۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مفتاح السعادة و مصباح السيادة في موضوعات العلوم: تفاوت میان نسخه‌ها
مفتاح السعادة و مصباح السيادة في موضوعات العلوم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۴ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۵۶
، ۴ ژانویهٔ ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - 'کتاب شناسی' به 'کتابشناسی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
«مفتاح السعادة و مصباح السيادة فى موضوعات العلوم»، نام كتابى است كه احمد بن مصطفى، مشهور به طاش كبرى‌زاده، آن را به زبان عربى تأليف نموده است. مؤلف، در اين كتاب، به‌طور كامل به علومى كه در عصر خود، به آنها دست‌رسى داشته، پرداخته و توضيحات لازم و مفيدى را | «مفتاح السعادة و مصباح السيادة فى موضوعات العلوم»، نام كتابى است كه احمد بن مصطفى، مشهور به طاش كبرى‌زاده، آن را به زبان عربى تأليف نموده است. مؤلف، در اين كتاب، به‌طور كامل به علومى كه در عصر خود، به آنها دست‌رسى داشته، پرداخته و توضيحات لازم و مفيدى را درباره آنها داده است و گاه، چند كتاب را در موضوع مورد بحث معرفى كرده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
الف) مقدمه(در فضيلت خط و بيان نياز به آن و چگونگى وضع آن)؛ | الف) مقدمه(در فضيلت خط و بيان نياز به آن و چگونگى وضع آن)؛ | ||
ب) شعبه اول، | ب) شعبه اول، درباره علوم مربوط به چگونگى صناعت خطى؛ علومى از قبيل علم ادوات خط، علم قوانين كتابت، علم تحسين حروف و...؛ | ||
ج) شعبه دوم، | ج) شعبه دوم، درباره علوم مربوط به املاى حروف مفرد؛ علومى از قبيل علم املاى خط عربى، علم خط مصحف و...؛ | ||
5. دوحه دوم(در بيان علوم مربوط به الفاظ)، شامل: | 5. دوحه دوم(در بيان علوم مربوط به الفاظ)، شامل: | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
الف) مقدمه؛ | الف) مقدمه؛ | ||
ب) شعبه اول، | ب) شعبه اول، درباره علومى كه به مفردات تعلق دارد، مانند علم مخارج حروف، علم لغت، علم وضع و...؛ | ||
ج) شعبه دوم، | ج) شعبه دوم، درباره علومى كه به مركبات تعلق دارد، مانند علم نحو، علم معانى، علم بيان، علم بديع و...؛ | ||
د) شعبه سوم، | د) شعبه سوم، درباره فروع علوم عربى، مانند علم امثال، علم وقايع و رسوم امم، علم تاريخ خلفاء و...؛ | ||
6. دوحه سوم(در بيان علوم مربوط به معقولات ثانيه)، شامل: | 6. دوحه سوم(در بيان علوم مربوط به معقولات ثانيه)، شامل: | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
الف) مقدمه؛ | الف) مقدمه؛ | ||
ب) شعبه اول، | ب) شعبه اول، درباره علوم ابزارى كه آدمى را از خطاى در استدلال نگه مى‌دارد، مانند علم منطق؛ | ||
ج) شعبه دوم، | ج) شعبه دوم، درباره علومى كه انسان را از خطاى در مناظره و درس نگه مى‌دارد، مانند علم آداب درس، علم نظر و...؛ | ||
7. دوحه چهارم(در بيان علوم مربوط به اعيان)، شامل: | 7. دوحه چهارم(در بيان علوم مربوط به اعيان)، شامل: | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
الف) مقدمه؛ | الف) مقدمه؛ | ||
ب) شعبه اول، | ب) شعبه اول، درباره علم الهى؛ | ||
ج) شعبه دوم، | ج) شعبه دوم، درباره فروع علم الهى، مانند علم معرفت نفوس انسانى، علم معرفت ملائكه، علم معرفت معاد و...؛ | ||
د) شعبه سوم، | د) شعبه سوم، درباره علم طبيعى؛ | ||
ه) شعبه چهارم، | ه) شعبه چهارم، درباره فروع علم طبيعى، مانند علم طب، علم نبات، علم حيوان، علم معادن و...؛ | ||
و) شعبه پنجم، | و) شعبه پنجم، درباره فروع علم طبيعى[در اين شعبه، فروع هر يك از فروعى كه در شعبه چهارم ذكر شد، بيان شده است، بنا بر اين مناسب بود گفته شود: الشعبة الخامسة فى فروع فروع العلم الطبيعى]، شامل: | ||
عنقود(خوشه) اول، | عنقود(خوشه) اول، درباره فروع علم طب، مانند علم تشريح، علم جراحت، علم حجامت و...؛ | ||
عنقود دوم، | عنقود دوم، درباره فروع علم فراست، مانند علم قيافه، علم استنباط معادن، علم نزول باران و...؛ | ||
عنقود سوم، | عنقود سوم، درباره فروع علم نجوم، مانند علم رمل، علم فال و...؛ | ||
عنقود چهارم، | عنقود چهارم، درباره فروع علم سحر، مانند علم كهانت، علم شعبده و تخيلات و...؛ | ||
ز) شعبه ششم، | ز) شعبه ششم، درباره علوم رياضى، مانند علم هندسه، علم هيئت، علم عدد و...؛ | ||
ح) شعبه هفتم، | ح) شعبه هفتم، درباره فروع علم هندسه، مانند علم مساحت، علم ابزار جنگى، علم اوزان و موازين و...؛ | ||
ط) شعبه هشتم، | ط) شعبه هشتم، درباره فروع علم هيئت، مانند علم نوشتن تقويم، علم صور كواكب، علم منازل ماه و...؛ | ||
ى) شعبه نهم، | ى) شعبه نهم، درباره فروع علم عدد، مانند علم جبر و مقابله، علم محاسبه درهم و دينار، علم محاسبه فرائض و...؛ | ||
ك) شعبه دهم، | ك) شعبه دهم، درباره فروع علم موسيقى، مانند علم آلات و ابزار موسيقى، علم رقص و علم غنج(ناز و عشوه)؛ | ||
8. دوحه پنجم(در بيان حكمت عملى)، شامل: | 8. دوحه پنجم(در بيان حكمت عملى)، شامل: | ||
الف) شعبه اول، | الف) شعبه اول، درباره علم اخلاق؛ | ||
ب) شعبه دوم، | ب) شعبه دوم، درباره علم تدبير منزل؛ | ||
ج) شعبه سوم، | ج) شعبه سوم، درباره علم سياست؛ | ||
د) شعبه چهارم، | د) شعبه چهارم، درباره فروع حكمت عملى، مانند علم آداب ملوك، علم وزارت و... | ||
محتويات جلد دوم: | محتويات جلد دوم: | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
الف) مقدمه؛ | الف) مقدمه؛ | ||
ب) شعبه اول، | ب) شعبه اول، درباره علم قرائت؛ | ||
ج) شعبه دوم، | ج) شعبه دوم، درباره علم روايت حديث؛ | ||
د) شعبه سوم، | د) شعبه سوم، درباره علم تفسير؛ | ||
ه) شعبه چهارم، | ه) شعبه چهارم، درباره علم درايه؛ | ||
و) شعبه پنجم، | و) شعبه پنجم، درباره علم كلام؛ | ||
ز) شعبه ششم، | ز) شعبه ششم، درباره علم اصول فقه؛ | ||
ح) شعبه هفتم، | ح) شعبه هفتم، درباره علم فقه؛ | ||
ط) شعبه هشتم، | ط) شعبه هشتم، درباره فروع علوم شرعى، شامل: | ||
مطلب اول، | مطلب اول، درباره فروع علم قرائت، مانند علم مخارج حروف، علم مخارج الفاظ، علم وقوف و...؛ | ||
مطلب دوم، | مطلب دوم، درباره فروع علم حديث، مانند علم شرح حديث، علم ناسخ و منسوخ حديث، علم اسباب و ازمنه و امكنه ورود احاديث و...؛ | ||
مطلب سوم، | مطلب سوم، درباره فروع علم تفسير، مانند علم معرفت مكى و مدنى، علم معرفت اولين آيات نازله، علم معرفت سبب نزول و...؛ | ||
مطلب چهارم، | مطلب چهارم، درباره فروع علم حديث، مانند علم مواعظ، علم ادعيه و اوراد، علم آثار و...؛ | ||
مطلب پنجم، | مطلب پنجم، درباره فروع علم كلام؛ | ||
مطلب ششم، | مطلب ششم، درباره فروع علم اصول فقه، مانند علم نظر، علم مناظره، علم جدل و علم خلاف؛ | ||
مطلب هفتم، | مطلب هفتم، درباره فروع علم فقه، مانند علم فرائض، علم قضاء و... | ||
توجه: همه مطالب جلد اول(مطالب بعد از مقدمات چهارگانه) و دوم، زيرمجموعه قسمت اول رساله است كه در بيان ارشاد به چگونگى تحصيل روش استدلال مى‌باشد. | توجه: همه مطالب جلد اول(مطالب بعد از مقدمات چهارگانه) و دوم، زيرمجموعه قسمت اول رساله است كه در بيان ارشاد به چگونگى تحصيل روش استدلال مى‌باشد. | ||
| خط ۱۸۵: | خط ۱۸۵: | ||
2. دوحه هفتم(در بيان علوم باطن)، شامل: | 2. دوحه هفتم(در بيان علوم باطن)، شامل: | ||
الف) شعبه اول، | الف) شعبه اول، درباره عبادات، مشتمل بر: | ||
اصل اول، | اصل اول، درباره علم، شامل: | ||
مطلب اول، | مطلب اول، درباره شناخت فضيلت علم و تعلم و تعليم؛ | ||
مطلب دوم، | مطلب دوم، درباره شناخت علمى كه بر مسلمان واجب است؛ | ||
مطلب سوم، | مطلب سوم، درباره علوم محمود و علوم مذموم؛ | ||
مطلب چهارم، | مطلب چهارم، درباره آداب و وظايف معلم و متعلم؛ | ||
مطلب پنجم، | مطلب پنجم، درباره آفات علم و بيان نشانه‌هاى علماى دنيا و علماى آخرت؛ | ||
مطلب ششم، | مطلب ششم، درباره عقل و شرافت و حقيقت و اقسام آن؛ | ||
اصل دوم، | اصل دوم، درباره قواعد عقايد؛ | ||
اصل سوم، | اصل سوم، درباره علم اسرار طهارت؛ | ||
اصل چهارم، | اصل چهارم، درباره علم اسرار نماز، شامل: | ||
مطلب اول، | مطلب اول، درباره بيان مراتب نماز؛ | ||
مطلب دوم، | مطلب دوم، درباره شروط باطنى نماز؛ | ||
مطلب سوم، | مطلب سوم، درباره بيان كيفيت احضار قلب در هنگام به جا آوردن هر يك از اركان و شروط؛ | ||
مطلب چهارم، | مطلب چهارم، درباره علم وظايف امامت؛ | ||
مطلب پنجم، | مطلب پنجم، درباره فضيلت نماز جمعه و آداب و سنن آن؛ | ||
مطلب ششم، | مطلب ششم، درباره نمازهاى نافله، شامل: | ||
قسم اول، نماز ضحى و نماز اوابين؛ | قسم اول، نماز ضحى و نماز اوابين؛ | ||
| خط ۲۲۷: | خط ۲۲۷: | ||
قسم چهارم، نمازهايى كه به اسباب عارضى مربوط مى‌شوند؛ | قسم چهارم، نمازهايى كه به اسباب عارضى مربوط مى‌شوند؛ | ||
اصل پنجم، | اصل پنجم، درباره علم اسرار زكات، شامل پنج مطلب؛ | ||
اصل ششم، | اصل ششم، درباره علم اسرار روزه، شامل پنج مطلب؛ | ||
اصل هفتم، | اصل هفتم، درباره علم اسرار حج، شامل هفت مطلب و مطلب پنجم آن، مشتمل بر ده جمله؛ | ||
اصل هشتم، | اصل هشتم، درباره علم فضيلت اذكار و تلاوت اوراد، شامل يك مقدمه و ده مطلب؛ | ||
اصل نهم[در كتاب، اشتباها اصل دهم نوشته شده]، | اصل نهم[در كتاب، اشتباها اصل دهم نوشته شده]، درباره تقسيم اوراد و فضيلت و احكام آنها، شامل شش مطلب و يك خاتمه؛ | ||
ب) شعبه دوم، | ب) شعبه دوم، درباره عادات، شامل: | ||
اصل اول، | اصل اول، درباره آداب خوردن، مشتمل بر چهار مطلب و مطلب اول آن، شامل سه قسم؛ | ||
اصل دوم، | اصل دوم، درباره آداب زناشويى، شامل شش مطلب؛ | ||
اصل سوم، | اصل سوم، درباره آداب كسب و معاش، شامل پنج مطلب و مطلب دوم آن، مشتمل بر شش عقد؛ | ||
اصل چهارم، | اصل چهارم، درباره حلال و حرام، شامل هشت مطلب و مطلب سوم آن، مشتمل بر چهار مثار؛ | ||
اصل پنجم، | اصل پنجم، درباره آداب هم‌نشينى و معاشرت با گروه‌هاى مختلف مردم، شامل يازده مطلب؛ | ||
اصل ششم، | اصل ششم، درباره آداب عزلت(گوشه‌نشينى)، شامل سه مطلب؛ | ||
اصل هفتم، | اصل هفتم، درباره آداب سفر، شامل چهار مطلب؛ | ||
اصل هشتم، | اصل هشتم، درباره آداب سماع و وجد، شامل سه مطلب و مطلب سوم آن، مشتمل بر سه مقام؛ | ||
اصل نهم، | اصل نهم، درباره امر به معروف و نهى از منكر، شامل چهار مطلب؛ | ||
اصل دهم، | اصل دهم، درباره اخلاق نبوت؛ | ||
ج) شعبه سوم، | ج) شعبه سوم، درباره مهلكات، شامل: | ||
اصل اول، | اصل اول، درباره شرح عجايب قلب، مشتمل بر ده مطلب؛ | ||
اصل دوم، | اصل دوم، درباره رياضت نفس و تهذيب اخلاق، مشتمل بر شش مطلب؛ | ||
اصل سوم، | اصل سوم، درباره شكستن شهوت شكم و فرج، مشتمل بر سه مطلب؛ | ||
اصل چهارم، | اصل چهارم، درباره آفات زبان؛ | ||
اصل پنجم، | اصل پنجم، درباره سرزنش خشم و كينه و رشك، مشتمل بر شش مطلب؛ | ||
اصل ششم، | اصل ششم، درباره مذمت دنيا، مشتمل بر دو مطلب؛ | ||
اصل هفتم، | اصل هفتم، درباره مذمت مال و ناپسند بودن حب آن و مذمت بخل، مشتمل بر شش مطلب؛ | ||
اصل هشتم، | اصل هشتم، درباره مذمت جاه و ريا، مشتمل بر شانزده مطلب؛ | ||
اصل نهم، | اصل نهم، درباره مذمت كبر و عجب، مشتمل بر هفت مطلب؛ | ||
اصل دهم، | اصل دهم، درباره مذمت غرور، مشتمل بر سه مطلب؛ | ||
د) شعبه چهارم، | د) شعبه چهارم، درباره منجيات، شامل: | ||
اصل اول، | اصل اول، درباره توبه، مشتمل بر ده مطلب؛ | ||
اصل دوم، | اصل دوم، درباره صبر و شكر، مشتمل بر يازده مطلب؛ | ||
اصل سوم، | اصل سوم، درباره رجاء و خوف، مشتمل بر پنج مطلب؛ | ||
اصل چهارم، | اصل چهارم، درباره فقر و زهد، مشتمل بر شش مطلب؛ | ||
اصل پنجم، | اصل پنجم، درباره توكل، مشتمل بر شش مطلب؛ | ||
اصل ششم، | اصل ششم، درباره محبت و شوق و انس و رضا، مشتمل بر هفت مطلب؛ | ||
اصل هفتم، | اصل هفتم، درباره نيت و اخلاص و صدق، مشتمل بر چهار مطلب؛ | ||
اصل هشتم، | اصل هشتم، درباره محاسبه و مراقبه؛ | ||
اصل نهم، | اصل نهم، درباره تفكر، مشتمل بر دو مطلب؛ | ||
اصل دهم، | اصل دهم، درباره ذكر موت و بعث و نشور، مشتمل بر سه مطلب؛ | ||
توجه: تمام مطالب جلد سوم، زيرمجموعه قسمت دوم رساله است كه | توجه: تمام مطالب جلد سوم، زيرمجموعه قسمت دوم رساله است كه درباره علوم مربوط به تصفيه مى‌باشد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||