۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الهی اردبیلی، حسین بن عبدالحق: تفاوت میان نسخه‌ها
غنی سازی متن
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
(غنی سازی متن) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR03801.jpg|بندانگشتی|الهی اردبیلی، حسین بن عبدالحق]] | [[پرونده:NUR03801.jpg|بندانگشتی|الهی اردبیلی، حسین بن عبدالحق]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |الهی اردبیلی، حسین بن عبدالحق | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر | |نام های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |عبدالحق اردبیلی (شرف‌الدین) | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |870 ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |اردبيل | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |950ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |شیخ حیدر صفوی | ||
جلال‌الدين دوانى | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[شرح گلشن راز (اردبیلی)]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE3801AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''كمال‌الدين حسين بن خواجه شرف‌الدين عبدالحق الهى اردبيلى''' (870-905)، ملقب به کمال‌الدین و جمال‌الدین، از حكما، فقها، متكلمين و شعرا قرن نهم، متخلص به الهی. | |||
== ولادت == | |||
او در سال 870ق در اردبيل متولد شد. دوران كودكى و نوجوانى را در زادگاهش سپرى نمود. | |||
== تحصیلات == | |||
وی ایّام کودکی و نوجوانی را تحت تربیت اخلاقی و معنوی پدر سپری کرد و با تشویق او از دوره جوانی در زادگاهش اردبیل به آموختن مقدمات زبان و ادبیات عربی و مبانی علوم شرعی پرداخت. اوّلین استادش علی آملی است. الهی پس از پشت سر نهادن مقدّمات ادبی، به محضرش شتافت. وی در اوایل حاشیه بر قواعد [[حلی، حسن بن یوسف|علاّمه حلّی]] یادآور می شود: | |||
«روش ما در دانش های فقهی و شرعی که آموخته ایم از دانشور وارسته و زاهد علی آملی است که او از ابوالحسن محمد حلّی و او از شرف‌الدین مکّی و وی از شیخ [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]] و مورد اشاره شیخ شهید و ایشان از سعید و شریف و این دو از علامه صاحب این کتاب مطلب یاد گرفته اند.» | |||
مرحوم خوانساری ضمن این که [[آملی، حیدر|آملی]] را از بزرگان علما و فقها قلمداد می نماید می افزاید: الهی در نوشته ها و فعالیت های تبلیغی و آموزشی از این شخصیت روایت کرده است. | |||
استاد دیگرش شیخ حیدر (متوفی: 893ق) می‌باشد. | |||
احتمال می رود الهی تا حدود 890 ق در اردبیل از افکار شیخ حیدر صفوی بهره برده باشد. | |||
آموزش های عارفانه حیدر صفوی جنبه های ذوقی و معنوی را در ذهن و روح الهی اردبیلی شکوفا ساخت و به همین دلیل بین شاگرد و استاد پیوند قلبی و عاطفی برقرار شد و الهی به توصیه شیخ حیدر به منطقه خراسان بزرگ (شامل خراسان کنونی و بخشهایی از افغانستان و ماوراءالنهر) اعزام گردید و به فعالیت تبلیغی و نشر اندیشه های عرفانی پرداخت. | |||
== به سوی هرات == | |||
چندى در هرات به نديمى امير على شير نوائى و غريب ميرزا فرزند سلطان حسين ميرزا گذراند و آن‌گاه به فارس عزيمت كرد و در حوزه مولانا جلال‌الدين دوانى و امير غياث‌الدين منصور دشتكى، دو استاد بى بديل آن عصر، در علوم عقلانى به كمال رسيد. | |||
== بازگشت به اردبیل == | |||
آن‌گاه در حدود سال 902ق به وطن خويش بازگشت و در حظيره شيخ صفى به تدريس پرداخت. الهى در اين دوران به عنوان استاد علوم عقلى و نقلى شهره عام و خاص گرديد. او اولين كسى است كه معارف جعفرى را به فارسى ترجمه نموده است. | |||
الهى تا آخر عمر در اردبيل زندگى نمود و در آن‌جا وفات يافت و در روضه شيخ صفى‌الدين اردبيلى دفن گرديد. او به زبان‌هاى تركى، فارسى و عربى تسلط كافى داشت. | الهى تا آخر عمر در اردبيل زندگى نمود و در آن‌جا وفات يافت و در روضه شيخ صفى‌الدين اردبيلى دفن گرديد. او به زبان‌هاى تركى، فارسى و عربى تسلط كافى داشت. | ||
| خط ۳۹: | خط ۶۲: | ||
به هر حال، كتب و اجازات الهى دليل روشن تشيع او است و بلكه او چنان در تشيع متصلب بوده است كه برخى نسبت غلو بدو داده‌اند كه البته دامن او از آن مبراست و نيز گويند كه او اول كسى بوده كه در آن زمان به زبان فارسى در باب شرعيات بر پايه مذهب شيعه كتاب ساخته است. | به هر حال، كتب و اجازات الهى دليل روشن تشيع او است و بلكه او چنان در تشيع متصلب بوده است كه برخى نسبت غلو بدو داده‌اند كه البته دامن او از آن مبراست و نيز گويند كه او اول كسى بوده كه در آن زمان به زبان فارسى در باب شرعيات بر پايه مذهب شيعه كتاب ساخته است. | ||
== وفات == | |||
در زمان ارتحال الهی اردبیلی اختلاف فراوانی دیده می شود و از سال 904ق تا 950ق ضبط کرده اند. شیخ آقا بزرگ تهرانی در مجلدات گوناگون الذریعه سال فوتش را 930، 940 و 950ق ذکر کرده است. تذکره روز روشن وفات این عالم را سال 937ق دانسته است. | |||
امّا قول درست همان می باشد که سید محسن امین و مدرس تبریزی آورده اند، یعنی سال 950ق زیرا الهی کتاب خلاصة الفقه را در سال 942ق به اتمام رسانیده و نمی تواند قبل از این تاریخ فوت کرده باشد. | |||
== آثار == | == آثار == | ||