۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۲:۲۶
، ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸جایگزینی متن - ' ' به ''
جز (جایگزینی متن - ' == == ' به '') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''آشنايى با پيشينه، مبانى و ديدگاه‌هاى مذهب شيعه'''، اثر دكتر [[محمدتقى فخلعى]]، پژوهشى است پيرامون تاريخ و گرايش‌ها، مبانى و ديدگاه‌هاى خاص مكتب تشيع كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | '''آشنايى با پيشينه، مبانى و ديدگاه‌هاى مذهب شيعه'''، اثر دكتر [[محمدتقى فخلعى]]، پژوهشى است پيرامون تاريخ و گرايش‌ها، مبانى و ديدگاه‌هاى خاص مكتب تشيع كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار ==کتاب با پيشگفتارى از نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش، تنظيم شده است. | ||
کتاب با پيشگفتارى از نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش، تنظيم شده است. | |||
نويسنده در ابتدا، به بررسى تاريخ مكتب تشيع و گرايش‌هاى آن پرداخته و سپس، مبانى مذهب شيعه و وجوه افتراق آن از ساير مذاهب اسلامى را بررسى نموده و در پايان، به بحث از مهم‌ترين ديدگاه‌هاى خاص شيعه پرداخته است. | نويسنده در ابتدا، به بررسى تاريخ مكتب تشيع و گرايش‌هاى آن پرداخته و سپس، مبانى مذهب شيعه و وجوه افتراق آن از ساير مذاهب اسلامى را بررسى نموده و در پايان، به بحث از مهم‌ترين ديدگاه‌هاى خاص شيعه پرداخته است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا ==در مقدمه، به بررسى راز پايدارى و ماندگارى مكتب شيعه پرداخته شده است. به باور نگارنده، «اعتدال فكرى»، «منطق عقلانى» و «روحيه جهادى»، سه عنصر مهم تضمين‌كننده بقاى تشيع در طول تاريخ محسوب مى‌شوند. به اعتقاد وى، «اعتدال فكرى»، عنصر جاذبه‌آفرين در برابر هرگونه تندروى و كندروى، تعصب‌ورزى و تحقير رقيبان، «منطق عقلانى» در برابر جهل و خرافه و كج‌انديشى و «روحيه جهادى» در برابر سستى و كسالت و روحيه گريز از مسئوليت، در پيوندى وثيق با يكديگر، رمز تداوم حيات و جاودانگى مكتب هستند و از قضا اين سه، نيازهاى اساسى بشر معاصر را تشكيل مى‌دهند. پس نبايد ترديد كرد كه ارائه تصويرى روشن از تشيع با تكيه بر اين عناصر سه‌گانه خواهد توانست جاذبه عميق در نهاد مخاطبان پديد آورد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/7 پيشگفتار، ص7]-[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/10 10]</ref> | ||
در مقدمه، به بررسى راز پايدارى و ماندگارى مكتب شيعه پرداخته شده است. به باور نگارنده، «اعتدال فكرى»، «منطق عقلانى» و «روحيه جهادى»، سه عنصر مهم تضمين‌كننده بقاى تشيع در طول تاريخ محسوب مى‌شوند. به اعتقاد وى، «اعتدال فكرى»، عنصر جاذبه‌آفرين در برابر هرگونه تندروى و كندروى، تعصب‌ورزى و تحقير رقيبان، «منطق عقلانى» در برابر جهل و خرافه و كج‌انديشى و «روحيه جهادى» در برابر سستى و كسالت و روحيه گريز از مسئوليت، در پيوندى وثيق با يكديگر، رمز تداوم حيات و جاودانگى مكتب هستند و از قضا اين سه، نيازهاى اساسى بشر معاصر را تشكيل مى‌دهند. پس نبايد ترديد كرد كه ارائه تصويرى روشن از تشيع با تكيه بر اين عناصر سه‌گانه خواهد توانست جاذبه عميق در نهاد مخاطبان پديد آورد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/7 پيشگفتار، ص7]-[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/10 10]</ref> | |||
يكى از مسائلى كه مورد اختلاف نظر شيعه و اهل سنت قرار گرفته، پيشينه مذهب شيعه بوده است. بسيارى از اهل سنت اصالت تاريخى اين مذهب را باور ندارند و آن را گونه‌اى بدعت، به معناى رويكردى نو مى‌پندارند كه ريشه‌اى در اصل اسلام نداشته است؛ ازاين‌رو، در بخش اول، به بررسى پيشينه تاريخى شيعه و گرايش‌هاى آن پرداخته شده و مهم‌ترين ديدگاه‌هاى آنان در اين‌باره، به‌اختصار بررسى شده است. از جمله اين ديدگاه‌ها، نقش عبدالله بن سبا در تاريخ تشيع مى‌باشد. ظاهرا برخى از اهل سنت، بر آنند كه مذهب شيعه به معناى اعتقاد به برترى علمى و دينى على(ع) و خلافت آن حضرت پس از پيامبر(ص) در زمان حكومت آن بزرگوار توسط شخصى به نام عبدالله بن سبا كه پيشينه يهودى داشته، پيشنهاد شده است؛ اما به نظر نويسنده، هيچ‌يك از صاحب‌نظران برجسته اهل سنت، چنين باور بى‌پايه‌اى نداشته است. اينان ابن سبا را نه پايه‌گذار مذهب شيعه، كه پايه‌گذار گرايش‌هاى غلوآلود شيعى مانند اعتقاد به الوهيت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و سرسلسله غاليان شيعه مى‌شمارند و هم‌كيشان او را «سَبَئى» نام مى‌نهند و اينان را دسته‌اى از شيعيان مى‌انگارند. نويسنده به اين نكته تأكيد دارد كه اين ديدگاه از اين حيث قابل انتقاد است كه گرايش‌هاى كفرآلودى چون اعتقاد به الوهيت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را كه از شريعت اسلام خارج است، نمى‌توان داخل در مذهب شيعه شمرد و مذهب شيعه چنين باورهاى غلوآلود و ديدگاه‌هاى سخيفى را در خود نمى‌شناسد. بااين‌حال، بايد توجه داشت كه اساساً وجود شخصى با نام عبدالله بن سبا از نظر تاريخى مورد ترديد جدى قرار دارد و راوى اصلى داستان او سيف بن عمر نامى است كه نزد عموم رجال‌شناسان شيعه و اهل سنت به دروغگويى و افسانه‌پردازى شهره است. پژوهشگرانى چون علامه [[عسکری، مرتضی|مرتضى عسكرى]] به‌تفصيل در اين‌باره سخن گفته‌اند و شخصيت ابن سبا را موهوم و ساختگى برشمرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/11 متن کتاب، ص11]-[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/12 12]</ref> | يكى از مسائلى كه مورد اختلاف نظر شيعه و اهل سنت قرار گرفته، پيشينه مذهب شيعه بوده است. بسيارى از اهل سنت اصالت تاريخى اين مذهب را باور ندارند و آن را گونه‌اى بدعت، به معناى رويكردى نو مى‌پندارند كه ريشه‌اى در اصل اسلام نداشته است؛ ازاين‌رو، در بخش اول، به بررسى پيشينه تاريخى شيعه و گرايش‌هاى آن پرداخته شده و مهم‌ترين ديدگاه‌هاى آنان در اين‌باره، به‌اختصار بررسى شده است. از جمله اين ديدگاه‌ها، نقش عبدالله بن سبا در تاريخ تشيع مى‌باشد. ظاهرا برخى از اهل سنت، بر آنند كه مذهب شيعه به معناى اعتقاد به برترى علمى و دينى على(ع) و خلافت آن حضرت پس از پيامبر(ص) در زمان حكومت آن بزرگوار توسط شخصى به نام عبدالله بن سبا كه پيشينه يهودى داشته، پيشنهاد شده است؛ اما به نظر نويسنده، هيچ‌يك از صاحب‌نظران برجسته اهل سنت، چنين باور بى‌پايه‌اى نداشته است. اينان ابن سبا را نه پايه‌گذار مذهب شيعه، كه پايه‌گذار گرايش‌هاى غلوآلود شيعى مانند اعتقاد به الوهيت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] و سرسلسله غاليان شيعه مى‌شمارند و هم‌كيشان او را «سَبَئى» نام مى‌نهند و اينان را دسته‌اى از شيعيان مى‌انگارند. نويسنده به اين نكته تأكيد دارد كه اين ديدگاه از اين حيث قابل انتقاد است كه گرايش‌هاى كفرآلودى چون اعتقاد به الوهيت [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را كه از شريعت اسلام خارج است، نمى‌توان داخل در مذهب شيعه شمرد و مذهب شيعه چنين باورهاى غلوآلود و ديدگاه‌هاى سخيفى را در خود نمى‌شناسد. بااين‌حال، بايد توجه داشت كه اساساً وجود شخصى با نام عبدالله بن سبا از نظر تاريخى مورد ترديد جدى قرار دارد و راوى اصلى داستان او سيف بن عمر نامى است كه نزد عموم رجال‌شناسان شيعه و اهل سنت به دروغگويى و افسانه‌پردازى شهره است. پژوهشگرانى چون علامه [[عسکری، مرتضی|مرتضى عسكرى]] به‌تفصيل در اين‌باره سخن گفته‌اند و شخصيت ابن سبا را موهوم و ساختگى برشمرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/11 متن کتاب، ص11]-[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/12 12]</ref> | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۶: | ||
در بخش سوم، مهم‌ترين ديدگاه‌هاى خاص شيعه، در دو بخش، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است؛ در يك بخش، ديدگاه‌هاى اصولى‌تر كه با مبانى انديشه شيعى ارتباط مستقيم دارند و مى‌توان آن‌ها را در ميان مبانى مذهب شيعه نيز قرار داد و در بخش ديگر، ديدگاه‌هاى فرعى و فقهى كه نسبت به ديدگاه‌هاى ديگر از حسّاسيت كمترى برخوردارند، بررسى شده است. مى‌توان از ديدگاه‌هاى بخش نخست به ديدگاه شيعه درباره مودت اهل‌بيت(ع) و عدالت صحابه و از ديدگاه‌هاى بخش ديگر به ديدگاه شيعه درباره تقيه، ازدواج موقت و برخى جزئيات مربوط به وضو، نماز و اذان اشاره نمود.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/118 ر.ک: همان، ص118]</ref> | در بخش سوم، مهم‌ترين ديدگاه‌هاى خاص شيعه، در دو بخش، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است؛ در يك بخش، ديدگاه‌هاى اصولى‌تر كه با مبانى انديشه شيعى ارتباط مستقيم دارند و مى‌توان آن‌ها را در ميان مبانى مذهب شيعه نيز قرار داد و در بخش ديگر، ديدگاه‌هاى فرعى و فقهى كه نسبت به ديدگاه‌هاى ديگر از حسّاسيت كمترى برخوردارند، بررسى شده است. مى‌توان از ديدگاه‌هاى بخش نخست به ديدگاه شيعه درباره مودت اهل‌بيت(ع) و عدالت صحابه و از ديدگاه‌هاى بخش ديگر به ديدگاه شيعه درباره تقيه، ازدواج موقت و برخى جزئيات مربوط به وضو، نماز و اذان اشاره نمود.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/118 ر.ک: همان، ص118]</ref> | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب ==فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نويسنده، در انتهاى کتاب آمده است. | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نويسنده، در انتهاى کتاب آمده است. | |||
در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/18 ر.ک: پاورقى، ص18]</ref>، به توضيح برخى مطالب متن پرداخته شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref> | در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/18 ر.ک: پاورقى، ص18]</ref>، به توضيح برخى مطالب متن پرداخته شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/5619/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref> | ||
=پانویس = | =پانویس = | ||
<references/> | <references/>== منابع مقاله == | ||
== منابع مقاله == | |||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||