۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''إعجاز البيان في تفسير أمالقرآن'''، اثر [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]] است كه به بيان جوانب اعجازى يكى از سورههاى قرآن كريم؛ يعنى فاتحه يا «ام القرآن»، به زبان عربى مىپردازد. | '''إعجاز البيان في تفسير أمالقرآن'''، اثر [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]] است كه به بيان جوانب اعجازى يكى از سورههاى قرآن كريم؛ يعنى فاتحه يا «ام القرآن»، به زبان عربى مىپردازد. | ||
== ساختار == | == ساختار ==اين کتاب بر اساس روش «تأويلى»، به نگارش درآمده است و مؤلف آن، در زمره مفسرانى است كه قرآن را «ذو بطون» مىدانند و معتقدند كه تنها روش دستيابى به اين بطون و لايههاى تو در تو، «تأويل» است. تأويل كه مهمترين ويژگى ديدگاه متصوفه و عرفا نيز هست، با تأويلى كه به معناى تفسير است و همه مفسران آن را پذيرفتهاند، تفاوت دارد. | ||
اين کتاب بر اساس روش «تأويلى»، به نگارش درآمده است و مؤلف آن، در زمره مفسرانى است كه قرآن را «ذو بطون» مىدانند و معتقدند كه تنها روش دستيابى به اين بطون و لايههاى تو در تو، «تأويل» است. تأويل كه مهمترين ويژگى ديدگاه متصوفه و عرفا نيز هست، با تأويلى كه به معناى تفسير است و همه مفسران آن را پذيرفتهاند، تفاوت دارد. | |||
قونوى كمتر به نقل اقاويل و نظرات مفسران و قرآنشناسان پرداخته است و غالب گفتههاى او درباره سوره فاتحه، از قلب صيقلى او فيضان مىكند؛ چيزى كه آن را «علم لدنى» گفتهاند و در برابر «علم اكتسابى يا كسبى» قرار دادهاند. | قونوى كمتر به نقل اقاويل و نظرات مفسران و قرآنشناسان پرداخته است و غالب گفتههاى او درباره سوره فاتحه، از قلب صيقلى او فيضان مىكند؛ چيزى كه آن را «علم لدنى» گفتهاند و در برابر «علم اكتسابى يا كسبى» قرار دادهاند. | ||
خط ۵۶: | خط ۵۰: | ||
وى، بعد از مقدمات، وارد تفسير سوره حمد، به شكل كلمه به كلمه و آيه به آيه مىشود و چون سوره حمد به 3 قسم تقسيم شده: قسمت اول، تا '''«يومالدين»'''؛ قسمت دوم، '''«اياك نعبدو اياك نستعين»''' و قسمت سوم، '''«اهدنا الصراط المستقيم»''' تا آخر سوره، تفسير آن را نيز بر سه قسم تقسيم نموده است و بر حسب حديث مشهور «لكل آية ظهر و بطن و حد و مطلع»، هر كلمه و آيه را ابتدا با زبان ظاهر، سپس باطن و بعد از آن، به ماوراء باطن كه همان لسان حد و مطلع است، تفسير مىنمايد. | وى، بعد از مقدمات، وارد تفسير سوره حمد، به شكل كلمه به كلمه و آيه به آيه مىشود و چون سوره حمد به 3 قسم تقسيم شده: قسمت اول، تا '''«يومالدين»'''؛ قسمت دوم، '''«اياك نعبدو اياك نستعين»''' و قسمت سوم، '''«اهدنا الصراط المستقيم»''' تا آخر سوره، تفسير آن را نيز بر سه قسم تقسيم نموده است و بر حسب حديث مشهور «لكل آية ظهر و بطن و حد و مطلع»، هر كلمه و آيه را ابتدا با زبان ظاهر، سپس باطن و بعد از آن، به ماوراء باطن كه همان لسان حد و مطلع است، تفسير مىنمايد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا ==قونوى پيش از آغاز به تفسير فاتحه، مقدماتى را قاعدهوار عنوان مىفرمايد و سپس در تفسير از آنها - به اضافه برخى مطالب واردى و كشفى - استفاده كرده و آنها را در ضمن تفسير استطراد مىنمايد. | ||
قونوى پيش از آغاز به تفسير فاتحه، مقدماتى را قاعدهوار عنوان مىفرمايد و سپس در تفسير از آنها - به اضافه برخى مطالب واردى و كشفى - استفاده كرده و آنها را در ضمن تفسير استطراد مىنمايد. | |||
نخست، پس از خطبه، چكيدهاى از بيان حال را بيان مىدارد و سپس اركان كلام غيبى را مطرح كرده و پس از مقدمهاى طريق بحث را ضمن قواعدى كلى كه تعلق به اصول حقايق و علوم الهى دارد بيان مىدارد و دلايل نظرى را از جهت وصول به غايت رد كرده و سپس قانون فكرى را كه نزد صاحبان نظر مطلوب است، عنوان مىكند كه اين هم در نزد برخى نتيجهبخش است و در نزد برخى ديگر، عقيم و اينكه آيا نيازى به قانون هست و يا اينكه فطرت سالم در اكتساب علوم، كافى بوده و بىنياز از قانون است، بحث مىكند. | نخست، پس از خطبه، چكيدهاى از بيان حال را بيان مىدارد و سپس اركان كلام غيبى را مطرح كرده و پس از مقدمهاى طريق بحث را ضمن قواعدى كلى كه تعلق به اصول حقايق و علوم الهى دارد بيان مىدارد و دلايل نظرى را از جهت وصول به غايت رد كرده و سپس قانون فكرى را كه نزد صاحبان نظر مطلوب است، عنوان مىكند كه اين هم در نزد برخى نتيجهبخش است و در نزد برخى ديگر، عقيم و اينكه آيا نيازى به قانون هست و يا اينكه فطرت سالم در اكتساب علوم، كافى بوده و بىنياز از قانون است، بحث مىكند. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۹۶: | ||
سپس آغاز به تفسير بخش سوم كه اختصاص به بنده دارد، مىكند و در تفسير صراط مستقيم مىگويد: هدايت و ايمان و تقوا را سه مرتبه است: اول و وسط و آخر و آيه 93 سوره مائده را در اين مقام بس عالى و عرفانى تفسير كرده كه بايد بدان مراجعه كرد. | سپس آغاز به تفسير بخش سوم كه اختصاص به بنده دارد، مىكند و در تفسير صراط مستقيم مىگويد: هدايت و ايمان و تقوا را سه مرتبه است: اول و وسط و آخر و آيه 93 سوره مائده را در اين مقام بس عالى و عرفانى تفسير كرده كه بايد بدان مراجعه كرد. | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب ==اين کتاب، توسط عبدالله بن احمد علوى (مصحح دائرةالمعارف عثمانيه) در سال 1369ق / 1949م، در حيدرآباد هند تصحيح شده و در سال 1404ق، از سوى «منشورات مكتبة الارومية» در قم، به قطع وزيرى در يك جلد تجديد چاپ گرديده است.مقدمهاى نيز از طرف مصحح، درباره مزاياى کتاب، شرح حال قونوى، عقيده و مصنفات وى و نسخه اصلى كه کتاب بر اساس آن چاپ شده است، ارائه شده است. | ||
اين کتاب، توسط عبدالله بن احمد علوى (مصحح دائرةالمعارف عثمانيه) در سال 1369ق / 1949م، در حيدرآباد هند تصحيح شده و در سال 1404ق، از سوى «منشورات مكتبة الارومية» در قم، به قطع وزيرى در يك جلد تجديد چاپ گرديده است.مقدمهاى نيز از طرف مصحح، درباره مزاياى کتاب، شرح حال قونوى، عقيده و مصنفات وى و نسخه اصلى كه کتاب بر اساس آن چاپ شده است، ارائه شده است. | |||
نسخه حاضر، از طرف مؤسسه بوستان کتاب، وابسته به دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم با بهرهگيرى از نسخه تصحيح شده مرحوم استاد [[آشتیانی، جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]] (كه با نسخ متعدد تطبيق داده شده)، با اشراف علمى آقاى احمد عابدى و تلاش محققان ديگر، تهيه گرديده است. اين نسخه، شامل عنوانبندى مطالب، پاورقى نسخهبدلها و فهرست آيات و اصطلاحات و موضوعات مىباشد كه با مقدمه كوتاهى از طرف ناشر، در سال 1423ق / 1381ش، در يك جلد چاپ شده است. | نسخه حاضر، از طرف مؤسسه بوستان کتاب، وابسته به دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم با بهرهگيرى از نسخه تصحيح شده مرحوم استاد [[آشتیانی، جلالالدین|سيد جلالالدين آشتيانى]] (كه با نسخ متعدد تطبيق داده شده)، با اشراف علمى آقاى احمد عابدى و تلاش محققان ديگر، تهيه گرديده است. اين نسخه، شامل عنوانبندى مطالب، پاورقى نسخهبدلها و فهرست آيات و اصطلاحات و موضوعات مىباشد كه با مقدمه كوتاهى از طرف ناشر، در سال 1423ق / 1381ش، در يك جلد چاپ شده است. | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۰۲: | ||
ترجمه اين اثر، توسط [[خواجوی، محمد|محمد خواجوى]] انجام گرفته است. | ترجمه اين اثر، توسط [[خواجوی، محمد|محمد خواجوى]] انجام گرفته است. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله ==1. مقدمه آقاى [[خواجوی، محمد|محمد خواجوى]] بر مترجمه اعجاز البيان؛ | ||
1. مقدمه آقاى [[خواجوی، محمد|محمد خواجوى]] بر مترجمه اعجاز البيان؛ | |||
2. دانشنامه قرآن و قرآنپژوهى به كوشش [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدين خرمشاهى]]، ج 1، ص667 و ج 2، ص1779؛ | 2. دانشنامه قرآن و قرآنپژوهى به كوشش [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدين خرمشاهى]]، ج 1، ص667 و ج 2، ص1779؛ | ||
3. مقدمه چاپ حيدرآباد هند به قلم عبدالله بن احمد علوى. | 3. مقدمه چاپ حيدرآباد هند به قلم عبدالله بن احمد علوى.== وابستهها == | ||
== وابستهها == | |||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
ویرایش