۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ أفضل یا بدايع الأزمان في وقايع كرمان: تفاوت میان نسخه‌ها
تاريخ أفضل یا بدايع الأزمان في وقايع كرمان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۳۲
، ۱۱ مارس ۲۰۱۸لینک درون متنی
(لینک درون متنی) |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR11526J1.jpg|بندانگشتی|تاریخ افضل یا بدایع الازمان فی وقایع کرمان]] | [[پرونده:NUR11526J1.jpg|بندانگشتی|تاریخ افضل یا بدایع الازمان فی وقایع کرمان]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |تاریخ افضل یا بدایع الازمان فی وقایع کرمان | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" |بدایع الازمان فی واقعی کرمان | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[افضل‌الدین کرمانی، احمد بن حامد]] (نويسنده) | ||
[[بیانی، مهدی]] (محقق) | [[بیانی، مهدی]] (محقق) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |DSR 2115 /ر57 الف72 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |ایران - تاریخ - سلجوقیان، 429 - 590ق. | ||
کرمان - تاریخ | کرمان - تاریخ | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |دانشگاه تهران | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |تهران - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishYear" | 1326 هـ.ش | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE11526AUTOMATIONCODE<br> | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''تاريخ أفضل''' یا '''بدايع‌الأزمان في وقايع كرمان'''، نوشته [[افضل‌الدین کرمانی، احمد|افضل‌الدين ابوحامد احمد بن‌حامد کرمانى]]، فرآورده [[بیانی، مهدی|مهدى بيانى]] | |||
'''تاريخ أفضل''' یا '''بدايع‌الأزمان في وقايع كرمان'''، نوشته افضل‌الدين ابوحامد احمد بن‌حامد | |||
اين كتاب كه در پايان سده ششم هجرى نوشته و به تاريخ افضل معروف شده و به گمان در 606 هجرى پايان يافته است، اطلاعات گستردهاى درباره جغرافياى کرمان و بخش‌هاى گوناگون آن دربردارد و با توصيف بناهاى شهرهاى مهم آن سامان، به روايت چكيدهاى از تاريخ آنجا از دوران پيش از اسلام و فتح شدنش بر دست مسلمانان و روزگار چيرگى آلصفار و آلالياس و غزنويان و ديالمه آلبويه و سلجوقيان قاوردى بر آن می‌پردازد و از انقلابهاى مردم کرمان پس از سلجوقيان و تسلط ملك دينار و عجمشاه و فرخ‌شاه، پسران ملك دينار و تسلط ملوك شبانكاره و اتابكان فارس و عاملان خوارزمشاهيان بر کرمان نيز گزارش مى‌دهد. | اين كتاب كه در پايان سده ششم هجرى نوشته و به تاريخ افضل معروف شده و به گمان در 606 هجرى پايان يافته است، اطلاعات گستردهاى درباره جغرافياى کرمان و بخش‌هاى گوناگون آن دربردارد و با توصيف بناهاى شهرهاى مهم آن سامان، به روايت چكيدهاى از تاريخ آنجا از دوران پيش از اسلام و فتح شدنش بر دست مسلمانان و روزگار چيرگى آلصفار و آلالياس و غزنويان و ديالمه آلبويه و سلجوقيان قاوردى بر آن می‌پردازد و از انقلابهاى مردم کرمان پس از سلجوقيان و تسلط ملك دينار و عجمشاه و فرخ‌شاه، پسران ملك دينار و تسلط ملوك شبانكاره و اتابكان فارس و عاملان خوارزمشاهيان بر کرمان نيز گزارش مى‌دهد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۶: | ||
اين اثر را از منابع ويژه تاريخ کرمان می‌توان برشمرد و بر پايه درونمايه جامع‌التواريخ حسنى و تاريخ | اين اثر را از منابع ويژه تاريخ کرمان می‌توان برشمرد و بر پايه درونمايه جامع‌التواريخ حسنى و تاريخ آل سلجوق گمان زد كه دو مقاله و يك خاتمه (مقدمه) يا يك مطلب و يك خاتمه داشته باشد، اما افسوس كه مقاله نخست از اين تاريخ در دست نيست. بارى، نويسنده هر يك از گزارشهاى خود را با نثرى شيوا زير عنوان «گفتار» مى‌گنجاند. نثر فارسى در روزگار صفويان، از ديد روانى، استوارى و شيوايى در پستترين مراحل راه ميپيمود و از اينرو، بسيار بسيار دور می‌نماید كه در اين دوره، استوارترين تركيبها در قالب زيباترين الفاظ ريخته شده و نثرى چنين متين و دلپسند و دور از تعقيد و تكلف از زير قلم نويسندهاى چون محمد بن ابراهيم بيرون آمده باشد. نگاهى گذارا به عباراتهايى كه بى‌گمان، از آن محمد بن ابراهيم است - كه شمارشان بسيار نيست - و مقابله آنها با الفاظ و عبارات بدايع الازمان، اهل فن و ذوق را بدين باور ميرساند كه تفاوت ميان اين دو انشا (نثر)، از زمين تا آسمان است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۳: | ||
مقاله نخست (اولى / مقدمه) اين كتاب، چكيدهاى از تاريخ پيشينيان سلاجقه و اميران سلجوقى عراق و خراسان را دربردارد و مقاله (مطلب) دومش از رويدادهاى تاريخى روزگار سلجوقيان کرمان گزارش ميدهد و خاتمه آن به تاريخ حكمرانى مَلك دينار و جانشينان وى و رويدادهاى 606 هجرى می‌پردازد. | مقاله نخست (اولى / مقدمه) اين كتاب، چكيدهاى از تاريخ پيشينيان سلاجقه و اميران سلجوقى عراق و خراسان را دربردارد و مقاله (مطلب) دومش از رويدادهاى تاريخى روزگار سلجوقيان کرمان گزارش ميدهد و خاتمه آن به تاريخ حكمرانى مَلك دينار و جانشينان وى و رويدادهاى 606 هجرى می‌پردازد. | ||
نويسنده با گزارشى درباره پيشينه و ويژگيهاى قاورد بنجغربيك (قره ارسلان) و چگونگى پادشاهى وى، در گفتارهاى | نويسنده با گزارشى درباره پيشينه و ويژگيهاى قاورد بنجغربيك (قره ارسلان) و چگونگى پادشاهى وى، در گفتارهاى جداگانهاى، به تاريخ و رويدادهاى روزگار شاهان سلجوقى کرمان مانند کرمانشاه بن قاورد، سلطانشاه بن قاورد، محيي‌الدين عمادالدوله تورانشاه بن قرا ارسلان، ايرانشاه بن تورانشاه، ارسلان شاه بن کرمانشاه می‌پردازد. مهمترين موضوع گفتارها در اين كتاب، ميراث سلطنت قاورد شاه و جنگ و صلحها و عزل و نصبها فرزندان وى و هر يك از برادران با يكديگر است. البته لشكركشى شاهان قاوردى به ديگر جاهاى كشور يا ديگر كشورها مانند عراق و چگونگى برخورد و معامله آنان با مردمان آن سامانها نيز از موضوعهاى مهم اين كتاب به شمار مى‌رود. به گفته مصحح كتاب، محمد بن ابرهيم، كتاب خود را بر پايه تاريخ افضل سامان داد و آن را به نام خود نوشت و از اين رو، درباره اصيل بودن تاريخ افضل و اقتباس محمد بن ابراهيم و حسن بن شهاب از آن، نبايد درنگ كرد. بنابراين، خواننده محترم درونمايه اين كتاب را در بخش گزارش محتواى سلجوقيان و غُز (تواريخ آلسلجوق)، نوشته محمد بن ابراهيم می‌تواند بيابد. | ||
==وضعيت كتاب == | ==وضعيت كتاب == | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۲: | ||
تاريخ افضل تنها منبع بيواسطه يا باواسطه مورخانى به شمار می‌رود كه از رويدادهاى تاريخى سلجوقيان کرمان گزارش مى‌دهند. نسخه مدون اين كتاب در دست نيست. مصحح محترم كتاب، در مقدمه درازدامنى درباره وجود بدايع الازمان في وقايع کرمان و انتسابش به افضل‌الدين کرمانى به بحث و استدلال می‌پردازد و سرانجام چنين دعوى می‌كند كه محمد بنابراهيم، نويسنده تواريخ آلسلجوق خود متن آن را در دست داشته است و ابنشهاب، نويسنده جامع‌التواريخ حسنى و [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، نويسنده مجمع التواريخ نيز از اين تاريخ بهره بردهاند. بنابراين، تاريخ افضل كه گويى اكنون در دست نيست، تا سده يازدهم (روزگار محمد بنابراهيم و نوشته شدن تواريخ آلسلجوق) بوده و از آن پس روشن نيست كه چه زمانى از ميان رفته است. شايد اين كتاب هنوز هم باشد و كسى را از آن خبرى نباشد. | تاريخ افضل تنها منبع بيواسطه يا باواسطه مورخانى به شمار می‌رود كه از رويدادهاى تاريخى سلجوقيان کرمان گزارش مى‌دهند. نسخه مدون اين كتاب در دست نيست. مصحح محترم كتاب، در مقدمه درازدامنى درباره وجود بدايع الازمان في وقايع کرمان و انتسابش به افضل‌الدين کرمانى به بحث و استدلال می‌پردازد و سرانجام چنين دعوى می‌كند كه محمد بنابراهيم، نويسنده تواريخ آلسلجوق خود متن آن را در دست داشته است و ابنشهاب، نويسنده جامع‌التواريخ حسنى و [[حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله|حافظ ابرو]]، نويسنده مجمع التواريخ نيز از اين تاريخ بهره بردهاند. بنابراين، تاريخ افضل كه گويى اكنون در دست نيست، تا سده يازدهم (روزگار محمد بنابراهيم و نوشته شدن تواريخ آلسلجوق) بوده و از آن پس روشن نيست كه چه زمانى از ميان رفته است. شايد اين كتاب هنوز هم باشد و كسى را از آن خبرى نباشد. | ||
پانوشتهاى مصحح كتاب درباره درونمايه تاريخ افضل و سجنش عبارتهاى آن با دو كتاب پيشگفته و نسخه بدلهاى آمده در اين بخش از كتاب، زمينه را براى داورى درباره ادعاى وى فراهمتر می‌آورد. گفتنى است، نمايهاى از نام كسان، | پانوشتهاى مصحح كتاب درباره درونمايه تاريخ افضل و سجنش عبارتهاى آن با دو كتاب پيشگفته و نسخه بدلهاى آمده در اين بخش از كتاب، زمينه را براى داورى درباره ادعاى وى فراهمتر می‌آورد. گفتنى است، نمايهاى از نام كسان، قبيلهها و جايهاىِ يادشده در كتاب نيز در پايان اين نسخه از آن وجود دارد. عكس صفحه نخست و پايانى جامع‌التواريخ حسنى و شيوه استنساخ مصحح محترم نيز در پايان مقدمه كتاب آمده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||