۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
طبرسى، پس از دستیابى به تفسیر «کشّاف» - باآنکه پیشتر دو کتاب تفسیرى را به رشته تحریر درآورده بود - به تدوین تفسیر «جوامع الجامع» پرداخت. این تفسیر بدانگونه که مؤلف در مقدمه آن تصریح کرده، سومین تفسیر طبرسى است که تدوین شده است. او نخست «مجمع البیان» را و سپس تفسیرى وجیز با عنوان «[[الکافی الشافی]]» را به رشته تحریر درآورد و پس از آنکه با «کشّاف» روبهرو شد، با عنایت به «کشّاف»، تفسیر «جوامع الجامع» را پدید آورد. نظمى را که طبرسى در کتاب «مجمع البیان» مراعات کرده بود، در کتاب «جوامع» به کار نگرفت، بلکه مباحث را به روش و نظم «کشّاف» ارائه کرد. طبرسى در مقدمه «جوامع الجامع» مىنویسد: «این تفسیر، خلاصهاى از تفسیر «کشّاف» و برگرفته از آن است»؛ البته مراد ایشان اقتباس است، نه تقلید و بازنویسى مطالب «کشاف»؛ چه، جناب طبرسى علاوه بر پالایش «کشّاف» و حذف مباحث و مطالب غیر ضرورى، مطالبى ارزشمند بر آن افزوده و آرا و نظریات خود را به سبک مفسران و فقیهان امامیه آورده است. در این رهگذر طبرسى به سه موضوع، عنایت وافر داشته است: 1. لغات؛ 2. ترکیب آیات؛ 3. فصاحت و بلاغت و نکات بلاغى. طبرسى سعى داشته است تا در این زمینه مطلبى را از تفسیر «کشّاف» فروگذار نکند <ref>[http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,70 گازاری، محمدحسن، ص173- 174]</ref>. | طبرسى، پس از دستیابى به تفسیر «کشّاف» - باآنکه پیشتر دو کتاب تفسیرى را به رشته تحریر درآورده بود - به تدوین تفسیر «جوامع الجامع» پرداخت. این تفسیر بدانگونه که مؤلف در مقدمه آن تصریح کرده، سومین تفسیر طبرسى است که تدوین شده است. او نخست «مجمع البیان» را و سپس تفسیرى وجیز با عنوان «[[الکافی الشافی]]» را به رشته تحریر درآورد و پس از آنکه با «کشّاف» روبهرو شد، با عنایت به «کشّاف»، تفسیر «جوامع الجامع» را پدید آورد. نظمى را که طبرسى در کتاب «مجمع البیان» مراعات کرده بود، در کتاب «جوامع» به کار نگرفت، بلکه مباحث را به روش و نظم «کشّاف» ارائه کرد. طبرسى در مقدمه «جوامع الجامع» مىنویسد: «این تفسیر، خلاصهاى از تفسیر «کشّاف» و برگرفته از آن است»؛ البته مراد ایشان اقتباس است، نه تقلید و بازنویسى مطالب «کشاف»؛ چه، جناب طبرسى علاوه بر پالایش «کشّاف» و حذف مباحث و مطالب غیر ضرورى، مطالبى ارزشمند بر آن افزوده و آرا و نظریات خود را به سبک مفسران و فقیهان امامیه آورده است. در این رهگذر طبرسى به سه موضوع، عنایت وافر داشته است: 1. لغات؛ 2. ترکیب آیات؛ 3. فصاحت و بلاغت و نکات بلاغى. طبرسى سعى داشته است تا در این زمینه مطلبى را از تفسیر «کشّاف» فروگذار نکند <ref>[http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,70 گازاری، محمدحسن، ص173- 174]</ref>. | ||
==ویژگیهای | ==ویژگیهای تصحیح== | ||
#طبرسى در این کتاب هرگاه از [[امام صادق(ع)|حضرت صادق(ع)]] روایتى نقل مىکند، غالبا به جهت رعایت اختصار، حرف «ص» را براى لقب شریف آن حضرت رمز قرار داده و حتّى در پارهاى از موارد از ذکر مثل کلمه «قال» و «عن» و مانند آن قبل از آن حرف نیز صرف نظر نموده است. البته جناب دکتر گرجى به تبعیت از نسخه «ب» که مصحّح محترم آن - چنانکه خود تصریح کرده - به تصرّف خود رمز مزبور را به «عن الصّادق» تبدیل کرده، از به کار بردن رمز مزبور غالبا خوددارى کرده است. | #طبرسى در این کتاب هرگاه از [[امام صادق(ع)|حضرت صادق(ع)]] روایتى نقل مىکند، غالبا به جهت رعایت اختصار، حرف «ص» را براى لقب شریف آن حضرت رمز قرار داده و حتّى در پارهاى از موارد از ذکر مثل کلمه «قال» و «عن» و مانند آن قبل از آن حرف نیز صرف نظر نموده است. البته جناب دکتر گرجى به تبعیت از نسخه «ب» که مصحّح محترم آن - چنانکه خود تصریح کرده - به تصرّف خود رمز مزبور را به «عن الصّادق» تبدیل کرده، از به کار بردن رمز مزبور غالبا خوددارى کرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/19 همان، ج1، ص19]</ref>. | ||
#در تصحیح این اثر از پنج نسخه استفاده شده است <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/19 همان، ج1، ص19]</ref>. از این پنج نسخه، ایشان، نسخهای از کتاب که توسط محمدعلی قاضی طباطبایی و با همکاری برخی از فضلاء مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته و در ماه رجب 1379 تا شعبان 1383 در چاپخانه مصباحی چاپ و منتشر شده است را در اولویت قرار داده است و با نام «ب» نامگذاری کرده است. در رونوشت از قسمتهای مختلف این نسخه از کسانی چون سیدرضا هاشمیان و حکمت آل آقا نیز بهره گرفته است سپس این رونوشتها را با دیگر نسخ مقابله و در صورت اختلاف، با همکاری و مشاوره یکدیگر صحیحترین آنها را در متن آورده و اختلاف نسخ را در پاورقی ها قید کرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/28 همان، ج1، ص28]</ref>. | |||
#مصحح در تصحیح این کتاب علاوه بر نسخ، از کتب بسیاری در لغت، تفسیر، نحو، تاریخ، رجال، شعر و غیره مانند قاموس فیروزآبادی، صحاح جوهری، مجمع البحرین طریحی، مصباح المنیر فیومی، لسان العرب ابن منظور، مقدمه الادب زمخشری، اقرب الموارد شرتونی، تبیان عکبری، تبیان شیخ طوسی، کشاف، تفسیر بیضاوی، مجمع البیان، تفسیر گازر، کشف الاسرار خواجه عبدالله انصاری، مغنی اللبیب ابن هشام، بلوغ الارب فی معرفة احوال علرب آلوسی، الاعلام زرکلی، تاریخ الادب العربی زیّات، بعضی از حواشی و شروح کشاف، یدوان امرؤ القیس، دیوان اعشی، مرشد و غیره استفاده شده کرده است و در صورت لزوم نام هر یک را در پاورقی آورده است. در این میان از کشاف زمخشری سپس تفسیر بیضاوی و مجمع البیان بیشترین بهره برده است. <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/30 همان، ج1، ص30]</ref> | |||
#گفتنى است که مصحح براى هرکدام از جلدهاى چهارگانه اثر حاضر مقدمهاى عالمانه و جداگانه نوشته و برخى از مباحث روشى و چگونگى تصحیح و ویژگىهاى کتاب را شرح داده است <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/19 طبرسی، فضل بن حسن، ج1، ص19]</ref>. | #گفتنى است که مصحح براى هرکدام از جلدهاى چهارگانه اثر حاضر مقدمهاى عالمانه و جداگانه نوشته و برخى از مباحث روشى و چگونگى تصحیح و ویژگىهاى کتاب را شرح داده است <ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/12348/2/19 طبرسی، فضل بن حسن، ج1، ص19]</ref>. | ||
کتاب حاضر از نظر تصحیح، روشمند و ممتاز است، بهطورىکه بارها از سوى مجامع علمى مورد تقدیر و تشویق قرار گرفته است و بهعنوان مثال در سال 1362ش، بهعنوان کتاب سال جمهورى اسلامى ایران انتخاب شده است. یکى از پژوهشگران نیز در مقالهاى انتقادى تحت عنوان «غناى دانش و روش در تصحیح جوامع الجامع»، آن را شناسانده و برخى از انتقادات را از نظر تصحیح مطرح کرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19827/2/5 همان، ج3، ص هـ-ز]</ref>. | کتاب حاضر از نظر تصحیح، روشمند و ممتاز است، بهطورىکه بارها از سوى مجامع علمى مورد تقدیر و تشویق قرار گرفته است و بهعنوان مثال در سال 1362ش، بهعنوان کتاب سال جمهورى اسلامى ایران انتخاب شده است. یکى از پژوهشگران نیز در مقالهاى انتقادى تحت عنوان «غناى دانش و روش در تصحیح جوامع الجامع»، آن را شناسانده و برخى از انتقادات را از نظر تصحیح مطرح کرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19827/2/5 همان، ج3، ص هـ-ز]</ref>. |
ویرایش