۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
استقصاء النظر في القضاء و القدر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين'
جز (جایگزینی متن - 'عماد الدولة' به 'عمادالدولة') |
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
بخش ديگر افعال منوط به قصد و ارادۀ انسان نيست و انسان در وقوع آنها هيچ گونه نقشى ندارد؛ مانند رشد و نموّ بدن انسان، تپش نبض و...؛ اما اشاعره بر اثبات ديدگاه جبرگرايانۀ خويش چهار دليل اقامه كرده‌اند كه [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] به پاسخ از آنها مى‌پردازد. | بخش ديگر افعال منوط به قصد و ارادۀ انسان نيست و انسان در وقوع آنها هيچ گونه نقشى ندارد؛ مانند رشد و نموّ بدن انسان، تپش نبض و...؛ اما اشاعره بر اثبات ديدگاه جبرگرايانۀ خويش چهار دليل اقامه كرده‌اند كه [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] به پاسخ از آنها مى‌پردازد. | ||
در انتهاى کتاب رساله‌اى كوتاه است كه با نام الفرق بين كلام النبى و قول الوصى به رسالۀ فوق ضميمه گشته است. اين رساله حاوى پاسخ به سه پرسش عقيدتى است كه شخصى از خواجه | در انتهاى کتاب رساله‌اى كوتاه است كه با نام الفرق بين كلام النبى و قول الوصى به رسالۀ فوق ضميمه گشته است. اين رساله حاوى پاسخ به سه پرسش عقيدتى است كه شخصى از خواجه رشيدالدين فضل‌اللّه بن عمادالدولة الهمدانى، از تلامذه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] پرسيده و [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] كه در آن جلسه حضور داشته، به تحرير آن پرداخته است. پرسش‌هاى سه‌گانه عبارتند از: مسألۀ اول چگونه مى‌توان بيان فرمايش پيامبر اكرم(ص) كه به خداوند عرضه داشت: «ربّ زدنى علما» و ميان فرمايش على(ع) كه فرمود: «لو كشف الغطاء ما ازددت يقينا» جمع كرد و حال آن كه فرمايش [[امام على(ع)|حضرت امير]] نشانگر آن است كه مقام و مرتبۀ ايشان در دستيابى به كمال، به نهايت رسيده و حال آن كه دعاى پيامبر اكرم(ص) چنين مى‌نمايد كه ايشان فاقد كمال مطلوب هستند، از اين‌رو آن را از خدا طلب مى‌نمايند و لازمۀ اين امر علوّ مقام و مرتبۀ على(ع) از پيامبر اكرم(ص) مى‌باشد. خواجه رشيد با تمهيد مقدمات دهگانه‌اى به پاسخ از اين پرسش مى‌پردازد. | ||
مسأله دوم: چگونه مى‌توان بين فرمايش خداوند كه مى‌فرمايد: '''«وقفوهم إنّهم مسئولون»''' و نيز: '''«فو ربّك لنسألنهم أجمعين»''' با فرمايش وى آن جا كه مى‌فرمايد: '''«فيومئذ لا يسأل عن ذنبه إنس و لا جانّ»''' جمع نمود و حال آن كه به نظر مى‌رسد، اين دو گفته در تناقض آشكار با يكديگرند؟ خواجه رشيد در پاسخ به اين پرسش ابتدا شروط تناقض را يادآور شده و ناهمخوانى و تناقض بين آيات فوق را انكار مى‌نمايد. مسأله سوم: سؤال از مفهوم آيۀ شريفه '''«و لو علم اللّه فيهم خيرا لأسمعهم و لو أسمعهم لتولّوا و هم معرضون»''' است كه خواجه رشيد به بيان مفهوم آن مى‌پردازد. | مسأله دوم: چگونه مى‌توان بين فرمايش خداوند كه مى‌فرمايد: '''«وقفوهم إنّهم مسئولون»''' و نيز: '''«فو ربّك لنسألنهم أجمعين»''' با فرمايش وى آن جا كه مى‌فرمايد: '''«فيومئذ لا يسأل عن ذنبه إنس و لا جانّ»''' جمع نمود و حال آن كه به نظر مى‌رسد، اين دو گفته در تناقض آشكار با يكديگرند؟ خواجه رشيد در پاسخ به اين پرسش ابتدا شروط تناقض را يادآور شده و ناهمخوانى و تناقض بين آيات فوق را انكار مى‌نمايد. مسأله سوم: سؤال از مفهوم آيۀ شريفه '''«و لو علم اللّه فيهم خيرا لأسمعهم و لو أسمعهم لتولّوا و هم معرضون»''' است كه خواجه رشيد به بيان مفهوم آن مى‌پردازد. | ||