پرش به محتوا

رؤية الله جل و علا: تفاوت میان نسخه‌ها

لینک درون متنی
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|رؤية الله جل و علا {| class="wikitable aboutBookTab...» ایجاد کرد)
 
(لینک درون متنی)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR21198J1.jpg|بندانگشتی|رؤية الله جل و علا]]
[[پرونده:NUR21198J1.jpg|بندانگشتی|رؤية الله جل و علا]]
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
|+ |
|+  
|-
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|رؤية الله جل و علا
! نام کتاب!! data-type="bookName" |رؤية الله جل و علا
|-
|-
|نام های دیگر کتاب  
|نام های دیگر کتاب  
|data-type='otherBookNames'|رويه الله تبارک و تعالي   
| data-type="otherBookNames" |رويه الله تبارک و تعالي   


ضوء الساري الي معرفه رويه الباري   
ضوء الساري الي معرفه رويه الباري   
|-
|-
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
|data-type='authors'|[[دارقطني، علي بن عمر]] (نويسنده)
| data-type="authors" |[[دارقطنی، علی بن عمر]](نويسنده)
   
   
[[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعيل]] (نويسنده)
[[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل]](نويسنده)


[[ابن نحاس، عبد الرحمن بن عمر]] (نويسنده)
[[ابن نحاس، عبد الرحمن بن عمر]] (نويسنده)
خط ۲۲: خط ۲۲:
|-
|-
|زبان  
|زبان  
|data-type='language'|عربي
| data-type="language" |عربي
|-
|-
|کد کنگره  
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏219‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏2‎‏ر‎‏9  
| data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏BP‎‏ ‎‏219‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏2‎‏ر‎‏9  
|-
|-
|موضوع  
|موضوع  
|data-type='subject'|احاديث اهل سنت - قرن 4ق.  
| data-type="subject" |احاديث اهل سنت - قرن 4ق.  


رويت الهي  
رويت الهي  
خط ۳۵: خط ۳۵:
|-
|-
|ناشر  
|ناشر  
|data-type='publisher'|دار الکتب العلمية  
| data-type="publisher" |دار الکتب العلمية  
|-
|-
|مکان نشر  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|لبنان - بيروت
| data-type="publishPlace" |لبنان - بيروت
|-
|-
||سال نشر  
||سال نشر  
|ata-type='publishYear'|مجلد1: 2005م , 1426ق,
| ata-type="publishYear" |مجلد1: 2005م , 1426ق,
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"


|کد اتوماسیون  
|کد اتوماسیون  
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE21198AUTOMATIONCODE
| data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE21198AUTOMATIONCODE
|}
|}
</div>
</div>
'''رؤية الله جل و علا'''، ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی شافعی (متوفی 385ق)، از جمله آثار کلامی اسلامی پیرامون موضوع رؤیت خداوند در قیامت است.
'''رؤية الله جل و علا'''، [[دارقطنی، علی بن عمر|ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی شافعی]] (متوفی 385ق)، از جمله آثار کلامی اسلامی پیرامون موضوع رؤیت خداوند در قیامت است.  
«رؤية الله تبارك و تعالی»، نوشته عبدالرحمن بن عمر بن نحاس (متوفی 416ق) و «ضوء الساري إلی معرفة رؤية الباري»، شهاب‎الدین ابوشامه مقدسی شافعی (متوفی 665ق)، دو رساله دیگری است که به کتاب ضمیمه شده است.
 
«رؤية الله تبارك و تعالی»، نوشته عبدالرحمن بن عمر بن نحاس (متوفی 416ق) و «ضوء الساري إلی معرفة رؤية الباري»، [[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل|شهاب‎الدین ابوشامه مقدسی شافعی]] (متوفی 665ق)، دو رساله دیگری است که به کتاب ضمیمه شده است.  
 
احمد فرید المزیدی، تحقیق کتاب را به انجام رسانده است.  
احمد فرید المزیدی، تحقیق کتاب را به انجام رسانده است.  


==ساختار==
==ساختار==
کتاب اول، مشتمل بر شرح حال مختصر دارقطنی، مقدمه نویسنده و 317 روایت است که با ذکر راویان ارائه شده است. رساله ابن نحاس، مشتمل بر شرح حال وی و 18 روایت است. رساله ابوشامه مقدسی نیز مشتمل بر شرح حال وی، مقدمه‎ نویسنده و هشت فصل است.  
کتاب اول، مشتمل بر شرح حال مختصر [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، مقدمه نویسنده و 317 روایت است که با ذکر راویان ارائه شده است. رساله ابن نحاس، مشتمل بر شرح حال وی و 18 روایت است. رساله [[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل|ابوشامه مقدسی]] نیز مشتمل بر شرح حال وی، مقدمه‎ نویسنده و هشت فصل است.  


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
کتاب با شرح حال مختصر دارقطنی آغاز شده است. ذکر نسب، تاریخ ولادت، توصیف ابن کثیر از وی، اشاره به تعدادی از آثار و تاریخ وفاتش، مطالبی است که با استناد به «سير أعلام النبلاء» و «تذكرة الحفاظ»، در یک صفحه مطرح شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص3</ref>‎.
کتاب با شرح حال مختصر [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] آغاز شده است. ذکر نسب، تاریخ ولادت، توصیف ابن کثیر از وی، اشاره به تعدادی از آثار و تاریخ وفاتش، مطالبی است که با استناد به «سير أعلام النبلاء» و «تذكرة الحفاظ»، در یک صفحه مطرح شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص3</ref>‎.


مسئله رؤیت خداوند از موضوعات مهم کلامی است که پیرامون آن دو نظریه نفی‎ و اثبات‎ وجود دارد. گروهی دیدن او را در دنیا (بعضی در بیداری و بعضی در خواب و بیداری) و آخرت ممکن و گروهی دیگر چشم را در هر دو دنیا از دیدن او محروم‎ می‎دانند‎. گروه دوم چون امکان رؤیت را نـفی مـی‎کنند، وقوع آن را که مبتنی بر امکان است نیز منتفی می‎دانند؛ ولی گروه اول که امکان اصل دیدن او را پذیرفته‎اند‎، در‎ وقوع‎ آن به بحث پرداخته‎اند. مجسّمه‎ که‎ خدا‎ را جسم می‎دانند، می‎گویند: رؤیت هم در دنیا واقـع شـده و هم در آخرت برای همه واقع می‎شود. ولی اشاعره که خدا‎ را‎ از‎ جسم بودن تنزیه می‎کنند، می‎گویند: رؤیت در دنیا‎ واقع‎ نشده، ولی در آخرت نه خود رؤیت، یعنی دیده شدن با چشم که مـخصوص اجـسام اسـت، بلکه حاصل آن‎، یعنی‎ عـلمی‎ کـه در پی دیـدن با چشم پدید می‎آید و از علم‎ با قوای ادراکی دیگر روشن‎تر است، فقط برای مؤمنین اتفاق می‎افتد. آنها می‎گویند انسان مؤمن در آخـرت خـدا‎ را‎ بـا‎ چشم نمی‎بیند، ولی برایش همان علم جلیّ و حضوری‎ای کـه بـا دیدن‎ تحقق‎ می‎یابد حاصل می‎شود<ref>ر.ک: حشمت‎پور، محمدحسین، ص‎40</ref>‎.  
مسئله رؤیت خداوند از موضوعات مهم کلامی است که پیرامون آن دو نظریه نفی‎ و اثبات‎ وجود دارد. گروهی دیدن او را در دنیا (بعضی در بیداری و بعضی در خواب و بیداری) و آخرت ممکن و گروهی دیگر چشم را در هر دو دنیا از دیدن او محروم‎ می‎دانند‎. گروه دوم چون امکان رؤیت را نـفی مـی‎کنند، وقوع آن را که مبتنی بر امکان است نیز منتفی می‎دانند؛ ولی گروه اول که امکان اصل دیدن او را پذیرفته‎اند‎، در‎ وقوع‎ آن به بحث پرداخته‎اند. مجسّمه‎ که‎ خدا‎ را جسم می‎دانند، می‎گویند: رؤیت هم در دنیا واقـع شـده و هم در آخرت برای همه واقع می‎شود. ولی اشاعره که خدا‎ را‎ از‎ جسم بودن تنزیه می‎کنند، می‎گویند: رؤیت در دنیا‎ واقع‎ نشده، ولی در آخرت نه خود رؤیت، یعنی دیده شدن با چشم که مـخصوص اجـسام اسـت، بلکه حاصل آن‎، یعنی‎ عـلمی‎ کـه در پی دیـدن با چشم پدید می‎آید و از علم‎ با قوای ادراکی دیگر روشن‎تر است، فقط برای مؤمنین اتفاق می‎افتد. آنها می‎گویند انسان مؤمن در آخـرت خـدا‎ را‎ بـا‎ چشم نمی‎بیند، ولی برایش همان علم جلیّ و حضوری‎ای کـه بـا دیدن‎ تحقق‎ می‎یابد حاصل می‎شود<ref>ر.ک: حشمت‎پور، محمدحسین، ص‎40</ref>‎.  


دارقطنی در این اثر، دلایل نقلی پیرامون این موضوع را گردآوری کرده است. در ابتدای کتاب، در دو حدیث اول با ذکر سند تفسیر ابن عباس از آیه '''وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى‎''' ﴿النجم: 13﴾ (و قطعاً بار ديگرى هم او را ديده است) را ذکر کرده و مشاهده پروردگار توسط حضرت محمد(ص) را منظور آیه دانسته است. اما در چند روایت بعد، دیدن با قلب و فؤاد اضافه شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8-7</ref>‎.
[[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] در این اثر، دلایل نقلی پیرامون این موضوع را گردآوری کرده است. در ابتدای کتاب، در دو حدیث اول با ذکر سند تفسیر ابن عباس از آیه '''وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى‎''' ﴿النجم: 13﴾ (و قطعاً بار ديگرى هم او را ديده است) را ذکر کرده و مشاهده پروردگار توسط حضرت محمد(ص) را منظور آیه دانسته است. اما در چند روایت بعد، دیدن با قلب و فؤاد اضافه شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8-7</ref>‎.
   
   
پس از آن روایاتی از ابوسعید خدری، ابوهریره، ابوموسی اشعری، جابر بن عبدالله انصاری، انس بن مالک، جریر بن عبدالله بجلی و دیگران نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص10 و 18 و...</ref>‎.  
پس از آن روایاتی از ابوسعید خدری، ابوهریره، ابوموسی اشعری، جابر بن عبدالله انصاری، انس بن مالک، جریر بن عبدالله بجلی و دیگران نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص10 و 18 و...</ref>‎.  
خط ۷۰: خط ۷۲:
اولین روایت این اثر نیز همان روایت جریر بن عبدالله در رؤیت خداوند با اندکی اختلاف است<ref>ر.ک: همان، ص118</ref>‎. در موارد بعدی نیز همین روایت جریر یا غیر آن با اسناد دیگری ذکر شده که ابن نحاس به جهت جلوگیری از تکرار با لفظ «نحوه» از ذکر متن روایت خودداری کرده است<ref>ر.ک: همان، روایت 2 و 3 و 8</ref>‎.  
اولین روایت این اثر نیز همان روایت جریر بن عبدالله در رؤیت خداوند با اندکی اختلاف است<ref>ر.ک: همان، ص118</ref>‎. در موارد بعدی نیز همین روایت جریر یا غیر آن با اسناد دیگری ذکر شده که ابن نحاس به جهت جلوگیری از تکرار با لفظ «نحوه» از ذکر متن روایت خودداری کرده است<ref>ر.ک: همان، روایت 2 و 3 و 8</ref>‎.  


رساله سوم نیز با شرح حال ابوشامه و اشاره به برخی از عناوین آثارش آغاز شده است. ابوشامه سپس در مقدمه‎اش به خوابی از ابوالحسن اشعری اشاره می‎کند با این مضمون که پیامبر(ص) را در خواب می‎بیند و آن حضرت از او می‎پرسد: آیا نه این است که در حدیث نوشته‎ای خداوند تعالی در آخرت دیده می‎شود؟ او پاسخ می‎دهد: بله یا رسول‎الله. حضرت می‎پرسد: پس چه چیز تو را از قائل شدن به آن بازمی‎دارد؟ او پاسخ می‎دهد: ادله عقلی من را بازمی‎دارد؛ لذا اخبار را تأویل می‎‎برم و.... این حکایت را به‎تفصیل ابن عساکر (متوفی 571ق) در «تبيين‎ كذب‎ المفتري‎ في ما نسب‎ إلى‎ الإمام‎ أبي‎الحسن‎ الأشعري‎» که در دفاع‎ از عقاید اشعریان‎ نوشته شده، نقل کرده است. اکثر مفسرین، محدثین و متکلمین اهل سنت به تقریر این مسئله پرداخته و در حد علم و فهم خود آن را تبیین کرده‎اند؛ لذا نویسنده تصمیم گرفته که از هر گروه بهترین سخنانشان را گرد آورده و به‎اختصار ارائه کند<ref>ر.ک: همان، ص131</ref>‎.  
رساله سوم نیز با شرح حال [[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل|ابوشامه]] و اشاره به برخی از عناوین آثارش آغاز شده است. [[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل|ابوشامه]] سپس در مقدمه‎اش به خوابی از [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] اشاره می‎کند با این مضمون که پیامبر(ص) را در خواب می‎بیند و آن حضرت از او می‎پرسد: آیا نه این است که در حدیث نوشته‎ای خداوند تعالی در آخرت دیده می‎شود؟ او پاسخ می‎دهد: بله یا رسول‎الله. حضرت می‎پرسد: پس چه چیز تو را از قائل شدن به آن بازمی‎دارد؟ او پاسخ می‎دهد: ادله عقلی من را بازمی‎دارد؛ لذا اخبار را تأویل می‎‎برم و.... این حکایت را به‎تفصیل ابن عساکر (متوفی 571ق) در «تبيين‎ كذب‎ المفتري‎ في ما نسب‎ إلى‎ الإمام‎ أبي‎الحسن‎ الأشعري‎» که در دفاع‎ از عقاید اشعریان‎ نوشته شده، نقل کرده است. اکثر مفسرین، محدثین و متکلمین اهل سنت به تقریر این مسئله پرداخته و در حد علم و فهم خود آن را تبیین کرده‎اند؛ لذا نویسنده تصمیم گرفته که از هر گروه بهترین سخنانشان را گرد آورده و به‎اختصار ارائه کند<ref>ر.ک: همان، ص131</ref>‎.  
   
   
در اولین فصل از این رساله به ادله قرآنی وقوع «رؤیت خداوند» در آخرت به نقل از منابع اهل سنت اشاره شده است. در فصل دوم به اخبار نبوی که تصریح به این موضوع دارند به نقل گروهی از صحابه چون ابوموسی اشعری اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص154</ref>‎.  
در اولین فصل از این رساله به ادله قرآنی وقوع «رؤیت خداوند» در آخرت به نقل از منابع اهل سنت اشاره شده است. در فصل دوم به اخبار نبوی که تصریح به این موضوع دارند به نقل گروهی از صحابه چون ابوموسی اشعری اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص154</ref>‎.  
خط ۷۶: خط ۷۸:
در فصول دیگر ادله منکرین رؤیت مانند استناد به قول خداوند در پاسخ به موسی که فرمود: «هرگز مرا نخواهی دید» (الاعراف: 143) اشاره و نقد و بررسی شده است<ref>ر.ک: همان، ص181</ref>‎.  
در فصول دیگر ادله منکرین رؤیت مانند استناد به قول خداوند در پاسخ به موسی که فرمود: «هرگز مرا نخواهی دید» (الاعراف: 143) اشاره و نقد و بررسی شده است<ref>ر.ک: همان، ص181</ref>‎.  


نویسنده در فصل دیگری از این رساله به موضوع امکان دیدن خداوند در دنیا با چشم اشاره کرده و به نقل از ابوالقاسم قشیری در رساله‎اش در باب اثبات کرامات اولیاء می‎نویسد: اگر گفته شود که آیا ممکن است که خداوند را با چشم طبیعی در دنیا به جهت کرامت ببینیم؟ پاسخ آن است که به قول قوی‎تر امکان ندارد؛ چراکه علما بر این موضوع اجماع دارند<ref>ر.ک: همان، ص201</ref>‎.  
نویسنده در فصل دیگری از این رساله به موضوع امکان دیدن خداوند در دنیا با چشم اشاره کرده و به نقل از [[قشیری، عبدالکریم بن هوازن|ابوالقاسم قشیری]] در رساله‎اش در باب اثبات کرامات اولیاء می‎نویسد: اگر گفته شود که آیا ممکن است که خداوند را با چشم طبیعی در دنیا به جهت کرامت ببینیم؟ پاسخ آن است که به قول قوی‎تر امکان ندارد؛ چراکه علما بر این موضوع اجماع دارند<ref>ر.ک: همان، ص201</ref>‎.  


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۸۲: خط ۸۴:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references />
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش