلة الوصول الی حقائق الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'سیادتی سبزواری، حسن' به 'سیادتی سبزواری، سید حسن'
جز (جایگزینی متن - ' == معرفى اجمالى == ' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'سیادتی سبزواری، حسن' به 'سیادتی سبزواری، سید حسن') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR11895J1.jpg | | تصویر =NUR11895J1.jpg | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =تقریر ابحاث ابوالحسن الاصفهانی | | عنوان‌های دیگر =تقریر ابحاث ابوالحسن الاصفهانی | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[اصفهانی، ابوالحسن]] (محاضر) | [[اصفهانی، سید ابوالحسن]] (محاضر) | ||
[[سیادتی سبزواری، حسن]] (مقرر) | [[سیادتی سبزواری، سید حسن]] (مقرر) | ||
[[نجفی کلباسی، محمد حسین]] (مقرر) | [[نجفی کلباسی، محمد حسین]] (مقرر) | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =964-470-230-1 | | شابک =964-470-230-1 | ||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11895 | |||
| کتابخوان همراه نور =11895 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''وسيلة الوصول الى حقائق الاصول'''، مجموعه تقريرات آيت‌الله [[اصفهانی، سید ابوالحسن|سيد ابوالحسن اصفهانى]](1246-1328ق)، به زبان عربى است كه در باب اصول فقه شيعه، ويژه طلاب حوزه‌هاى علمیه، نگاشته شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1967/182 فهرست كتاب‌هاى منتشرشده در مهرماه سال 1381، ص 182]</ref> | |||
جلد اول اين تقريرات، توسط آيت‌الله [[سیادتی سبزواری، سید حسن |حاج ميرزا حسن سيادتى سبزوارى]] و جلد دوم آن توسط آيت‌الله شيخ [[نجفی کلباسی، محمد حسین|محمدحسين نجفى كلباسى]] نوشته شده است. | |||
جلد اول اين تقريرات، توسط آيت‌الله [[سیادتی سبزواری، حسن |حاج ميرزا حسن سيادتى سبزوارى]] و جلد دوم آن توسط آيت‌الله شيخ [[نجفی کلباسی، محمد حسین|محمدحسين نجفى كلباسى]] نوشته شده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
جلد اول كتاب، با مقدمه مصطفى حسينى سيادتى در شرح حال آيت‌الله حاج ميرزا حسن سيادتى آغاز و مطالب، مطابق با ترتيب «كفاية الاصول» در يك مقدمه كه خود مشتمل بر 13 امر است و هفت مقصد كه هركدام داراى فصولى است و يك خاتمه تنظيم شده است. | جلد اول كتاب، با مقدمه مصطفى حسينى سيادتى در شرح حال آيت‌الله حاج ميرزا حسن سيادتى آغاز و مطالب، مطابق با ترتيب «كفاية الاصول» در يك مقدمه كه خود مشتمل بر 13 امر است و هفت مقصد كه هركدام داراى فصولى است و يك خاتمه تنظيم شده است. | ||
اين جلد، مجموعا اين مباحث را شامل مى‌شود: اوامر، نواهى، مفاهيم، عام و خاص، مطلق و مقيد و مجمل و مبين، امارات معتبر از ديدگاه شرع يا عقل، اصول عمليه و شرايط اصول.<ref>فهرست كتاب‌هاى منتشرشده شهريورماه سال 1378، ص 49</ref> | اين جلد، مجموعا اين مباحث را شامل مى‌شود: اوامر، نواهى، مفاهيم، عام و خاص، مطلق و مقيد و مجمل و مبين، امارات معتبر از ديدگاه شرع يا عقل، اصول عمليه و شرايط اصول.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1940/49 فهرست كتاب‌هاى منتشرشده شهريورماه سال 1378، ص 49]</ref> | ||
خواننده در خلال مطالعه مباحث كتاب، به عباراتى برخواهد خورد كه داراى مسامحات محاوره‌اى و يا خلل ادبى است كه ناشى از عدم فهم مراد استاد در هنگام بحث و عدم غور در معانى در هنگام كتابت بوده است كه به علت رعايت امانت، اين مسامحات بدون تغيير لفظ يا جمله، آورده شده؛ البته در پاورقى‌ها، به برخى از اين امور اشاره گرديده است<ref>مقدمه كتاب، ص 4</ref> | خواننده در خلال مطالعه مباحث كتاب، به عباراتى برخواهد خورد كه داراى مسامحات محاوره‌اى و يا خلل ادبى است كه ناشى از عدم فهم مراد استاد در هنگام بحث و عدم غور در معانى در هنگام كتابت بوده است كه به علت رعايت امانت، اين مسامحات بدون تغيير لفظ يا جمله، آورده شده؛ البته در پاورقى‌ها، به برخى از اين امور اشاره گرديده است<ref>مقدمه كتاب، ص 4</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۵: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
جلد اول، مقدمه و هفت مقصد و يك خاتمه را در خود جاى داده است. در مقدمه، به ترتيب، سيزده امر زير مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: | جلد اول، مقدمه و هفت مقصد و يك خاتمه را در خود جاى داده است. در مقدمه، به ترتيب، سيزده امر زير مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: | ||
#تعريف علم اصول و بيان موضوع و فايده آن: | #تعريف علم اصول و بيان موضوع و فايده آن: نویسنده، با ذكر دلايلى، زحماتى را كه مؤلفين و شارحان اصول، در توضيح تعريف علم اصول و بيان موضوع آن متحمل مى‌شوند، در جهت مورد بحث، بى‌فايده مى‌داند<ref>متن كتاب، ج 1، ص 17-28</ref> | ||
#مباحث وضع: | #مباحث وضع: نویسنده در اين قسمت، ابتدا به تعريف وضع و حقيقت آن پرداخته و در ادامه، انواع آن را مورد بحث و بررسى قرار داده است<ref>همان، ص 28</ref> | ||
#در اين امر، اين مطلب مورد بحث قرار گرفته كه آيا صحت استعمال لفظ در آنچه كه مناسب موضوع‌له مى‌باشد، به واسطه وضع است يا به واسطه طبع<ref>همان، ص 43</ref> | #در اين امر، اين مطلب مورد بحث قرار گرفته كه آيا صحت استعمال لفظ در آنچه كه مناسب موضوع‌له مى‌باشد، به واسطه وضع است يا به واسطه طبع<ref>همان، ص 43</ref> | ||
#صحت استعمال لفظ و اراده نوع، مثل و شخص آن، در اين امر، بررسى شده است. | #صحت استعمال لفظ و اراده نوع، مثل و شخص آن، در اين امر، بررسى شده است. | ||
#در اين امر، از اين مطلب سخن به ميان آمده است كه آيا الفاظ، براى ذات معانى كلى و جزئى، با قطع نظر از تعلق اراده به آن‌ها وضع شده‌اند، يا اينكه الفاظ، براى معانى از آن جهت كه مرادند، وضع گرديده‌اند<ref>همان، ص 46 تا 51</ref> | #در اين امر، از اين مطلب سخن به ميان آمده است كه آيا الفاظ، براى ذات معانى كلى و جزئى، با قطع نظر از تعلق اراده به آن‌ها وضع شده‌اند، يا اينكه الفاظ، براى معانى از آن جهت كه مرادند، وضع گرديده‌اند<ref>همان، ص 46 تا 51</ref> | ||
#در اين امر، به اين نكته پرداخته شده كه آيا مركبات، وضع مخصوص و جداى از مفردات خود دارند يا اينكه وضع مركبات، جداى از وضع مفرداتشان نيست. | #در اين امر، به اين نكته پرداخته شده كه آيا مركبات، وضع مخصوص و جداى از مفردات خود دارند يا اينكه وضع مركبات، جداى از وضع مفرداتشان نيست. نویسنده در اين قسمت، ابتدا به تحرير محل نزاع پرداخته و سپس، وارد بحث اصلى شده است.<ref>همان، ص 54</ref> | ||
#در اين امر، از امارات و علائم و اصولى كه در وضع و باب الفاظ جارى مى‌شوند (همان اصولى كه گاه در مقام تشخيص وضع و گاه در مقام تشخيص مراد متكلم به كار مى‌روند) بحث مى‌شود<ref>همان، ص 57 تا 62</ref> | #در اين امر، از امارات و علائم و اصولى كه در وضع و باب الفاظ جارى مى‌شوند (همان اصولى كه گاه در مقام تشخيص وضع و گاه در مقام تشخيص مراد متكلم به كار مى‌روند) بحث مى‌شود<ref>همان، ص 57 تا 62</ref> | ||
#در اين امر، تعارض احوال، مورد بحث قرار گرفته است<ref>همان، ص 62 تا 66</ref> | #در اين امر، تعارض احوال، مورد بحث قرار گرفته است<ref>همان، ص 62 تا 66</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۵۹: | ||
#در اين امر، به مبحث امكان اشتراك در لغت، خواه با وضعى واحد براى معانى متعدد باشد خواه با اوضاع متعدد، پرداخته شده است. در باب اشتراك لفظى، سه قول نقل و بررسى شده است: وجوب اشتراك؛ امتناع اشتراك و امكان اشتراك<ref>همان، ص 116 تا 117</ref> | #در اين امر، به مبحث امكان اشتراك در لغت، خواه با وضعى واحد براى معانى متعدد باشد خواه با اوضاع متعدد، پرداخته شده است. در باب اشتراك لفظى، سه قول نقل و بررسى شده است: وجوب اشتراك؛ امتناع اشتراك و امكان اشتراك<ref>همان، ص 116 تا 117</ref> | ||
#اين امر، به بحث از جواز يا عدم جواز استعمال لفظ مشترك در اكثر از معناى واحد، اختصاص يافته است<ref>همان، ص 123 تا 133</ref> | #اين امر، به بحث از جواز يا عدم جواز استعمال لفظ مشترك در اكثر از معناى واحد، اختصاص يافته است<ref>همان، ص 123 تا 133</ref> | ||
#در اين امر، از مشتق بحث شده و از جمله مباحث آن، عبارت است از: بررسى مراد از مشتق، اشكال در اسم زمان، خروج افعال و مصادر مزيد از حريم نزاع، فرق بين معنى حرفى و اسمى، اختلاف مبادى و اختلاف هيئت، مراد از حال، بساطت مفهوم مشتق و برهان بر آن و | #در اين امر، از مشتق بحث شده و از جمله مباحث آن، عبارت است از: بررسى مراد از مشتق، اشكال در اسم زمان، خروج افعال و مصادر مزيد از حريم نزاع، فرق بين معنى حرفى و اسمى، اختلاف مبادى و اختلاف هيئت، مراد از حال، بساطت مفهوم مشتق و برهان بر آن و..<ref>همان، ص 133</ref> | ||
در مقصد اول، در چهار فصل زير، مبحث امر، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: | در مقصد اول، در چهار فصل زير، مبحث امر، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: | ||
فصل اول، درباره جهات متعلق به ماده امر است كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: حدثى بودن يا نبودن معناى لفظ امر؛ اعتبار عالى بودن يا مستعلى بودن طالب، در تحقق امر؛ حقيقت بودن ماده امر، در وجوب يا در قدر مشترك بين وجوب و ندب و | فصل اول، درباره جهات متعلق به ماده امر است كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: حدثى بودن يا نبودن معناى لفظ امر؛ اعتبار عالى بودن يا مستعلى بودن طالب، در تحقق امر؛ حقيقت بودن ماده امر، در وجوب يا در قدر مشترك بين وجوب و ندب و..<ref>همان، 177</ref> | ||
فصل دوم، درباره جهات متعلق به صيغه امر است كه از جمله مباحث آن، عبارت است از: تعبدى و توصلى؛ اطلاق صيغه، مقتضى آن است كه وجوب، نفسى تعيينى عينى باشد؛ وقوع امر عقيب حظر؛ مره و تكرار؛ آنچه امتثال با آن حاصل مى‌گردد و فور و تراخى<ref>ص 194 تا 230</ref> | فصل دوم، درباره جهات متعلق به صيغه امر است كه از جمله مباحث آن، عبارت است از: تعبدى و توصلى؛ اطلاق صيغه، مقتضى آن است كه وجوب، نفسى تعيينى عينى باشد؛ وقوع امر عقيب حظر؛ مره و تكرار؛ آنچه امتثال با آن حاصل مى‌گردد و فور و تراخى<ref>ص 194 تا 230</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۱: | ||
فصل چهارم، درباره مقدمه واجب بوده و از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، عبارت است از: فقهى، اصولى يا عقلى بودن اين مسئله؛ اقسام مقدمه و اقسام واجب كه عبارتند از: مطلق و مشروط، معلق و منجز و نفسى و غيرى<ref>همان، ص 262 تا 283</ref> | فصل چهارم، درباره مقدمه واجب بوده و از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، عبارت است از: فقهى، اصولى يا عقلى بودن اين مسئله؛ اقسام مقدمه و اقسام واجب كه عبارتند از: مطلق و مشروط، معلق و منجز و نفسى و غيرى<ref>همان، ص 262 تا 283</ref> | ||
نویسنده در مقصد دوم، مسئله نواهى را مورد بحث قرار داده كه از جمله مهم‌ترين مباحث آن، عبارت است از: اجتماع امر و نهى؛ كبروى يا صغروى بودن اين مسئله؛ مراد از واحدى كه امر و نهى به آن تعلق مى‌گيرد؛ فرق بين اين مسئله و مسئله نهى از عبادات؛ اعتبار قيد مندوحه و عدم آن در محل نزاع؛ فرق بين اجتماع و تعارض؛ عبادات مكروهه و..<ref>همان، ص 289 تا 335</ref> | |||
مفاهيم، عام و خاص، مطلق و مقيد و مجمل و مبين، امارات معتبر شرعى و عقلى، اصول عمليه از ديگر مقاصد اين جلد مى‌باشد. | مفاهيم، عام و خاص، مطلق و مقيد و مجمل و مبين، امارات معتبر شرعى و عقلى، اصول عمليه از ديگر مقاصد اين جلد مى‌باشد. | ||
| خط ۸۴: | خط ۷۹: | ||
جلد دوم، هشت مبحث زير را در خود جاى داده است: | جلد دوم، هشت مبحث زير را در خود جاى داده است: | ||
«مقدمه واجب»: در اين بحث، از اشكال در مقدميت اجزاء نسبت به كل؛ فرق بين كل و اجزاء؛ تقسيم مقدمه به عقليه، شرعيه و عاديه؛ خروج مقدمه وجوب و مقدمه | «مقدمه واجب»: در اين بحث، از اشكال در مقدميت اجزاء نسبت به كل؛ فرق بين كل و اجزاء؛ تقسيم مقدمه به عقليه، شرعيه و عاديه؛ خروج مقدمه وجوب و مقدمه علمیه از محل نزاع؛ تقسيم مقدمه به متقدم، متأخر و مقارن؛ تقسيم واجب به مطلق و مشروط؛ فرق بين فعليت و تنجز حكم؛ فرق بين معلق و مشروط؛ تقيسم واجب به نفسى و غيرى؛ امكان اجتماع وجوب نفسى با غيرى؛ اقتضاى اصل عملى در شك بين وجوب نفسى و غيرى؛ اجتماع وجوب غيرى با استحباب نفسى؛ تقسيم واجب به نفسى اصلى و تبعى؛ ثمره قول به وجوب مقدمه؛ تعلق اراده مولى به مسببات و مقدمه حرام، سخن به ميان آمده است<ref>همان، ج 2، ص 7 تا 131</ref> | ||
«مبحث ضد»: | «مبحث ضد»: نویسنده معتقد است اين مسئله، از جمله مباحث الفاظ نمى‌باشد. وى در اين مبحث، پس از بررسى استدلال قائلين به اين قول كه «امر به شىء، اقتضاى نهى از ضد خاص آن را دارد»، قول [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|محقق خوانسارى]] را توضيح داده است<ref>همان، ص 140 تا 154</ref> | ||
«جواز يا عدم جواز امر آمر با علم به انتفاى شرط آن»: در اين مبحث، محل نزاع، تحرير شده و تفصيل موجود در مسئله مزبور، بيان گرديده و مراد از «جواز» در عنوان مسئله، بررسى شده است<ref>همان، ص 170 تا 173</ref> | «جواز يا عدم جواز امر آمر با علم به انتفاى شرط آن»: در اين مبحث، محل نزاع، تحرير شده و تفصيل موجود در مسئله مزبور، بيان گرديده و مراد از «جواز» در عنوان مسئله، بررسى شده است<ref>همان، ص 170 تا 173</ref> | ||
«مباحث امر»: | «مباحث امر»: نویسنده در اين بخش، در ابتدا پيرامون متعلق امر و نهى، تحقيق كرده، پس از پاسخ به اين سؤال كه آيا پس از نسخ وجوب، جواز باقى است يا نه؟ وجوب تخييرى را توضيح داده و در ادامه، مباحث زير را مطرح كرده است: تخيير بين اقل و اكثر، وجوب كفايى، واجب موسع، امر به امر و امر بعد از امر<ref>همان، ص 175 تا 212</ref> | ||
«مباحث نهى»، «مفاهيم»، «تعارض ادله و امارات» و «اجتهاد و تقليد» از ديگر مباحث اين جلد مى‌باشد. | «مباحث نهى»، «مفاهيم»، «تعارض ادله و امارات» و «اجتهاد و تقليد» از ديگر مباحث اين جلد مى‌باشد. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۹۷: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
#مقدمه و متن كتاب؛ | |||
#[[:noormags:33851|«فهرست كتاب‌هاى منتشرشده در مهرماه سال 1381» (38 صفحه، از صفحه 173 تا 210)، مجلات اطلاع‌رسانى و كتابدارى، كتاب ماه دين، مهر و آبان 1381، شماره 60 و 61]]. | |||
#[[:noormags:33250|«فهرست كتاب‌هاى منتشرشده شهريورماه سال 1378» (14 صفحه، از 45 تا 58)، مجلات اطلاع‌رسانى و كتابدارى، كتاب ماه دين، مهر 1378، شماره 24]]. | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||