۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان: تفاوت میان نسخهها
جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۲۴
، ۵ ژوئن ۲۰۱۸لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR11274J1.jpg|بندانگشتی|جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان]] | [[پرونده:NUR11274J1.jpg|بندانگشتی|جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" |سرزمین های زیر فرمان هخامنشیان | ||
جغرافیا. برگزیده. فارسی | جغرافیا. برگزیده. فارسی | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[صنعتیزاده، همایون]] (مترجم) | ||
[[استرابون]] (نويسنده) | [[استرابون]] (نويسنده) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |G 89 /الف5ج7 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |ایران - تاریخ - هخامنشیان، 558 - 330ق. م. | ||
جغرافیای باستان | جغرافیای باستان | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |بنياد موقوفات دکتر محمود افشار | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |تهران - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishYear" | 1382 ش | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE11274AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''جغرافیای استرابو، سرزمینهای زیر فرمان هخامنشیان'''، ترجمه فارسى قسمتى از كتاب عظيم «جغرافياى استرابو» است كه در اصل توسط «[[استرابون]]» به زبان يونانى تأليف شده است و «هوراسل جونز» آن را به انگليسى ترجمه نموده و «[[صنعتیزاده، همایون|همايون صنعتىزاده]]» قسمت مزبور را از انگليسى به فارسى برگردانده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
«[[استرابون|استرابو]]»، جغرافياى خود را در 17 كتاب تظيم كرده كه دو جلد اول آن را به بحث در كليات جغرافيايى و ذكر منابع و آثار گذشتگان تخصيص داده، سپس 8 جلد درباره اروپا، 6 جلد درباره آسيا و يك جلد آخر را درباره ليبيا (آفريقاى امروزى) به رشته تحرير درآورده است. | |||
با ظهور مسيحيت و استيلاى كليسا در كشورهاى اروپايى، آثار جغرافياى يونانى بهتدريج از ميان رفته، ولى خوشبختانه تتمه 17 جلد جغرافياى استرابو، در قرن ششم ميلادى به دست آمده و بارها به زبانهاى مختلف اروپايى ترجمه و چاپ شده است. نسخهاى كه در برنامه ملاحظه مىكنيد، مشتمل بر يادداشتى به قلم ايرج | با ظهور مسيحيت و استيلاى كليسا در كشورهاى اروپايى، آثار جغرافياى يونانى بهتدريج از ميان رفته، ولى خوشبختانه تتمه 17 جلد جغرافياى استرابو، در قرن ششم ميلادى به دست آمده و بارها به زبانهاى مختلف اروپايى ترجمه و چاپ شده است. نسخهاى كه در برنامه ملاحظه مىكنيد، مشتمل بر يادداشتى به قلم [[افشار، ایرج|ايرج افشار]]، يادداشتى به قلم مترجم، كتابهاى يازدهم تا هفدهم و فهرست اعلام تاريخى(اشخاص و اقوام) و جغرافيايى مىباشد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در يادداشت ايرج | در يادداشت [[افشار، ایرج|ايرج افشار]]، توضيح مختصرى در مورد كتاب و ترجمه آن توسط آقاى [[صنعتیزاده، همایون|صنعتىزاده]]، داده شده است و در يادداشت مترجم، زندگىنامه [[استرابون|استرابو]] بيان شده است. | ||
مؤلف، كتاب يازدهم را چنين آغاز كرده است: «آسيا همسايه اروپاست و بنا بر اين در طول رود تانائيس[رود دن]، با آن هممرز است، پس بايد به وصف اين سرزمين پرداخت». وى، سپس، از تقسيمبندى آسيا با كمك مرزهاى طبيعى سخن گفته است؛ مثلا خاطرنشان كرده است كه كوهستان تاروس، اين قاره را تقريبا به دو نيم تقسيم مىكند؛ بخشى از آسيا، در شمال و بخشى ديگر، در جنوب آن واقع مىشود. در ادامه، بخشهاى مختلف اين سرزمين را بيان كرده است. | مؤلف، كتاب يازدهم را چنين آغاز كرده است: «آسيا همسايه اروپاست و بنا بر اين در طول رود تانائيس[رود دن]، با آن هممرز است، پس بايد به وصف اين سرزمين پرداخت». وى، سپس، از تقسيمبندى آسيا با كمك مرزهاى طبيعى سخن گفته است؛ مثلا خاطرنشان كرده است كه كوهستان تاروس، اين قاره را تقريبا به دو نيم تقسيم مىكند؛ بخشى از آسيا، در شمال و بخشى ديگر، در جنوب آن واقع مىشود. در ادامه، بخشهاى مختلف اين سرزمين را بيان كرده است. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۶: | ||
در كتاب شانزدهم، از بين النهرين با توصيف جغرافيايى از دجله و فرات و سرزمينهاى آشور و كلده و بابل و سوريه و اقوام يهودى و بالاخره عربستان تا مرزهاى حبشه و نبطى و سبا بحث شده است. | در كتاب شانزدهم، از بين النهرين با توصيف جغرافيايى از دجله و فرات و سرزمينهاى آشور و كلده و بابل و سوريه و اقوام يهودى و بالاخره عربستان تا مرزهاى حبشه و نبطى و سبا بحث شده است. | ||
كتاب هفدهم، درباره ليبيا يا بخشهايى معلوم از آفريقاى امروزى، مانند مصر و نيل و اسكندريه است كه شامل نظرات جغرافيايى و نكات بسيار ارزشمند مبتنى بر مشاهدات و مسافرتهاى شخصى | كتاب هفدهم، درباره ليبيا يا بخشهايى معلوم از آفريقاى امروزى، مانند مصر و نيل و اسكندريه است كه شامل نظرات جغرافيايى و نكات بسيار ارزشمند مبتنى بر مشاهدات و مسافرتهاى شخصى [[استرابون|استرابو]] در طول رود نيل مىباشد. | ||
بهطور كلى درباره جغرافياى | بهطور كلى درباره جغرافياى استرابو بايد گفت كه با تمام اهميتى كه در تاريخ علم جغرافيا و جغرافياى مغربزمين براى آن قائلند، اطلاعات جغرافيايى آن در مورد سرزمينهاى دور از مولد او متناسب با بعد مسافت، كمتر و مبهمتر است و اين امرى است كه خود او در نقل اطلاعات از منابع مختلف، بارها به آن اعتراف كرده است و جاى تعجب است كه در كتاب پانزدهم كه مفصلترين كتابها است، حدود 50 صفحه به شرح درباره شبه قاره هند؛ يعنى دورترين بخش و صفحات اندكى، به آريانا يا سرزمين فلات ايران، تخصيص يافته است، ولى با وجود اين، اطلاعات جالبى كه درباره تقسيمات كشورى و آداب و سنن و مذهب و رسوم مملكتدارى در ايران هخامنشى و اشكانى مىدهد، مىتواند آغازى را در هر پژوهش جغرافياى تاريخى سرزمين فراهم سازد. | ||
از اين گذشته، بررسى اعلام جغرافيايى كه اغلب بهصورت يونانى شده دوران تسلط سلوكيدها، در كتاب آمده و تطبيق آنها با نامها و مكانهاى واقعى و تحولات بعدى آنها، باب تازهاى است كه پژوهشگران دانشگاهى ما و علاقهمندان به جغرافياى تاريخى ايرانزمين مىتوانند از آنها استفاده كنند. | از اين گذشته، بررسى اعلام جغرافيايى كه اغلب بهصورت يونانى شده دوران تسلط سلوكيدها، در كتاب آمده و تطبيق آنها با نامها و مكانهاى واقعى و تحولات بعدى آنها، باب تازهاى است كه پژوهشگران دانشگاهى ما و علاقهمندان به جغرافياى تاريخى ايرانزمين مىتوانند از آنها استفاده كنند. | ||
در خاتمه بايد شكرگزار بنياد موقوفات دكتر محمود افشار بود كه اين كتاب بسيار مهم تاريخى - جغرافيايى را براى ترجمه برگزيده و همچنين سپاسگزار مترجم دانشمند آن، همايون صنعتىزاده بود كه آن را با دقت و صحت با سلاست و روانى قابل تحسين به زبان فارسى برگردانده است. | در خاتمه بايد شكرگزار بنياد موقوفات دكتر محمود افشار بود كه اين كتاب بسيار مهم تاريخى - جغرافيايى را براى ترجمه برگزيده و همچنين سپاسگزار مترجم دانشمند آن، [[صنعتیزاده، همایون|همايون صنعتىزاده]] بود كه آن را با دقت و صحت با سلاست و روانى قابل تحسين به زبان فارسى برگردانده است. | ||
روال كار | روال كار [[استرابون|استرابو]] چنين است كه در مورد هر روستا، شهر، ناحيه، منطقه و سرزمين كه نام مىبرد، اول، شرايط طبيعى آن، مانند كوه و دشت و رودخانه و درياچه و فواصل راهها و آب و هوا و پوشش گياهى اشاره مىكند و رابطه آن را با نواحى مجاور روشن مىسازد، سپس به مسائل انسانى، مانند نوع معيشت(چوپانى دامدارى، كشاورزى، صنعت و امثال آن) مىپردازد و پس از آن، به مسائل تاريخى و مشكلات قبيلهاى و آداب و سنن و مذاهب و زبان و شرح حال بزرگان و مردان آوازهدار و آثار آنها مىپردازد. او، جميع اين اطلاعات را از دهها آثار و نوشته از فلاسفه و دانشمندان يونانى و غير يونانى كه در اختيار داشته، اقتباس كرده و درباره هر مطلبى، گوينده و مرجع مطلب را ذكر مىكند و به تمام اين مطالب با نظر انتقادى نگريسته و صحت و سقم آن را مورد قضاوت قرار مىدهد. در ميان منابع مورد استفاده، بيشتر از همه به نوشتههاى اراتوستن تكيه مىكند و ارقام او را برمىگزيند. | ||
از جمله مسائل بسيار قابل توجه كه در اين نظرسنجىهاى او به چشم مىخورد، نفى صريح گفتهها و نوشتههاى اغراقآميزى است كه حاميان اسكندر درباره فتوحات و جهانگشايىهاى او از خود به يادگار گذاردهاند. | از جمله مسائل بسيار قابل توجه كه در اين نظرسنجىهاى او به چشم مىخورد، نفى صريح گفتهها و نوشتههاى اغراقآميزى است كه حاميان اسكندر درباره فتوحات و جهانگشايىهاى او از خود به يادگار گذاردهاند. | ||
در اثر مندرجات آثار | در اثر مندرجات آثار [[استرابون|استرابو]] بوده است كه پژوهشگران اروپايى طى چند قرن درباره آثار ديگر جغرافىدانان دوران كلاسيك اطلاعاتى از گوشه و كنار جمعآورى كرده و يادگارىهاى پايدارى از خود به جاى گذاشتهاند. | ||
[[استرابون|استرابو]]، ظاهرا به نوشتههاى فلاسفه و دانشمندان يونانى، مخصوصا در ايامى كه در مصر و كتابخانه اسكندريه مىگذرانده، دسترسى داشته و از همه آنها در تدوين مجلدات جغرافيايى خود استفاده كرده و همه مطالب آنها را با ذكر مأخذ، نقل كرده و مورد تأييد و نقد و گاهى نفى، قرار داده است و در بسيارى از موارد گفتههاى آنها را با توجه به واقعياتى كه بعدا به دست آمده، اصلاح كرده است. | |||
مشاهدات عينى خود او، محدود به بخش شرقى سواحل مديترانه، از ايتاليا تا نيمههاى آسياى صغير و همچنين مصر و اسكندريه و رود نيل تا حدود آبشار اول بوده است كه درباره شرايط جغرافيايى و تاريخى اين منطقه اطلاعات مطمئنى به دست مىآيد، ولى خارج از اين منطقه، هر چه دورتر برويم، گفتههاى او مبهمتر مىشود، ولى در عين حال، تقريبا تنها مطالب نوشتهاى است كه به دست محققين اروپايى افتاده است و بارها به زبانهاى مختلف، ترجمه و چاپ شده است. بنا بر آنچه مترجم انگليسى، در مقدمه جلد اول كتاب ذكر كرده، | مشاهدات عينى خود او، محدود به بخش شرقى سواحل مديترانه، از ايتاليا تا نيمههاى آسياى صغير و همچنين مصر و اسكندريه و رود نيل تا حدود آبشار اول بوده است كه درباره شرايط جغرافيايى و تاريخى اين منطقه اطلاعات مطمئنى به دست مىآيد، ولى خارج از اين منطقه، هر چه دورتر برويم، گفتههاى او مبهمتر مىشود، ولى در عين حال، تقريبا تنها مطالب نوشتهاى است كه به دست محققين اروپايى افتاده است و بارها به زبانهاى مختلف، ترجمه و چاپ شده است. بنا بر آنچه مترجم انگليسى، در مقدمه جلد اول كتاب ذكر كرده، [[استرابون|استرابو]]، در تدوين دوره جغرافياى خود، از 40 مأخذ بهره گرفته است. | ||
همانطور كه قبلا اشاره شد، 6 جلد از كتابهاى 17گانه او؛ يعنى از كتاب يازدهم تا هفدهم، مربوط به آسيا يا دنياى معلوم آن زمان، در فاصله بين مديترانه و هندوستان امروز، مخصوصا فلات ايران و آنچه امروز به آسياى جنوب غربى معروف است، مىشود و همين 6 جلد به علاوه جلد هفدهم تا آخرين كتاب، درباره ليبيا (آفريقا) است كه آقاى همايون صنعتىزاده با سلاست بيان و صداقت قابل ستايشى، به فارسى برگردانده است. | همانطور كه قبلا اشاره شد، 6 جلد از كتابهاى 17گانه او؛ يعنى از كتاب يازدهم تا هفدهم، مربوط به آسيا يا دنياى معلوم آن زمان، در فاصله بين مديترانه و هندوستان امروز، مخصوصا فلات ايران و آنچه امروز به آسياى جنوب غربى معروف است، مىشود و همين 6 جلد به علاوه جلد هفدهم تا آخرين كتاب، درباره ليبيا (آفريقا) است كه آقاى [[صنعتیزاده، همایون|همايون صنعتىزاده]] با سلاست بيان و صداقت قابل ستايشى، به فارسى برگردانده است. | ||
در ترجمه آقاى صنعتىزاده هر هفت كتاب آخر | در ترجمه آقاى [[صنعتیزاده، همایون|صنعتىزاده]] هر هفت كتاب آخر [[استرابون|استرابو]]، در يك جلد تحت عنوان «جغرافياى [[استرابون|استرابو]]، سرزمينهاى زير فرمان هخامنشيان» تدوين شده است. عنوان «سرزمينهاى زير فرمان هخامنشيان»، از خود مترجم است كه كاملا صحيح و منطبق با واقعيتهاى تاريخى انتخاب شده است. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# مقدمه و متن كتاب؛ | |||
# مجله فرهنگ و هنر آذر و اسفند 1383، شمارگان 39 و 40، به قلم محمدحسن گنجى. | |||
== پیوندها == | == پیوندها == | ||