۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جامع الأفكار و ناقد الأنظار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'واجب الوجود' به 'واجب‌الوجود'
جز (جایگزینی متن - 'ربيع الاول' به 'ربيع‌الاول') |
جز (جایگزینی متن - 'واجب الوجود' به 'واجب‌الوجود') |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
مقدمۀ سوم: مؤلف در مقدمه سوم كه مفصل‌تر است، موجود شدن ممكن را بدون علت يا به اولويت ذاتى و يا خارجى مورد نقد قرار مى‌دهد و اثبات مى‌كند كه هر ممكن نياز به علتى دارد. | مقدمۀ سوم: مؤلف در مقدمه سوم كه مفصل‌تر است، موجود شدن ممكن را بدون علت يا به اولويت ذاتى و يا خارجى مورد نقد قرار مى‌دهد و اثبات مى‌كند كه هر ممكن نياز به علتى دارد. | ||
مقالۀ اول: مؤلف در مقاله اول | مقالۀ اول: مؤلف در مقاله اول واجب‌الوجود لذاته را به سه مسلك كه مسلك حكماء، متكلمين و مسلك اهل كشف مى‌باشد، اثبات مى‌كند. | ||
مسلك حكماء: حكماء به چهار برهان | مسلك حكماء: حكماء به چهار برهان واجب‌الوجود را اثبات مى‌كنند كه عبارتند از: | ||
1- برهان وجوب و امكان: مؤلف اين برهان را به 22 تقرير بيان كرده و از ايرادات و شبهات موجود در آن جواب مى‌دهند. | 1- برهان وجوب و امكان: مؤلف اين برهان را به 22 تقرير بيان كرده و از ايرادات و شبهات موجود در آن جواب مى‌دهند. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
2- استدلال به مجرد امكان وقوعى: كه مؤلف اين برهان را قبول نمى‌كنند. | 2- استدلال به مجرد امكان وقوعى: كه مؤلف اين برهان را قبول نمى‌كنند. | ||
3- برهان حركت: مؤلف براى اثبات | 3- برهان حركت: مؤلف براى اثبات واجب‌الوجود، يك بار به مطلق حركت استدلال مى‌كند و بار ديگر به حركت افلاك كه اين طريق را به سه تقرير بيان و ايرادات آنها را ذكر و نقد مى‌كنند. | ||
4- برهان انفسى: مؤلف به دو طريق، از نفس ناطقه براى اثبات | 4- برهان انفسى: مؤلف به دو طريق، از نفس ناطقه براى اثبات واجب‌الوجود استدلال كرده و آنها را نقد مى‌كند. | ||
در مسلك دوم كه مسلك متكلمين مى‌باشد، براى اثبات | در مسلك دوم كه مسلك متكلمين مى‌باشد، براى اثبات واجب‌الوجود، از دو راه استدلال مى‌كنند. راه اول برهان حدوث است كه مؤلف ايرادها و تقريرى خالى از اشكال از اين برهان را بيان مى‌كنند. طريق دوم هم برهان امكان مى‌باشد. | ||
مؤلف در مسلك سوم كه همان مسلك اهل كشف است، براى اثبات | مؤلف در مسلك سوم كه همان مسلك اهل كشف است، براى اثبات واجب‌الوجود؛ مثل آنها به وجود صرف استدلال كرده و در آخر اين دليل را رد مى‌كند، زيرا قائل است نظر آنها مبتنى است بر وحدت وجود كه مخالف عقل است! | ||
مقالۀ دوم: اين مقاله از دو باب تشكيل يافته است، يكى در مورد صفات ثبوتيه و ديگرى در مورد صفات سلبيه. | مقالۀ دوم: اين مقاله از دو باب تشكيل يافته است، يكى در مورد صفات ثبوتيه و ديگرى در مورد صفات سلبيه. | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
فصل اول: نفى تركيب از حضرت حق تعالى. مؤلف در اين فصل طى سه بحث تركيب حضرت حق از وجود و ماهيت، تركيب از ذات و صفات و تركيب از اجزاء خارجيه و عقليه را نفى مى‌كند و با براهين متعدد توحيد حضرت بارى تعالى را اثبات مى‌كند. | فصل اول: نفى تركيب از حضرت حق تعالى. مؤلف در اين فصل طى سه بحث تركيب حضرت حق از وجود و ماهيت، تركيب از ذات و صفات و تركيب از اجزاء خارجيه و عقليه را نفى مى‌كند و با براهين متعدد توحيد حضرت بارى تعالى را اثبات مى‌كند. | ||
فصل دوم: نفى شريك از حضرت حق جل جلاله. در اين فصل براهين وحدت | فصل دوم: نفى شريك از حضرت حق جل جلاله. در اين فصل براهين وحدت واجب‌الوجود را بيان كرده و به شبهات آن جواب مى‌دهد. | ||
مؤلف براى اثبات وحدت | مؤلف براى اثبات وحدت واجب‌الوجود 22 برهان اقامه نموده است. | ||
فصل سوم: نفى جوهريت حضرت حق. در اين فصل مؤلف اثبات مى‌كند كه حضرت حق جوهر نيست، گرچه نزد متكلمين اطلاق جوهر بر او شرعا جايز است. | فصل سوم: نفى جوهريت حضرت حق. در اين فصل مؤلف اثبات مى‌كند كه حضرت حق جوهر نيست، گرچه نزد متكلمين اطلاق جوهر بر او شرعا جايز است. | ||