۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار مع تطبيق النصوص الواردة فيها علی بحار الأنوار: تفاوت میان نسخه‌ها
سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار مع تطبيق النصوص الواردة فيها علی بحار الأنوار (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۵۶
، ۲۱ مهٔ ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)' به 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام'
جز (جایگزینی متن - 'محمد تقی' به 'محمدتقی') |
جز (جایگزینی متن - 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)' به 'بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
'''سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار''' اثر [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]](ره)(1294-1359ق)، مهمترين و معروف‌ترين اثر پيرامون كتاب «بحار الانوار» [[علامه مجلسى]] و در واقع تدوين موضوعى و تلخيص آن و يك دائرةالمعارف مختصر است كه به زبان عربى و در سال 1344ق نوشته شده است. | '''سفينة البحار و مدينة الحكم و الآثار''' اثر [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]](ره)(1294-1359ق)، مهمترين و معروف‌ترين اثر پيرامون كتاب «بحار الانوار» [[علامه مجلسى]] و در واقع تدوين موضوعى و تلخيص آن و يك دائرةالمعارف مختصر است كه به زبان عربى و در سال 1344ق نوشته شده است. | ||
[[قمی، عباس|محدث قمى]] دريافته بود كه بسيارى از مطالب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | [[قمی، عباس|محدث قمى]] دريافته بود كه بسيارى از مطالب [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] در مورد و باب مناسب خود نيامده است، از اين‌روى به تألیف اين مجموعه پرداخته تا پژوهندگان را در رسيدن به مقصود يارى رساند.<ref>تبيان نت</ref> | ||
آنچه باعث اهميت اين اثر شده، هنرمندى نويسنده در تلخيص است كه جلوه‌اى خاص به كتاب داده است. [[عسکری، مرتضی|علامه عسكرى]] پيرامون اين اثر مى‌گويد: «برنامه هميشگى من اين است كه در هر سفرى دو كتاب به همراه داشته باشم كه يكى [از آن‌ها] سفينه البحار است.»<ref>مختارى، على، ص18</ref> | آنچه باعث اهميت اين اثر شده، هنرمندى نويسنده در تلخيص است كه جلوه‌اى خاص به كتاب داده است. [[عسکری، مرتضی|علامه عسكرى]] پيرامون اين اثر مى‌گويد: «برنامه هميشگى من اين است كه در هر سفرى دو كتاب به همراه داشته باشم كه يكى [از آن‌ها] سفينه البحار است.»<ref>مختارى، على، ص18</ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب با دو مقدمه از نويسنده آغاز و مطالب در هشت جلد و هر جلد در چندين باب، ارائه شده است. | كتاب با دو مقدمه از نويسنده آغاز و مطالب در هشت جلد و هر جلد در چندين باب، ارائه شده است. | ||
اين كتاب گرانقدر كه كليد رمز معجم موضوعى و فهرست رئوس مطالب و موضوعات [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | اين كتاب گرانقدر كه كليد رمز معجم موضوعى و فهرست رئوس مطالب و موضوعات [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] است، به ترتيب الفبايى تنظيم شده و براى يافتن واژه مورد نظر، مى‌توان حرف نخست واژه را در نظر داشت و جستجو كرد تا آن را در جاى خود يافت و توضيح آن را ديد.<ref>حوزه نت</ref> | ||
[[قمی، عباس|محدث قمى]] پس از مطالعه مكرر بحار الانوار واژه‌هايى را كه در اين تتبع نيازمند توضيح ديده است، شرح نموده و شواهد حديثى و ادبى درباره آن عرضه داشته است و به جاهايى كه راجع به اين واژه در بحار مطلبى بوده، اشاره كرده و بعضى از مطالب مهم بحار را ذيل آن آورده است. بنابراين در اين اثر توضيح واژه‌هايى را كه در [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | [[قمی، عباس|محدث قمى]] پس از مطالعه مكرر بحار الانوار واژه‌هايى را كه در اين تتبع نيازمند توضيح ديده است، شرح نموده و شواهد حديثى و ادبى درباره آن عرضه داشته است و به جاهايى كه راجع به اين واژه در بحار مطلبى بوده، اشاره كرده و بعضى از مطالب مهم بحار را ذيل آن آورده است. بنابراين در اين اثر توضيح واژه‌هايى را كه در [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام]] آمده است، مى‌توان ديد. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
سفينه البحار همان‌گونه كه نامش گوياست، كشتى [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | سفينه البحار همان‌گونه كه نامش گوياست، كشتى [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|كتاب بحار]] [[علامه مجلسى]] است. بديهى است بحار الانوار با حجم گسترده (110 مجلد) نيازمند فهرستى گويا و مناسب بوده و اولين دانشمندى كه بهترين راهنماى استفاده از آن را فراهم كرد [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] است.<ref>مختارى، على، ص25</ref> | ||
اين اثر، ضمن آنكه فهرستى است موضوعى و ارجمند، كتابى است سرشار از فوايد حديثى رجالى ادبى و تحقيقات سودمند ديگر كه البته معتبر بودن يك اثر حديثى، هرگز به معناى صحيح بودن و درست بودن تمام احاديث آن نيست و خود مؤلف هم چنين ادعايى ندارد. او احاديث صحيح و سقيم را نقل كرده و ممكن است ذيل احاديث هم ذكر كند كه اين حديث ضعيف يا صحيح يا... است.<ref>حوزه نت</ref> | اين اثر، ضمن آنكه فهرستى است موضوعى و ارجمند، كتابى است سرشار از فوايد حديثى رجالى ادبى و تحقيقات سودمند ديگر كه البته معتبر بودن يك اثر حديثى، هرگز به معناى صحيح بودن و درست بودن تمام احاديث آن نيست و خود مؤلف هم چنين ادعايى ندارد. او احاديث صحيح و سقيم را نقل كرده و ممكن است ذيل احاديث هم ذكر كند كه اين حديث ضعيف يا صحيح يا... است.<ref>حوزه نت</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
سفينه البحار با نامى زيبا و گويا، هم گزيده و گلچينى است از بحار و در هر باب و فصلى، مشتى نمونه خروار را به دست مى‌دهد و هم مشتمل بر آدرس و ارجاع به مطالب مورد نظر در سراسر آن كتاب است.<ref>مختارى، على، ص25</ref> | سفينه البحار با نامى زيبا و گويا، هم گزيده و گلچينى است از بحار و در هر باب و فصلى، مشتى نمونه خروار را به دست مى‌دهد و هم مشتمل بر آدرس و ارجاع به مطالب مورد نظر در سراسر آن كتاب است.<ref>مختارى، على، ص25</ref> | ||
موضوعات [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | موضوعات [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|كتاب بحار]] به ترتيب حروف الفبا و بر اساس ماده و ريشه ثلاثى مجرد موضوع مرتب شده است، به نحوى كه خواننده به آسانى مى‌تواند به بيش از 1700 موضوع دست يابد كه طبعاً هر كدام شامل مدخل‌هاى گوناگون و متعددى خواهد بود. «سفينه البحار» نيز گزيده‌اى بسيار دقيق و حساب شده از سراسر اين دائرةالمعارف بزرگ مى‌باشد كه مايه صرفه‌جويى فراوان در وقت و مانع اتلاف عمر طلاب است.<ref>همان، ص25</ref> | ||
مؤلف اين اثر، خود استادى زبردست است كه با ذوق سرشار روايى و رجالى و حسن سليقه، بهترين‌هاى بحار را برگزيده و هر آنچه را آورده، يك خصوصيت و ويژگى‌هايى داشته است؛ مثلاً اگر به ماده «علم» بنگريد از باب اول كتاب العلم بحار، تنها آيات آغاز و انجام باب را آورده و نوبت به احاديث كه رسيده است، از 122 روايت، تنها دو تا را انتخاب كرده و تا باب ششم، هيچ نقل نكرده و از باب ششم، تنها يك آيه و باز باب هفتم را رها كرده و از باب هشتم، از بين سيزده آيه، يك آيه و از بين 92 روايت، تنها به يكى بسنده كرده است. معيار وى در گزينش، تناسب بيشتر با عنوان باب، اتقان روايت، كوتاه و پرمحتوا بودن است. | مؤلف اين اثر، خود استادى زبردست است كه با ذوق سرشار روايى و رجالى و حسن سليقه، بهترين‌هاى بحار را برگزيده و هر آنچه را آورده، يك خصوصيت و ويژگى‌هايى داشته است؛ مثلاً اگر به ماده «علم» بنگريد از باب اول كتاب العلم بحار، تنها آيات آغاز و انجام باب را آورده و نوبت به احاديث كه رسيده است، از 122 روايت، تنها دو تا را انتخاب كرده و تا باب ششم، هيچ نقل نكرده و از باب ششم، تنها يك آيه و باز باب هفتم را رها كرده و از باب هشتم، از بين سيزده آيه، يك آيه و از بين 92 روايت، تنها به يكى بسنده كرده است. معيار وى در گزينش، تناسب بيشتر با عنوان باب، اتقان روايت، كوتاه و پرمحتوا بودن است. | ||
يكى از امتيازات مهم اين اثر، آن است كه مؤلف در موضوع مورد نظر، به همان باب اكتفا نكرده، بلكه از هر جاى كتاب نكته‌اى در آن موضوع يا متناسب و مرتبط با آن يافته، همه را بر گزيده و يك جا ارجاع داده است؛ مثلاً درباره حارث همدانى از هفت موضع [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار | يكى از امتيازات مهم اين اثر، آن است كه مؤلف در موضوع مورد نظر، به همان باب اكتفا نكرده، بلكه از هر جاى كتاب نكته‌اى در آن موضوع يا متناسب و مرتبط با آن يافته، همه را بر گزيده و يك جا ارجاع داده است؛ مثلاً درباره حارث همدانى از هفت موضع [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|كتاب بحار]] نكته‌اى آورده است. | ||
نويسنده در ايراد عناوين بحث، عنوان و تيترى را مطرح نموده است كه از ساير عناوين، معروف‌تر و شناخته‌شده‌تر باشد، مثلاً هر جا اسم شخصى مشهور بوده، لقب يا كنيه‌اش را عنوان نكرده است؛ البته از كنيه و لقب و... غافل نبوده و سعى كرده آنچه ذيل لقب و كنيه هست، آدرس دهد يا بياورد. به عنوان نمونه، چون كنيه حارث بن سعيد معروف‌تر بوده، شرح حالش را در ذيل «ابوفراس الحمدانى» آورده و ساير موارد مثل ماده حرث را به كنيه ارجاع داده است. | نويسنده در ايراد عناوين بحث، عنوان و تيترى را مطرح نموده است كه از ساير عناوين، معروف‌تر و شناخته‌شده‌تر باشد، مثلاً هر جا اسم شخصى مشهور بوده، لقب يا كنيه‌اش را عنوان نكرده است؛ البته از كنيه و لقب و... غافل نبوده و سعى كرده آنچه ذيل لقب و كنيه هست، آدرس دهد يا بياورد. به عنوان نمونه، چون كنيه حارث بن سعيد معروف‌تر بوده، شرح حالش را در ذيل «ابوفراس الحمدانى» آورده و ساير موارد مثل ماده حرث را به كنيه ارجاع داده است. | ||