۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' (عليهمالسلام)' به '(عليهمالسلام)') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
الف) تاريخ پيامبران | الف) تاريخ پيامبران | ||
داستان زندگى پيامبران و رويدادهاى مهم روزگار زندگى آنان بر پايه روايتهايى از پيامبر اسلام يا روايتهاى تاريخى در اين بخش گزارش شده است. اين داستانها كه از ماجراى خواست خداوند | داستان زندگى پيامبران و رويدادهاى مهم روزگار زندگى آنان بر پايه روايتهايى از پيامبر اسلام يا روايتهاى تاريخى در اين بخش گزارش شده است. اين داستانها كه از ماجراى خواست خداوند درباره آفريدن انسان (آدم) و واكنش ملائكه و شيطان در اين باره و فرود آمدن او روى زمين آغاز مىشود، سرگذشت پيامبرانى مانند فرزندان آدم(ع) و نوح، عاد، هود، صالح، ابراهيم و شعيب(عليهمالسلام) را پى مىگيرد. اين سرگذشتها از ديد زمانى، پيوسته نيستند و سرگذشت همه پيامبران شناخته شده در اين اثر نيامده است. | ||
ب) تاريخ شاهان | ب) تاريخ شاهان | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ب) رويدادهاى مهم | ب) رويدادهاى مهم | ||
اين بخش را در بر دارنده حوادث مهم و شگفت انگيز در روزگار پيامبران و پادشاهان پيش گفته مىتوان برشمرد. نخستين داستان از اين دست، ماجراى زادن اسكندر و گفتوگويش با ارسطاطاليس است. داستان خواب كسراى ايران (انوشيروان) | اين بخش را در بر دارنده حوادث مهم و شگفت انگيز در روزگار پيامبران و پادشاهان پيش گفته مىتوان برشمرد. نخستين داستان از اين دست، ماجراى زادن اسكندر و گفتوگويش با ارسطاطاليس است. داستان خواب كسراى ايران (انوشيروان) درباره قدرت يافتن پيامبر اسلام و گسترده شدن قلمرو فرمانروايىاش، نبرد انوشيروان با مردمان سرزمين شام (روم)، چندى و چگونى خراجگيرى شاهان ايران، رفتن كسانى به فرمان او به بازار (سوق) عكاظ به انگيزه فروختن كالا، جنگ ذى قار، وقايع مهران و جلولاء و نهاوند، جنگ تستر و كشته شدن يزدگرد، در اين بخش جاى مىگيرند. | ||
گستره گزارشها در بخشهاى پيش گفته يكسان نيست؛ برخى از رويدادها، بسيار كوتاه گزارش مىشوند. ارزش داورى نويسنده را | گستره گزارشها در بخشهاى پيش گفته يكسان نيست؛ برخى از رويدادها، بسيار كوتاه گزارش مىشوند. ارزش داورى نويسنده را درباره شمارى از افراد يا رويدادها، از شيوه بيان او مىتوان به دست آورد. بسيارى از رويدادهاى مهم در دورههاى ياد شده، در اين اثر نيامدهاند. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||
خاور شناسانى مانند تئودور نولدكه، [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]]، اوتاكر كليما و...، به پژوهش و بررسى اين كتاب پرداخته و ديدگاههاى گوناگونى | خاور شناسانى مانند تئودور نولدكه، [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد براون]]، اوتاكر كليما و...، به پژوهش و بررسى اين كتاب پرداخته و ديدگاههاى گوناگونى درباره پيشينه و تاريخ نوشتنش عرضه كردهاند. سير الملوك، يگانه منبع نويسنده نهايه در نقل اخبار شاهان ايرانى نبوده، اما او در آغاز كتاب و بخشِ تاريخ شاهان ايران، بارها كتاب ابن مقفّع را منبع روايت خود در اين بخش خوانده است. مصحح محترم اين اثر، با اعراب گذارى متن آن، كار را براى خوانندگان سادهتر ساخته و با آوردن اختلافهاى نسخهها با يكديگر در پانوشتهاى اين كتاب و سنجش روايتهاى آن با النهايه و تاريخ الاصمعى و افزودن برخى از پانوشتهاى توضيحى، راه پژوهش بيشتر را در اين باره گشاده است. متن نهايه با ادبيات منثور عرب كه كمابيش از دوره خلافت عباسيان (اواخر سده هشتم ميلادى/ دوم هجرى) آغاز مىشود، متفاوت است. اگر چه نثر اين كتاب، گزارشى و ساده است، شعرهاى نقل شده در روايتهايش، ملال مطالعه را از خوانندگان آن مىزدايد. | ||
ترجمه فارسى نهايه الارب كمابيش سرنوشتى همانند متن اصلىاش دارد. به رغم اينكه در هيچ يك از منابع متقدّم و متأخرِ دوره اسلامى از اين ياد نشده، نسخهاى از آن، از خزاين عباسيان در كتابخانه اتابك سعد بن زنگى، از اتابكان معروف فارس در شيراز و از آنجا به ايذَج (ايذه)، تختگاه اتابكان لر بزرگ (سلسلهاى حاكم بر سرزمينهاى واقع در مشرق و جنوب كارون از 550 تا 828) منتقل شده و سپس، به فرمان يكى از همين اتابكان، به قلم مترجمى گمنام به فارسى درآمده است. | ترجمه فارسى نهايه الارب كمابيش سرنوشتى همانند متن اصلىاش دارد. به رغم اينكه در هيچ يك از منابع متقدّم و متأخرِ دوره اسلامى از اين ياد نشده، نسخهاى از آن، از خزاين عباسيان در كتابخانه اتابك سعد بن زنگى، از اتابكان معروف فارس در شيراز و از آنجا به ايذَج (ايذه)، تختگاه اتابكان لر بزرگ (سلسلهاى حاكم بر سرزمينهاى واقع در مشرق و جنوب كارون از 550 تا 828) منتقل شده و سپس، به فرمان يكى از همين اتابكان، به قلم مترجمى گمنام به فارسى درآمده است. |
ویرایش