۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
كاوشی در حکم فقهی صابیان: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'اهل بيت(عليهم‌السلام)' به 'اهل بيت عليهم‌السلام') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR00317J1.jpg|بندانگشتی|کاوشی در حکم فقهی صابیان]] | [[پرونده:NUR00317J1.jpg|بندانگشتی|کاوشی در حکم فقهی صابیان]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |کاوشی در حکم فقهی صابیان | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[خامنه‌ای، علی، رهبر جمهوری اسلامی ایران]] (نويسنده) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" | | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" | | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بيت عليهم‌السلام | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |قم - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishYear" | 1417 هـ.ق | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE317AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''كاوشى در حكم فقهى صابئان''' تقرير بخشى از دروس خارج فقه [[خامنه‌ای، سید علی|آیت‌الله سيد على حسينى خامنه‌اى]] است كه در ضمن مباحث«كتاب جهاد» تدريس شده و در مجله فقه اهل بيت عليهم‌السلام، شماره 8 و 9 به چاپ رسيده است. | |||
در اين نوشتار حكم فقهى صابئان به عنوان يك اقليت مذهبى مورد بحث قرار گرفته و بيشتر به دنبال پاسخ اين سؤال است كه آيا احكام اهل ذمه در باره اين گروه نيز جارى مى‌شود يا خير؟ | در اين نوشتار حكم فقهى صابئان به عنوان يك اقليت مذهبى مورد بحث قرار گرفته و بيشتر به دنبال پاسخ اين سؤال است كه آيا احكام اهل ذمه در باره اين گروه نيز جارى مى‌شود يا خير؟ | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۴: | ||
اين بحث فقهى تاريخى دو هدف را دنبال مى‌كند: | اين بحث فقهى تاريخى دو هدف را دنبال مى‌كند: | ||
# بيان يكى از مباحث ديرين تاريخى و فقهى در باره اين گروه و مشخص شدن تكليف شرعى آنها. | |||
# تحقيق و كاوش در حكم فقهى صابئان به اين گروه محدود نمى‌شود و فراتر از حكم آنان، در باره فرقه‌ها و گروه‌هاى مجهول ديگر هم مى‌توان از آن استفاده كرد. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۲: | ||
الف) چهار سؤال كبروى مهم | الف) چهار سؤال كبروى مهم | ||
# مراد از كتاب در احكام جزيه چيست؟ آيا كتاب‌هاى آسمانى خاصى مراد است؟ | |||
# اگر در كتابى بودن صابئان، ترديد وجود دارد، آيا مى‌شود آنان را در زمره كسانى كه شبهه كتابى بودن آنها مى‌رود، دانست و احكام آنان را بر اين گروه جارى كرد؟ | |||
# اگر ترديد در مورد ايشان برطرف نشد، قاعده چه اقتضايى دارد؟ آيا اصل عملى و لفظى در اين باره وجود دارد يا خير؟ | |||
# اگر در توحيد و شرك ايشان ترديد باشد آيا مى‌توان به ادعاى خودشان در اين باره تمسك جست؟ | |||
ب) چهار پرسش صغروى ديگر عبارتند از: | ب) چهار پرسش صغروى ديگر عبارتند از: | ||
# آيا دليلى بر كتابى بودن صابئان وجود دارد؟ | |||
# آيا آنان از فرقه‌هاى آيين‌هاى سه‌گانه‌اند؟ | |||
# آيا باورهاى منتسب به آنان، مى‌تواند گمان الهى بودن آنان را از بين ببرد؟ | |||
# آيا نام صابئان با آسمانى بودن آيينشان ناسازگار است؟ پاسخ سؤال اول: در باره مراد از «كتابى بودن» در آيه جزيه، پس از نقل و نقد كلام فقها به اين نتيجه مى‌رسد كه واژه «الكتاب» در باب جزيه در دو كتاب تورات و انجيل و كتاب‌هاى شريعت‌آور محدود نيست. لذا اگر اقليت‌هاى ديگرى باشند كه داراى كتاب باشند خونشان محفوظ است و در آيينشان آزاد هستند و مى‌شود از آنها جزيه گرفت. | |||
پاسخ سؤال دوم: اصطلاح«من له شبهه كتاب» كه در كتاب‌هاى فقهى عنوان شده است از ديدگاه روايات مورد تفحص قرار گرفته و مؤلف به اين نتيجه رسيده كه ريشه حديثى ندارد و از زمان شيخ الطائفه وارد كتب فقهى شده است. | پاسخ سؤال دوم: اصطلاح«من له شبهه كتاب» كه در كتاب‌هاى فقهى عنوان شده است از ديدگاه روايات مورد تفحص قرار گرفته و مؤلف به اين نتيجه رسيده كه ريشه حديثى ندارد و از زمان شيخ الطائفه وارد كتب فقهى شده است. | ||
| خط ۹۷: | خط ۸۲: | ||
پاسخ سؤال سوم: در مورد اينكه آيا مى‌شود به ادعاى خود صابئان در باره اعتقاداتشان تمسك كرد سه گونه استدلال قابل تصور است: | پاسخ سؤال سوم: در مورد اينكه آيا مى‌شود به ادعاى خود صابئان در باره اعتقاداتشان تمسك كرد سه گونه استدلال قابل تصور است: | ||
# فقيهان، در باره كافرى كه ادعاى كتابى بودن كند، معتقدند گفته وى پذيرفته مى‌شود. نگارنده جواب داده سؤال در باره اعتقاد خود كافر نيست؛ تا كلامش پذيرفته شود، بلكه در باره اصل دينى است كه به آن اعتقاد دارد. | |||
# قرآن مى‌فرمايد: به كسانى كه اظهار اسلام مى‌كنند، نگوييد كه مسلمان نيستيد. چرا در باره صابئان اين قاعده را نسبت به كتابى بودنشان رعايت نكنيم. در اين‌جا پاسخ داده است: قرآن به پذيرش سخن مدعى فرمان نداده بلكه امر به تفحص كرده و فرموده وى را شتابزده به قتل نرسانيد. 3- شيوه عقلا اين گونه است كه ادعاهاى پيروان آيين‌ها در مورد باورهاى مذهبیشان را مى‌پذيرند. نويسنده چنين جواب داده است كه شارع مقدس اين بناى عقلايى را رد كرده است. چرا كه در آيه قرآن امر به تفحص كرده و كلام آنها را نپذيرفته است. | |||
نگارنده جواب داده سؤال در باره اعتقاد خود كافر نيست؛ تا كلامش پذيرفته شود، بلكه در باره اصل دينى است كه به آن اعتقاد دارد. | |||
پاسخ سؤال چهارم: پرسش اين بود كه اگر ترديد در باره كتابى بودن اين گروه برطرف شد، اقتضاى اصل لفظى و عملى چيست؟ نگارنده در باره اصل لفظى معتقد است عموم يا اطلاقى كه بتوان در مورد«مشكوك الكتابية» اجرا كرد و به استناد آن قتل وى را جايز شمرد وجود ندارد. البته اينكه در مورد مشكوك الكتابيه تمامى احكام اهل كتاب را جارى كنيم مشكل است. | پاسخ سؤال چهارم: پرسش اين بود كه اگر ترديد در باره كتابى بودن اين گروه برطرف شد، اقتضاى اصل لفظى و عملى چيست؟ نگارنده در باره اصل لفظى معتقد است عموم يا اطلاقى كه بتوان در مورد«مشكوك الكتابية» اجرا كرد و به استناد آن قتل وى را جايز شمرد وجود ندارد. البته اينكه در مورد مشكوك الكتابيه تمامى احكام اهل كتاب را جارى كنيم مشكل است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۹۳: | ||
در وجه تسميه صابئان دو معنا ذكر شده است: | در وجه تسميه صابئان دو معنا ذكر شده است: | ||
# صابئان به معناى خارج شوندگان است و به دليل اينكه آنان از دينى خارج شدند و به دين ديگر پيوستند به آنان صابئان مى‌گويند. | |||
# صابئى به معناى شسته شده و غسل كرده است و به دليل اهتمامى كه به غسل كردن دارند صابئان گفته مى‌شوند. | |||
== پیوندها == | == پیوندها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||