پرش به محتوا

في ظلال نهج‌البلاغة: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۶: خط ۷۶:
مغنيه كتاب «فى ظلال نهج‌البلاغه» را با شيوه‌اى همسان با آنچه در «تفسير كاشف» در پيش گرفته است، شرح مى‌كند؛ جزئيات اين شيوه به قرار زير است:
مغنيه كتاب «فى ظلال نهج‌البلاغه» را با شيوه‌اى همسان با آنچه در «تفسير كاشف» در پيش گرفته است، شرح مى‌كند؛ جزئيات اين شيوه به قرار زير است:


1 - همانند ديگر شارحان قسمتى از متن خطبه يا نامه و در خطبه‌هاى كوتاه و نامه‌هاى كوتاه همه آن را و در كلمات قصار نيز كل عبارت را در آغاز نقل مى‌كند. او در بالاى هر بخش يا هر قسمت عنوانى قرار مى‌دهد و سپس تعداد بندها يا جمله‌هاى آن را نيز يادآور مى‌شود.
#همانند ديگر شارحان قسمتى از متن خطبه يا نامه و در خطبه‌هاى كوتاه و نامه‌هاى كوتاه همه آن را و در كلمات قصار نيز كل عبارت را در آغاز نقل مى‌كند. او در بالاى هر بخش يا هر قسمت عنوانى قرار مى‌دهد و سپس تعداد بندها يا جمله‌هاى آن را نيز يادآور مى‌شود.
#:براى نمونه در شرح خطبه اول نهج‌البلاغه آن را به 11 بخش قسمت مى‌كند كه مجموع اين يازده بخش در بردارنده 31 بند (فقره) است و عناوين اين بخش‌هاى يازده گانه به ترتيب عبارتند از سپاس خدا (فقره 1 - 3)، آغاز دين (4 - 6)، پيدايش آفرينش (7 - 8)، آفرينش آسمان‌ها (9 - 13)، فرشتگان (14 - 16)، خلقت آدم (17 - 19)، آدم و ابليس (20 - 21)، پيامبران (22 - 25)، محمّد (25 - 27)، قرآن و شريعت (28 - 29) و حجّ (30 - 31).
#:هر يك از اين بخش‌ها داراى حركت گذارى كامل و همچنين نشانه‌هاى نگارش جديد است.
#در ذيل هر قسمت، پس از متن نهج‌البلاغه، عنوانى به نام «اللغه» مى‌گشايد و در زير آن به شرح مفردات آن قسمت مى‌پردازد. او در اين توضيح‌ها از كتب لغت نامى به ميان نمى‌آورد و تنها اگر لازم باشد شاهدى از آيات قرآن يا شعر عربى ذكر مى‌كند.
#در هر قسمت پس از اللغه، عنوان ديگرى به نام «الاعراب» به چشم مى‌خورد و مؤلف در زير اين عنوان به تجزيه و تحليل، ساختار دستورى جمله پرداخته است.
#در هر قسمت معمولاً پس از عنوان «الاعراب»، گاه بلافاصله و گاه با فاصله عنوان ديگرى به نام «المعنى» وجود دارد كه در زير آن، جمله‌هاى قسمتِ مورد بررسى از متن را يك به يك شرح و تفسير كرده است.
#افزون بر اين در هر قسمت يا پس از عنوان «المعنى» و يا پيش از آن و پس از عنوان «الاعراب» يك يا چند عنوان مستقل درباره محور بحثِ آن قسمت از متن وجود دارد و مؤلّف در زير اين عنوان يا عنوان‌ها بحثى مستقل مطرح كرده است.
#افزون بر اين در برخى از قسمت‌ها با عنوان ديگرى به نام «للمنبر» برخورد مى‌كنيم. مؤلّف درباره اين كار انحصارى خود چنين توضيح مى‌دهد:
#:«متوجّه شده‌ام كسانى كه تنها كارشان منبر است به واسطه ثمرات و همچنين سحر بيان و عطرى كه در نهج‌البلاغه و خطبه‌هاى آن است به فراوانى بدين كتاب مراجعه مى‌كنند. به همين دليل كوشيدم هر چند به مقدارى اندك بدين گروه كمك كنم، باشد كه منبرهايشان پربارتر و مفيدتر شود... بدين ترتيب هر گاه در سخنى از سخنان امام مضمونى يافتم كه به گمان خودم در شنونده تأثيرى ويژه به جاى مى‌گذارد آن را با عنوان «للمنبر» بيان كردم تا هر كس در پى چنين مضمون‌هاى فشرده‌اى است با مراجعه به فهرست يا با ورق زدن كتاب بسادگى بتواند به آنها دست بيابد.» اولين نمونه للمنبر در ذيل خطبه بيستم به چشم مى‌خورد كه عنوانش «للمنبرالدنيا جنازه» است.
#مؤلف گاه كه شرح عبارتى را مفيد و داراى ثمره علمى نمى‌داند، از آن خوددارى مى‌كند، چنانكه در ذيل بخش مربوط به فرشتگان در خطبه يكم نهج‌البلاغه تنها با گشودن عنوان «مشكل و شائك» (يك معضل و يك دشوارى) در حدود يك صفحه گزارش در اين باره كه در مورد فرشتگان بحث‌هايى ميان قدما رايج بوده است به دست مى‌دهد و با اشاره به ناكارآمدى آگاهى‌هاى گذشتگان و ناتوانى ما در اين زمينه و با اعتراف به اين كه حقيقت فرشتگان به كلّى بر ما پوشيده است، مى‌نويسد:
#:«بهتر است آنچه را در توانمان نيست واگذاريم و به آنچه در حدود توان ماست بپردازيم».
#مؤلّف در تقسيم خطبه‌ها و نامه‌هاى بزرگ به چند قسمت، برخلاف شيوه معمول درباره قرآن كريم كه - سجع و توازن آهنگ يكى از معيارهاى بخش‌بندى يك سوره است، - سجع و تناسب وزن را معيار تقسيم قرار نمى‌دهد و بيشتر به وحدت موضوع توجه دارد.
#:ديگر شارحان نهج‌البلاغه نيز عموماً در قسمت‌بندى خطبه‌ها و نامه‌ها به همين ملاك توجه داشته‌اند.
#:مؤلّف بدين سان شرحى آسان و در عين حال كارآمد براى نهج‌البلاغه در اختيار مى‌گذارد.


براى نمونه در شرح خطبه اول نهج‌البلاغه آن را به 11 بخش قسمت مى‌كند كه مجموع اين يازده بخش در بردارنده 31 بند (فقره) است و عناوين اين بخش‌هاى يازده گانه به ترتيب عبارتند از سپاس خدا (فقره 1 - 3)، آغاز دين (4 - 6)، پيدايش آفرينش (7 - 8)، آفرينش آسمان‌ها (9 - 13)، فرشتگان (14 - 16)، خلقت آدم (17 - 19)، آدم و ابليس (20 - 21)، پيامبران (22 - 25)، محمّد (25 - 27)، قرآن و شريعت (28 - 29) و حجّ (30 - 31).


هر يك از اين بخش‌ها داراى حركت گذارى كامل و همچنين نشانه‌هاى نگارش جديد است.
== وابسته‌ها ==


2 - در ذيل هر قسمت، پس از متن نهج‌البلاغه، عنوانى به نام «اللغه» مى‌گشايد و در زير آن به شرح مفردات آن قسمت مى‌پردازد. او در اين توضيح‌ها از كتب لغت نامى به ميان نمى‌آورد و تنها اگر لازم باشد شاهدى از آيات قرآن يا شعر عربى ذكر مى‌كند.
[[در سايه سار نهج‌البلاغه/ترجمه]]
 
3 - در هر قسمت پس از اللغه، عنوان ديگرى به نام «الاعراب» به چشم مى‌خورد و مؤلف در زير اين عنوان به تجزيه و تحليل، ساختار دستورى جمله پرداخته است.
 
4 - در هر قسمت معمولاً پس از عنوان «الاعراب»، گاه بلافاصله و گاه با فاصله عنوان ديگرى به نام «المعنى» وجود دارد كه در زير آن، جمله‌هاى قسمتِ مورد بررسى از متن را يك به يك شرح و تفسير كرده است.
 
5 - افزون بر اين در هر قسمت يا پس از عنوان «المعنى» و يا پيش از آن و پس از عنوان «الاعراب» يك يا چند عنوان مستقل درباره محور بحثِ آن قسمت از متن وجود دارد و مؤلّف در زير اين عنوان يا عنوان‌ها بحثى مستقل مطرح كرده است.
 
6 - افزون بر اين در برخى از قسمت‌ها با عنوان ديگرى به نام «للمنبر» برخورد مى‌كنيم. مؤلّف درباره اين كار انحصارى خود چنين توضيح مى‌دهد:
 
«متوجّه شده‌ام كسانى كه تنها كارشان منبر است به واسطه ثمرات و همچنين سحر بيان و عطرى كه در نهج‌البلاغه و خطبه‌هاى آن است به فراوانى بدين كتاب مراجعه مى‌كنند. به همين دليل كوشيدم هر چند به مقدارى اندك بدين گروه كمك كنم، باشد كه منبرهايشان پربارتر و مفيدتر شود... بدين ترتيب هر گاه در سخنى از سخنان امام مضمونى يافتم كه به گمان خودم در شنونده تأثيرى ويژه به جاى مى‌گذارد آن را با عنوان «للمنبر» بيان كردم تا هر كس در پى چنين مضمون‌هاى فشرده‌اى است با مراجعه به فهرست يا با ورق زدن كتاب بسادگى بتواند به آنها دست بيابد.» اولين نمونه للمنبر در ذيل خطبه بيستم به چشم مى‌خورد كه عنوانش «للمنبرالدنيا جنازه» است.


7 - مؤلف گاه كه شرح عبارتى را مفيد و داراى ثمره علمى نمى‌داند، از آن خوددارى مى‌كند، چنانكه در ذيل بخش مربوط به فرشتگان در خطبه يكم نهج‌البلاغه تنها با گشودن عنوان «مشكل و شائك» (يك معضل و يك دشوارى) در حدود يك صفحه گزارش در اين باره كه در مورد فرشتگان بحث‌هايى ميان قدما رايج بوده است به دست مى‌دهد و با اشاره به ناكارآمدى آگاهى‌هاى گذشتگان و ناتوانى ما در اين زمينه و با اعتراف به اين كه حقيقت فرشتگان به كلّى بر ما پوشيده است، مى‌نويسد:
«بهتر است آنچه را در توانمان نيست واگذاريم و به آنچه در حدود توان ماست بپردازيم».
8 - مؤلّف در تقسيم خطبه‌ها و نامه‌هاى بزرگ به چند قسمت، برخلاف شيوه معمول درباره قرآن كريم كه - سجع و توازن آهنگ يكى از معيارهاى بخش‌بندى يك سوره است، - سجع و تناسب وزن را معيار تقسيم قرار نمى‌دهد و بيشتر به وحدت موضوع توجه دارد.
ديگر شارحان نهج‌البلاغه نيز عموماً در قسمت‌بندى خطبه‌ها و نامه‌ها به همين ملاك توجه داشته‌اند.
مؤلّف بدين سان شرحى آسان و در عين حال كارآمد براى نهج‌البلاغه در اختيار مى‌گذارد.
== وابسته‌ها ==
{{وابسته‌ها}}
[[در سايه سار نهج‌البلاغه/ترجمه]]
== پیوندها ==
== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14497 مطالعه کتاب في ظلال نهج‌البلاغة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14497 مطالعه کتاب في ظلال نهج‌البلاغة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش