پرش به محتوا

همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR11214J1.jpg|بندانگشتی|همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم]]
[[پرونده:NUR11214J1.jpg|بندانگشتی|همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم]]
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
|+ |
|+  
|-
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم
! نام کتاب!! data-type="bookName" |همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم
|-
|-
|نام های دیگر کتاب  
|نام های دیگر کتاب  
|data-type='otherBookNames'|تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم
| data-type="otherBookNames" |تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم


تاریخ منظوم زجاجی سراینده سده هفتم
تاریخ منظوم زجاجی سراینده سده هفتم
|-
|-
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
|data-type='authors'|[[حکیم زجاجی]] (نويسنده)
| data-type="authors" |[[حکیم زجاجی]] (نويسنده)


[[پیرنیا، علی]] (مصحح)
[[پیرنیا، علی]] (مصحح)
|-
|-
|زبان  
|زبان  
|data-type='language'|فارسی
| data-type="language" |فارسی
|-
|-
|کد کنگره  
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏PIR‎‏ ‎‏5178‎‏ ‎‏/‎‏ﻫ‎‏8‎‏*
| data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏PIR‎‏ ‎‏5178‎‏ ‎‏/‎‏ﻫ‎‏8‎‏*
|-
|-
|موضوع  
|موضوع  
|data-type='subject'|شعر فارسی - قرن 7ق.
| data-type="subject" |شعر فارسی - قرن 7ق.
|-
|-
|ناشر  
|ناشر  
|data-type='publisher'|فرهنگستان زبان و ادب فارسی
| data-type="publisher" |فرهنگستان زبان و ادب فارسی
|-
|-
|مکان نشر  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
| data-type="publishPlace" |تهران - ایران
|-
|-
|سال نشر  
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1383 هـ.ش  
| data-type="publishYear" | 1383 هـ.ش  
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"
|کد اتوماسیون  
|کد اتوماسیون  
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11214AUTOMATIONCODE
| data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE11214AUTOMATIONCODE
|}
|}
</div>
</div>
خط ۴۲: خط ۴۲:


'''همايون‌نامه'''، نوشته حكيم زجاجى، منظومه ای است در بحر متقارب که رویدادهای تاریخ اسلام را به تصویر کشیده است. این اثر توسط علی پیرنیا مورد تصحیح قرار گرفته است.  
'''همايون‌نامه'''، نوشته حكيم زجاجى، منظومه ای است در بحر متقارب که رویدادهای تاریخ اسلام را به تصویر کشیده است. این اثر توسط علی پیرنیا مورد تصحیح قرار گرفته است.  
این مقاله درصدد معرفی نیمه دوم کتاب می باشد.


اين منظومه، اثر طبع سراينده‌اى در سده هفتم در تبريز است كه شاه‌نامه را نمونه ذوق و پسند خاطرِ خود كرد و به پيروى از آن، اين دفتر را ساخت. شاعرانى در شمال غربى ايران، در نيمه دوم سده ششم، پيدا شدند كه كارشان با شاعرانِ سرزمين ادب‌پرورِ خراسان متفاوت بود. نام‌دارانى چون ابوالعلاى گنجوى، قوامى گنجوى، فلكى شروانى، خاقانى شروانى و نظامى گنجوى در آذربايجان از اين دسته‌اند و شايد شعر حكيم زجّاجى را كه در ميانه سده هفتم مى‌زيست، دنباله شيوه و حركت همانان بتوان شمرد. اين كتاب با گزارش‌هايى از رويدادهاى روزگار بنى اميه آغاز مى‌شود و همه رويدادهاى دوران امويان و عباسيان و خروج مغول و سقوط خلافت بغداد را در بر مى‌گيرد. تاريخ سرايش اين منظومه دانسته نيست، اما گمان مى‌رود كه زجاجى در 68 سالگى به پايان سرودنِ بخشى از اشعار رسيده باشد؛ زيرا وى در دو جا از اين تاريخ (ميان سال‌هاى 675 تا 680) به روشنى سخن مى‌گويد. او در دنباله ستايش صدرالدين زنجانى، از ده سال رنج خود در كار سامان‌دهى اين تاريخ منظوم ياد مى‌كند و مى‌گويد كه اين دفتر را به ياد زنجانى پرداخته است به اميد اينكه در روزگار پيرى از او دست‌گيرى شود.
اين منظومه، اثر طبع سراينده‌اى در سده هفتم در تبريز است كه شاه‌نامه را نمونه ذوق و پسند خاطرِ خود كرد و به پيروى از آن، اين دفتر را ساخت. شاعرانى در شمال غربى ايران، در نيمه دوم سده ششم، پيدا شدند كه كارشان با شاعرانِ سرزمين ادب‌پرورِ خراسان متفاوت بود. نام‌دارانى چون ابوالعلاى گنجوى، قوامى گنجوى، فلكى شروانى، خاقانى شروانى و نظامى گنجوى در آذربايجان از اين دسته‌اند و شايد شعر حكيم زجّاجى را كه در ميانه سده هفتم مى‌زيست، دنباله شيوه و حركت همانان بتوان شمرد. اين كتاب با گزارش‌هايى از رويدادهاى روزگار بنى اميه آغاز مى‌شود و همه رويدادهاى دوران امويان و عباسيان و خروج مغول و سقوط خلافت بغداد را در بر مى‌گيرد. تاريخ سرايش اين منظومه دانسته نيست، اما گمان مى‌رود كه زجاجى در 68 سالگى به پايان سرودنِ بخشى از اشعار رسيده باشد؛ زيرا وى در دو جا از اين تاريخ (ميان سال‌هاى 675 تا 680) به روشنى سخن مى‌گويد. او در دنباله ستايش صدرالدين زنجانى، از ده سال رنج خود در كار سامان‌دهى اين تاريخ منظوم ياد مى‌كند و مى‌گويد كه اين دفتر را به ياد زنجانى پرداخته است به اميد اينكه در روزگار پيرى از او دست‌گيرى شود.
خط ۴۸: خط ۵۰:




شاعر بيش از شصت هزار بيت در وزن متقارب سروده كه در دو مجلد نوشته شده است. اكنون، تنها كتاب دوم آن وجود دارد و جلد نخستش، احوال حضرت پيامبر(ص) و غزوات وى و رويدادهاى دوران «خلفاى راشدين» را تا خروج بنى اميه در بر داشته است. سراينده، به اندازه‌اى به شاه‌نامه فردوسى نزديك مى‌شود و در شعر او زندگى مى‌كند كه گاه مصراع يا بيتى را از وى در شعرهاى خود مى‌گنجاند يا ابياتى را از او با پس و پيش كردنِ واژه‌ها، از آنِ خود مى‌كند. خواننده كتاب خود، به هنگام مطالعه منظومه وى در خواهد يافت كه سراينده چه پايه و مايه‌اى در طبع آزمايى دارد يا از كتاب ارج‌مندِ شاه‌نامه تا چه اندازه‌اى بهره برده است. تعبيرها، تصويرها، تركيب‌ها، واژه‌ها و حتى شيوه خاصِ‌ّ بيان شاه‌نامه‌اى وى نيز در همين بررسى آشكار خواهد شد.  
شاعر بيش از شصت هزار بيت در وزن متقارب سروده كه در دو مجلد نوشته شده است. بخش دوم کتاب به حوادث پس از پیامبر تا نبرد ارسلان بن طغرل سلجوقی با برادرش اختصاص یافته است.  
 
سراينده، به اندازه‌اى به شاه‌نامه فردوسى نزديك مى‌شود و در شعر او زندگى مى‌كند كه گاه مصراع يا بيتى را از وى در شعرهاى خود مى‌گنجاند يا ابياتى را از او با پس و پيش كردنِ واژه‌ها، از آنِ خود مى‌كند. خواننده كتاب خود، به هنگام مطالعه منظومه وى در خواهد يافت كه سراينده چه پايه و مايه‌اى در طبع آزمايى دارد يا از كتاب ارج‌مندِ شاه‌نامه تا چه اندازه‌اى بهره برده است. تعبيرها، تصويرها، تركيب‌ها، واژه‌ها و حتى شيوه خاصِ‌ّ بيان شاه‌نامه‌اى وى نيز در همين بررسى آشكار خواهد شد.  


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش