۶۱٬۱۸۹
ویرایش
شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط): تفاوت میان نسخه‌ها
شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۳۶
، ۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'اميرالمومنين' به 'امیرالمؤمنین'
جز (جایگزینی متن - '== منابع==' به '==منابع مقاله==') |
جز (جایگزینی متن - 'اميرالمومنين' به 'امیرالمؤمنین') |
||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
كتاب، مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم مصحح و ناشر، [[محدث، جلال‌الدین|مير جلال‌الدين حسينى اُرموى]] و سه جزء (شرح مستقل) به شرح ذيل است: | كتاب، مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم مصحح و ناشر، [[محدث، جلال‌الدین|مير جلال‌الدين حسينى اُرموى]] و سه جزء (شرح مستقل) به شرح ذيل است: | ||
جزء اول، شرح صد كلمه ابن ميثم را در بردارد و مشتمل بر سه بخش و فصول متعدد است. جزء دوم، شرح اين صد كلمه را به قلم شخصى به نام عبدالوهاب در برمى‌گيرد. جزء سوم، "مطلوب كل طالب من كلام | جزء اول، شرح صد كلمه ابن ميثم را در بردارد و مشتمل بر سه بخش و فصول متعدد است. جزء دوم، شرح اين صد كلمه را به قلم شخصى به نام عبدالوهاب در برمى‌گيرد. جزء سوم، "مطلوب كل طالب من كلام امیرالمؤمنین على بن ابيطالب" نام دارد كه در واقع شرح منظوم آن به زبان فارسى است كه توسط [[رشید وطواط، محمد بن محمد|رشيدالدين وطواط]] نگاشته شده است. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
بخش اول در مبادى و مقدمات، فصل اول درباره نفس حيوانى و لواحق آن، فصل دوم درباره نفس انسانى و فلكى، فصل سوم در احوال نفس بعد از مفارقت از بدن، فصل چهارم در اشاره به برخى از احوال سالكين الى الله تعالى، فصل پنجم در بيان احكام ديگرى براى نفوس كامل. | بخش اول در مبادى و مقدمات، فصل اول درباره نفس حيوانى و لواحق آن، فصل دوم درباره نفس انسانى و فلكى، فصل سوم در احوال نفس بعد از مفارقت از بدن، فصل چهارم در اشاره به برخى از احوال سالكين الى الله تعالى، فصل پنجم در بيان احكام ديگرى براى نفوس كامل. | ||
پس از اين بخش، صد كلمه [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول| | پس از اين بخش، صد كلمه [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|امیرالمؤمنین(ع)]] را به عنوان بخش دوم تحت سه فصل بدين ترتيب شرح مى‌كند: فصل اول در مباحث مربوط به عقل و علم و جهل و ظن و نظر. در ذيل اين عنوان بيست و دو كلمه از حكمت‌هاى [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|امیرالمؤمنین(ع)]] را شرح كرده است. | ||
فصل دوم، در مباحث اخلاق پسنديده و ناپسند و آداب آن با شرح سى و دو كلمه. | فصل دوم، در مباحث اخلاق پسنديده و ناپسند و آداب آن با شرح سى و دو كلمه. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
فصل سوم، در مباحث مربوط به آداب و مواعظ و حكمت‌هاى شايسته براى انسان كه شرايع الهى با آن‌ها هماهنگ است و دلائل حكمت و فلسفه نيز آن‌ها را تاييد مى‌كنند با شرح چهل و شش كلمه. | فصل سوم، در مباحث مربوط به آداب و مواعظ و حكمت‌هاى شايسته براى انسان كه شرايع الهى با آن‌ها هماهنگ است و دلائل حكمت و فلسفه نيز آن‌ها را تاييد مى‌كنند با شرح چهل و شش كلمه. | ||
بخش سوم پس از شرح صد كلمه در مسائل الحاقى و تكميلى است؛ در دو فصل: فصل اول در بيان اين كه على عليه‌السلام جامع همه فضائل انسانى است، فصل دوم در بيان اطلاع آن حضرت از غيب‌ها و نيز در بيان توانايى آن حضرت در انجام كارهاى خارق‌العاده اوست. بخش اول را بدان جهت نوشته است كه زمينه‌اى مناسب براى درك مطالب در ذهن خواننده ايجاد شود و بخش سوم را به عنوان تكمله‌اى براى شرح كلماتى حكمت‌آميز از [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول| | بخش سوم پس از شرح صد كلمه در مسائل الحاقى و تكميلى است؛ در دو فصل: فصل اول در بيان اين كه على عليه‌السلام جامع همه فضائل انسانى است، فصل دوم در بيان اطلاع آن حضرت از غيب‌ها و نيز در بيان توانايى آن حضرت در انجام كارهاى خارق‌العاده اوست. بخش اول را بدان جهت نوشته است كه زمينه‌اى مناسب براى درك مطالب در ذهن خواننده ايجاد شود و بخش سوم را به عنوان تكمله‌اى براى شرح كلماتى حكمت‌آميز از [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|امیرالمؤمنین(ع)]] آورده كه هر خواننده‌اى را به شگفتى مى‌اندازد. شارح از آن جا كه صد كلمه را به سه موضوع تقسيم كرده، نظم انتخابى جاحظ را بر هم زده است. شيوه شرح عرفانى و حكيمانه است. | ||
== شرح عبدالوهاب == | == شرح عبدالوهاب == | ||
اين صد كلمه را شخص ديگرى به نام عبدالوهاب شرح كرده است و در آغاز هر كلمه نوشته است: قال [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول| | اين صد كلمه را شخص ديگرى به نام عبدالوهاب شرح كرده است و در آغاز هر كلمه نوشته است: قال [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|امیرالمؤمنین(ع)]] و در پايان شرح مى‌گويد: و الصلوه و السلام الاتمّان الاكملان على سيدنا محمد و آله و اصحابه اجمعين. مؤلفه و محرّره عبدالوهاب رحمه الله ولد خواجه اميرادنه و هو ابراهيم بن پيرپاشا؛ تمت. اين شرح به عربى است. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
از مقايسه شرح عبدالوهاب با مطلوب كل طالب و دست‌نوشته‌هايى كه از آن در دست است، مى‌توان دريافت كه شارح مذكور به زبان و ادب فارسى آشنا بوده و در شرح موجز و عارفانه خود به شرح رشيد وطواط نظر داشته است، چنانكه سخنش در موارد بسيارى ترجمه كلام وطواط يا نزديك به آن گشته است. | از مقايسه شرح عبدالوهاب با مطلوب كل طالب و دست‌نوشته‌هايى كه از آن در دست است، مى‌توان دريافت كه شارح مذكور به زبان و ادب فارسى آشنا بوده و در شرح موجز و عارفانه خود به شرح رشيد وطواط نظر داشته است، چنانكه سخنش در موارد بسيارى ترجمه كلام وطواط يا نزديك به آن گشته است. | ||
رشيد وطواط در مقدمه شرح خود مى‌نويسد: اما بعد، چنين گويد محمد بن محمد بن عبدالجليل العمرى الكاتب الرشيد...كه | رشيد وطواط در مقدمه شرح خود مى‌نويسد: اما بعد، چنين گويد محمد بن محمد بن عبدالجليل العمرى الكاتب الرشيد...كه امیرالمؤمنین على ابن ابى‌طالب صلوات الله عليه و على اولاده الطيبين الطاهرين با آن‌كه امام اخيار و قدوه ابرار و سيد فتيان و مقدم شجعان بود فصاحتى داشت كه عقود جواهر از انفاس او در غيرت‌اند و نجوم زواهر از الفاظ او در حيرت و عمرو بن بحر الجاحظ، رحمة‌الله‌عليه، كه در كمال براعت و وفور بلاغت، نادره اين امت و اعجوبه اين ملت بوده، از مجموع كلام امیرالمؤمنین على بن ابى‌طالب كرم الله وجهه كه جمله بدايع غرر و روايع درر است، صد كلمه اختيار كرده است و هر كلمه‌اى از آن برابر هزار كلمه داشته، و به خط خويش نبشته، و خلق را يادگار گذاشته، واجب ديدم من بنده كه پرورده خاندان و پديدآورده دودمان مجلس عالى خداوند و خداوند زاده، شاه معظم عادل....سلطان ابوالقاسم محمودبن خوارزمشاه ايل ارسلان بن خوارزمشاه...ام، آن صد كلمه را به رسم خدمت خزانه كتب معموره او...به دو زبان تازى و پارسى تفسير كردن و در آخر تفسير هر كلمه دو بيت شعر از منشآت خويش كه مناسب آن كلمه باشد آوردن، فقط تا فائده آن عام‌تر و منفعت آن تام‌تر باشد و هر دو فريق، هم ارباب نظم و هم اصحاب نثر، در مطالعه آن رغبت نمايند. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||