۱۰۶٬۴۵۴
ویرایش
دیلمی، حسن بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'دیلمی (ابهام زدایی)' به 'دیلمی (ابهام‌زدایی)'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دیلمی (ابهام زدایی)' به 'دیلمی (ابهام‌زدایی)') |
|||
| (۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
! نام!! data-type="authorName" |دیلمی، حسن بن محمد | ! نام!! data-type="authorName" |دیلمی، حسن بن محمد | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | دیلمی، ابومحمدحسن | | data-type="authorOtherNames" | دیلمی، ابومحمدحسن | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" |841 | | data-type="authorDeathDate" |841 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" | | | data-type="authorTeachers" |ابوالحسن محمد بن علي عبدالله بن الحسن ديلمي | ||
[[شهید اول، محمد بن مکی|ابو محمد بن مکي]] معروف به «[[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اول]]» | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[ترجمه إرشاد القلوب]] | ||
[[ترجمه ارشاد القلوب دیلمی با تصحیح و پاورقی علامه شعرانی «ره»]] | |||
[[إرشاد القلوب]] | |||
[[إرشاد القلوب دیلمی]] | |||
[[غرر الأخبار و درر الآثار في مناقب أبي الائمة الأطهار]] | |||
[[أعلام‌الدين في صفات المؤمنين]] | |||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE01397AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|دیلمی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''ابومحمد، حسن بن ابى‌الحسن ديلمى''' (متوفای 841ق)، فقیه، عارف، زاهد، واعظ، از فرهیختگان قرن هشتم. | |||
== ولادت == | |||
تاريخ ولادت دقيقا مشخص نشده، از آن چه در شرح حال وي گفته‌اند و از آثارش استنباط کرده‌اند، به دست مي آيد که بيشتر عمر پربرکت خود را در قرن هشتم هجری گذرانده است و به احتمال زياد، در دو دهه آخر قرن هفتم پا به عرصه وجود گذاشته است. | |||
بعضى نام او را چنين گفته‌اند: حسن بن ابى الحسن بن محمد ديلمى، كه محمد نام جد آن بزرگوار است. بعضى ديگر گفته‌اند: حسن بن ابى الحسن، محمد ديلمى كه محمد را نام پدر او دانسته‌اند و كنيه‌اش را ابوالحسن. | بعضى نام او را چنين گفته‌اند: حسن بن ابى الحسن بن محمد ديلمى، كه محمد نام جد آن بزرگوار است. بعضى ديگر گفته‌اند: حسن بن ابى الحسن، محمد ديلمى كه محمد را نام پدر او دانسته‌اند و كنيه‌اش را ابوالحسن. | ||
| خط ۴۱: | خط ۵۵: | ||
اما گذشته از تمام بحث‌ها نظريه صحيح اين است كه: «محمد» نام جد آن بزرگوار است نه پدر او و صحيح اين است: حسن بن ابى الحسن بن محمد ديلمى. | اما گذشته از تمام بحث‌ها نظريه صحيح اين است كه: «محمد» نام جد آن بزرگوار است نه پدر او و صحيح اين است: حسن بن ابى الحسن بن محمد ديلمى. | ||
دليل ما بر اين مدعا آن است كه مصنف در كتاب شريف اعلام‌الدين، ص 97 مى‌فرمايد: «يقول العبدالفقير إلى | دليل ما بر اين مدعا آن است كه مصنف در كتاب شريف اعلام‌الدين، ص 97 مى‌فرمايد: «يقول العبدالفقير إلى رحمةالله و عفوه، الحسن بن على بن محمد بن الديلمى تغمده اللّه برحمته و مسامحته و غفرانه، جامع هذا المجموع...» | ||
از اين عبارت به وضوح پيدا است كه نام او حسن، نام پدر او على، و نام جد او محمد است و كنيۀ ابوالحسن كنيۀ رايج براى نام على است نه محمد. | از اين عبارت به وضوح پيدا است كه نام او حسن، نام پدر او على، و نام جد او محمد است و كنيۀ ابوالحسن كنيۀ رايج براى نام على است نه محمد. | ||
==مقام علمى== | ==مقام علمى== | ||
براى درك مقام علمى هر كس، بايد نظرى به كلمات بزرگان معاصر و متأخر از او انداخت و ديد كه آنها چگونه شخص مورد نظر را معرفى كرده‌اند. | براى درك مقام علمى هر كس، بايد نظرى به كلمات بزرگان معاصر و متأخر از او انداخت و ديد كه آنها چگونه شخص مورد نظر را معرفى كرده‌اند. | ||
| خط ۵۲: | خط ۶۵: | ||
با نگاهى اجمالى به كلمات بزرگان پيرامون ديلمى صفاتى همچون: عارف، عالم، محدث، كامل، وجه من كبار اصحابنا فى الفقه و الحديث و العرفان و المغازى و السير و... را در وصف او مى‌بينيم. | با نگاهى اجمالى به كلمات بزرگان پيرامون ديلمى صفاتى همچون: عارف، عالم، محدث، كامل، وجه من كبار اصحابنا فى الفقه و الحديث و العرفان و المغازى و السير و... را در وصف او مى‌بينيم. | ||
از حيث اعتماد و وثاقت هم، همين بس كه [[علامه مجلسى]] رحمه‌الله كتاب شريف اعلام‌الدين و ارشاد القلوب را از آن بزرگوار در [[ | از حيث اعتماد و وثاقت هم، همين بس كه [[علامه مجلسى]] رحمه‌الله كتاب شريف اعلام‌الدين و ارشاد القلوب را از آن بزرگوار در [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] نقل كرده. | ||
[[حر عاملی، محمد بن حسن|صاحب وسائل الشيعه]] نيز، بسيار از | [[حر عاملی، محمد بن حسن|صاحب وسائل الشيعه]] نيز، بسيار از کتاب‌هاى او نقل مى‌كند و اين به خاطر اعتماد بزرگان به وثاقت او و مقام علمى و تقواى آن بزرگ مرد عرصۀ علم و تقوا است. | ||
پس به اعتراف جميع بزرگانى كه نامى از | پس به اعتراف جميع بزرگانى كه نامى از ديلمی‌برده‌اند، او از بزرگان اصحاب اماميه در علوم مختلف، خصوصا فقه و حديث و عرفان است. | ||
==طبقه== | ==طبقه== | ||
در مورد طبقۀ حسن بن على ديلمى نيز، مانند سال ولادت او اختلاف فراوانى است به طورى كه بعضى او را از علماى قرن پنجم دانسته‌اند و بعضى تا قرن نهم را ذكر كرده‌اند. | در مورد طبقۀ حسن بن على ديلمى نيز، مانند سال ولادت او اختلاف فراوانى است به طورى كه بعضى او را از علماى قرن پنجم دانسته‌اند و بعضى تا قرن نهم را ذكر كرده‌اند. | ||
| خط ۷۳: | خط ۸۵: | ||
با اين بيان، نيازى به بحث‌هاى طولانى ذكر شده در كتب تراجم و رجال وجود ندارد. | با اين بيان، نيازى به بحث‌هاى طولانى ذكر شده در كتب تراجم و رجال وجود ندارد. | ||
== | ==اساتید== | ||
[[مرعشی، سید شهاب‌الدین|سيد شهاب‌الدين حسینی مرعشی نجفی]] در رساله کوچکی که در شرح حال ديلمی نوشته و «مفرج الکروب في الصاحب الارشاد القلوب» ناميده است، مشايخ روايي و اساتيد و شاگردان ديلمي را به تفصيل بيان کرده است و برخی از اساتيد وي عبارتند از: | |||
#والد ماجدشان، ابوالحسن محمد بن علي عبدالله بن الحسن ديلمي؛ که غالب استفتائات علمي مؤلف ارشاد از محضر پدر بزرگوارش بوده است و از او اجازه ي روايي داشته است. ديلمي خود در ضمن اجازه روايي که به نام «شيخ محمد گيلاني» در پشت کتاب [[من لا‌يحضره الفقيه|من لا يحضره الفقيه]] نوشته است، به اين اشاره می‌کند که نزد پدر به تحصيل کمالات علمي پرداخته است. | |||
#علامه بزرگوار و شيخ سعيد شهيد «[[شهید اول، محمد بن مکی|ابو محمد بن مکي]] معروف به «[[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اول]]»؛ ديلمي از اين دانشمند و فقيه بزرگ شيعه نيز اجازه روايي داشته است. | |||
#علامه محقق، [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|محمد بن حسين بن يوسف حلي]] معروف به «[[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]]»؛ وي يکي از دانشمندان بزرگ شيعه است که هميشه به همراه پدرش، علامه حلي، مسافرت مي کرد و از کمالات اخلاقي و علمي پدر بهره وافر مي برد. | |||
==وفات== | |||
تاريخ وفات ديلمى به طور تعيين، مشخص نيست؛ اما بنابر نقل علامه [[امین، سید محسن|سيد محسن امين]] در اعيان الشيعه، ج 1، ص 537، وفات او در سال 841 هجرى بوده است. | |||
اين نظريه، با توجه به مطالبى كه پيرامون طبقه و دوران زندگى ديلمى اشاره كرديم قريب به واقع جلوه مى‌كند. | |||
==آثار== | |||
#ارشاد القلوب الى الصواب: اين كتاب معروف‌ترين كتاب ديلمى است و در دو جزء تأليف شده، جزء اول در مواعظ و حكمت‌هاى قرآن و سنت و جزء دوم در مناقب اميرالمؤمنين علی عليه‌السلام و ائمه طاهرين عليهم‌السلام. | #ارشاد القلوب الى الصواب: اين كتاب معروف‌ترين كتاب ديلمى است و در دو جزء تأليف شده، جزء اول در مواعظ و حكمت‌هاى قرآن و سنت و جزء دوم در مناقب اميرالمؤمنين علی عليه‌السلام و ائمه طاهرين عليهم‌السلام. | ||
#:ارشاد القلوب بارها در ايران و نجف چاپ شده است اما چاپ موجود در برنامه، بدون مقدمه و تحقيق و فهرست‌هاى لازم است. ان شاء الله بزودى به بهترين وجه تجديد چاپ شود، چرا كه كتابى بسيار ارزشمند در اخلاق و مواعظ است. | #:ارشاد القلوب بارها در ايران و نجف چاپ شده است اما چاپ موجود در برنامه، بدون مقدمه و تحقيق و فهرست‌هاى لازم است. ان شاء الله بزودى به بهترين وجه تجديد چاپ شود، چرا كه كتابى بسيار ارزشمند در اخلاق و مواعظ است. | ||
#غرر الأخبار و درر الآثار: در مناقب | #غرر الأخبار و درر الآثار: در مناقب اهل‌بيت عصمت و طهارت عليهم‌السلام. | ||
#:اين كتاب ظاهرا هنوز چاپ نشده و به صورت خطى در كتابخانه ملى موجود است. | #:اين كتاب ظاهرا هنوز چاپ نشده و به صورت خطى در كتابخانه ملى موجود است. | ||
#اعلام‌الدين في صفات المؤمنين: از | #اعلام‌الدين في صفات المؤمنين: از کتاب‌هاى مهم ديلمى، و شامل مواعظ بلند اخلاقى است و در آن بحث‌هاى كلام، تفسير، مواعظ، ادعيه، صفات حسنه و رذائل اخلاق و بحث‌هاى متنوع و فراوان ديگرى از كلام معصومين عليهم‌السلام نقل كرده است. | ||
#:اين كتاب در 530 صفحه و با تحقيق و مقدمۀ خوبى به چاپ رسيده است. | #:اين كتاب در 530 صفحه و با تحقيق و مقدمۀ خوبى به چاپ رسيده است. | ||
#الأربعون حديثا: كتابى است كه چاپ نشده و نسخۀ آن هم يافت نمى‌شود. | #الأربعون حديثا: كتابى است كه چاپ نشده و نسخۀ آن هم يافت نمى‌شود. | ||
#:از بين كتب فوق، كتاب ارشاد القلوب و اعلام‌الدين از جمله مآخذ [[ | #:از بين كتب فوق، كتاب ارشاد القلوب و اعلام‌الدين از جمله مآخذ [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] هستند و [[علامه مجلسى]] بسيار در بحار از آنها نقل كرده است. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[ترجمه إرشاد القلوب]] | [[ترجمه إرشاد القلوب]] | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۱۸: | ||
[[إرشاد القلوب دیلمی]] | [[إرشاد القلوب دیلمی]] | ||
[[غرر الأخبار و درر الآثار في مناقب أبي الائمة الأطهار | [[غرر الأخبار و درر الآثار في مناقب أبي الائمة الأطهار]] | ||
[[ | [[أعلام‌الدين في صفات المؤمنين]] | ||
[[ | [[علی بن ابی‌طالب علیهما‌السلام قهرمان معجزات و کرامات]] | ||
[[ارشاد القلوب (بيروت)]] | [[ارشاد القلوب (بيروت)]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||