۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
سيد محمّد مهدى بن مرتضى بن محمد بروجردى | '''سيد محمّد مهدى بن مرتضى بن محمد بروجردى طباطبايى'''، از مشاهير علماى اماميه در قرن دوازدهم، متبحّر در فقه و اصول و حديث و كلام و تفسير و رجال، در سال 1155 (و به قولى در 1154) در كربلا متولد شد. | ||
پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندانهاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از مجلسى اول به عنوان جد و از مجلسى دوم به عنوان دايى ياد مىكند، (قمى، ج 2، ص 62). | پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندانهاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از مجلسى اول به عنوان جد و از مجلسى دوم به عنوان دايى ياد مىكند، (قمى، ج 2، ص 62). | ||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كردهاند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتاند از: | بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كردهاند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتاند از: | ||
# المصابيح، در عبادات و معاملات، كه از زمان تأليف تاكنون مورد توجه فقها بوده است. | |||
# الدرّة النجفيّة، كه در آن دو باب طهارت و صلاة در بيش از 2000 بيت به نظم در آمده و بر آن شرحهاى فراوان نوشته شده است. | |||
# مشكاة الهداية، كه در واقع روايت منثور الدرّة النجفيّة در باب طهارت است. | |||
# الفوائد الرجاليّة، در علم رجال كه به معرفى خاندانهاى معروف علمى و حديثى و راويان و عالمان امامى و مطالب متفرقه دربارۀ كتب حديث و رجال اختصاص دارد و نكاتى نو از مباحث رجالى در آن تبيين شده است. | |||
# تحفة الكرام في تاريخ مكّة و البيت الحرام، دربارۀ وجه تسميه و حدود و نقشه و نيز تاريخ بناى كعبه در روايات تاريخى دربارۀ تأسيس و تجديد بناهاى مختلف مكه، و نيز تاريخ بناى مسجد الحرام و ضمايم آن از قبيل صفا و مروه. | |||
# ديوان شعر، كه افزون بر 1000 بيت و بيشتر در مدح و رثاى اهل بيت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است (بحر العلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص 94 - 95، امين، ج 10، ص 160، آقا بزرگ طهرانى، ج 21، ص 81، حبيبآبادى، ج 2، ص 419 - 421، زركلى، ج 7، ص 113). | |||
علاوه بر اين كتابها، بحر العلوم بيش از هفده رساله دربارۀ موضوعات مختلف فقهى و اصولى تأليف كرده است. رسالهاى نيز دربارۀ سير و سلوك به او نسبت داده شده است كه عدهاى، به لحاظ عدم انطباق برخى مطالب آن با موازين و آراى شيعى، چنين نسبتى را منكرند. | علاوه بر اين كتابها، بحر العلوم بيش از هفده رساله دربارۀ موضوعات مختلف فقهى و اصولى تأليف كرده است. رسالهاى نيز دربارۀ سير و سلوك به او نسبت داده شده است كه عدهاى، به لحاظ عدم انطباق برخى مطالب آن با موازين و آراى شيعى، چنين نسبتى را منكرند. | ||
خط ۱۲۲: | خط ۱۱۷: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* الذريعة إلى تصانيف الشيعة، محمد محسن آقا بزرگ تهرانى، چاپ على نقى منزوى و احمد منزوى، بيروت، 1983/1403. | |||
* أعيان الشيعة، محسن امين، بيروت، 1983/1403. | |||
* رجال السيد بحر العلوم، المعروف بالفوائد الرجالية، محمد مهدى بن مرتضى بحر العلوم، چاپ محمد صادق بحر العلوم و حسين بحر العلوم، تهران، 1363 ش. | |||
* «العقود الاثنى عشر في رثاء سادات البشر للسيد بحر العلوم»، همان، تراثنا، سال 3، ش 10 (محرم 1408). | |||
* إيضاح المكنون، اسماعيل بغدادى، استانبول 1972، ج 1، ص 461، ج 2، ص 242. | |||
* تحفة الكرام في تاريخ مكة و المسجد الحرام، نسخۀ خطى كتابخانۀ مدرسۀ فيضيۀ قم، ش 973. | |||
* مكارم الآثار، محمد على حبيبآبادى، در احوال رجال دورۀ قاجار، اصفهان، 1362 - 1364 ش. | |||
* روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، محمد باقر بن زين العابدين خوانسارى، ج 7، چاپ اسد اللّه اسماعيليان، قم، 1392. | |||
* لغت نامۀ على اكبر دهخدا، زير نظر محمد معين، تهران، 1325 - 1361 ش، ذيل «بحر العلوم، محمد مهدى بن مرتضى». | |||
* الأعلام، خير الدين زركلى، بيروت 1986. | |||
* الكُنى و الألقاب، عباس قمى، صيدا 1358. | |||
* تنقيح المقال في علم الرجال، عبد اللّه مامقانى، نجف 1349 - 1352. | |||
* مستدرك الوسائل، همان، ج 3، تهران، 1321. | |||
* ريحانة الأدب، محمد على مدرس تبريزى، تهران، 1369 ش. | |||
* جنة المأوى، حسين بن محمد تقى نورى، در مجلسى، بحار الأنوار، ج 53، بيروت، 1983/1403. | |||
ویرایش