۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مقدسی، مطهر بن طاهر: تفاوت میان نسخه‌ها
غنی سازی متن
(غنی سازی متن) |
(غنی سازی متن) |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
نام او را مطهر بن مطهر نيز ثبت كرده‌اند و كنيه او بنا بر ضبط بعضى از نسخه‌هاى طبقات ناصرى، «ابونصر» است. | نام او را مطهر بن مطهر نيز ثبت كرده‌اند و كنيه او بنا بر ضبط بعضى از نسخه‌هاى طبقات ناصرى، «ابونصر» است. | ||
جز آنچه از خلال كتابش، | جز آنچه از خلال كتابش، «[[البدء و التاريخ]]» به دست مى‌آيد، در هيچ‌يك از كتب رجال و تاريخ و ادب، كوچك‌ترين اطلاعى در باب زندگى‌نامه وى نمى‌توان يافت. آنچه مسلّم است اين است كه وى در سال 355 در نواحى شرقى ايران و احتمالا بست سيستان، كتاب «[[البدء و التاريخ]]» را تأليف كرده است. | ||
سال تولّد و وفات او، به‌هيچ‌روى، دانسته نيست و احتمالا چند سالى پس از تأليف اين كتاب زنده بوده است؛ به دليل اينكه در خلال اين كتاب، بارها از قصد تأليف كتاب‌هايى ديگر سخن مى‌گويد و نشان مى‌دهد كه در وى نشاط كار و تأليف هنوز باقى بوده است. قديم‌ترين تاريخى كه از زندگى او در دست است اشارتى است كه به ديدار خود با احمد بن محمد بن حجّاج معروف به سجزى در تاريخ 325ق در سيرجان داشته است و از آنجا كه در طرابلس با خيثمة بن سليمان طرابلسى (متولد 255 و متوفى 343) ديدار داشته است و از او سماع حديث كرده است، بايد سال تولّد او در اوايل قرن چهارم يا اواخر قرن سوم باشد؛ زيرا براى سماع حديث، آن‌هم در شهرى ديگر جز زادگاه مؤلف، او بايد در حدود بيست سالگى بوده باشد و اگر چنين محاسبه‌اى را بپذيريم، نتيجه آن خواهد بود كه وى در اوايل قرن چهارم، حدود سيصد هجرى، يا كمى قبل از آن متولّد شده است. | سال تولّد و وفات او، به‌هيچ‌روى، دانسته نيست و احتمالا چند سالى پس از تأليف اين كتاب زنده بوده است؛ به دليل اينكه در خلال اين كتاب، بارها از قصد تأليف كتاب‌هايى ديگر سخن مى‌گويد و نشان مى‌دهد كه در وى نشاط كار و تأليف هنوز باقى بوده است. قديم‌ترين تاريخى كه از زندگى او در دست است اشارتى است كه به ديدار خود با احمد بن محمد بن حجّاج معروف به سجزى در تاريخ 325ق در سيرجان داشته است و از آنجا كه در طرابلس با خيثمة بن سليمان طرابلسى (متولد 255 و متوفى 343) ديدار داشته است و از او سماع حديث كرده است، بايد سال تولّد او در اوايل قرن چهارم يا اواخر قرن سوم باشد؛ زيرا براى سماع حديث، آن‌هم در شهرى ديگر جز زادگاه مؤلف، او بايد در حدود بيست سالگى بوده باشد و اگر چنين محاسبه‌اى را بپذيريم، نتيجه آن خواهد بود كه وى در اوايل قرن چهارم، حدود سيصد هجرى، يا كمى قبل از آن متولّد شده است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
به‌جز | به‌جز «[[البدء و التاريخ]]» كه امروز در دست ماست، اثر ديگرى از مؤلف، ظاهرا برجاى نمانده است يا مانده و ما از آن بى‌خبريم؛ اما در خلال مباحث همين كتاب گاه به كتاب‌هاى ديگر خويش اشاراتى دارد، از جمله: | ||
#كتاب المعاني: در موارد متعددى از كتاب | #كتاب المعاني: در موارد متعددى از كتاب «[[البدء و التاريخ]]»، مطهر بن طاهر، به «كتاب المعاني» يا «كتاب معاني القرآن» خويش ارجاع مى‌دهد. از نوع مسائلى كه نقل مى‌كند و يا آن مسائل را بدان كتاب ارجاع مى‌دهد، مى‌توان دانست كه موضوع آن كتاب بيشتر قصص و حكاياتى بوده است پيرامون اشارات قرآنى و قصص قرآن و گاه در اعراب و وجوه آن آيات نيز وارد بحث شده است و ظاهرا كتابى بوده است بسيار مفصل، چون پس از نقل مطالب به‌گونه نسبتا مفصل باز ارجاع مى‌دهد به آن كتاب براى تفصيل بيشتر. بيش از بيست مورد به اين كتاب ارجاع داده شده است. | ||
#كتاب العلم و التعليم: اين كتاب در حوزه علم كلام و فلسفه بوده است و مباحث آن در دايره معارف عقلى و نقد ادله اهل تعطيل و الحاد. | #كتاب العلم و التعليم: اين كتاب در حوزه علم كلام و فلسفه بوده است و مباحث آن در دايره معارف عقلى و نقد ادله اهل تعطيل و الحاد. | ||
#كتاب الديانة و الأمانة: موضوع اين كتاب نيز نقد انديشه‌ها و آراى اهل تعطيل بوده است. به‌درستى دانسته نيست كه اين كتاب را نوشته بوده است يا قصد تأليف آن را داشته است؛ زيرا در دنباله نقد آراى منكران توحيد مى‌گويد: «زيرا قصد ما اين است كه در اين‌باره با استقصا و ايضاح تمام و كمال به اين مسئله بپردازيم، در كتابى كه آن را «الديانة و الأمانه» ناميده‌ايم، تا سپاسى باشد در برابر آن‌كه بر ما نعمت توحيد را ارزانى داشته است». | #كتاب الديانة و الأمانة: موضوع اين كتاب نيز نقد انديشه‌ها و آراى اهل تعطيل بوده است. به‌درستى دانسته نيست كه اين كتاب را نوشته بوده است يا قصد تأليف آن را داشته است؛ زيرا در دنباله نقد آراى منكران توحيد مى‌گويد: «زيرا قصد ما اين است كه در اين‌باره با استقصا و ايضاح تمام و كمال به اين مسئله بپردازيم، در كتابى كه آن را «الديانة و الأمانه» ناميده‌ايم، تا سپاسى باشد در برابر آن‌كه بر ما نعمت توحيد را ارزانى داشته است». | ||