روش برداشت از نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مى‏دهد' به 'می‌‏دهد'
جز (جایگزینی متن - 'مى‏خ' به 'می‌‏خ')
جز (جایگزینی متن - 'مى‏دهد' به 'می‌‏دهد')
خط ۴۶: خط ۴۶:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
کتاب با این عبارت آغاز شده است: «هر دانشجویی که کتاب روش برداشت از قرآن را خوانده باشد، علاوه بر اینکه افق‌های جدیدی بر او گشوده می‌شود، برای خود مصباح هدایتی را می‌یابد که اگر در پی آن به قرآن روی بیاورد، به نور قرآن می‌رسد و از هدایت‌های آن بهره‌مند شده و به رشد می‌رسد؛ علاوه بر این در این کتاب نویسنده در او امیدهایی را زنده می‌کند و به او وعده طرح‏هاى نوی را مى‏دهد که گویا همان طرح‏هایى است که خواجه شیراز در طلب آنها سقف فلک را مى‏شکافد»<ref>متن کتاب، ص7</ref>
کتاب با این عبارت آغاز شده است: «هر دانشجویی که کتاب روش برداشت از قرآن را خوانده باشد، علاوه بر اینکه افق‌های جدیدی بر او گشوده می‌شود، برای خود مصباح هدایتی را می‌یابد که اگر در پی آن به قرآن روی بیاورد، به نور قرآن می‌رسد و از هدایت‌های آن بهره‌مند شده و به رشد می‌رسد؛ علاوه بر این در این کتاب نویسنده در او امیدهایی را زنده می‌کند و به او وعده طرح‏هاى نوی را می‌‏دهد که گویا همان طرح‏هایى است که خواجه شیراز در طلب آنها سقف فلک را مى‏شکافد»<ref>متن کتاب، ص7</ref>


پس از آن «طرح روش برداشت از سنت» به‌عنوان یکی از طرح‌های ناتمام نویسنده یاد شده است. البته این روش ناتمام مانده است؛ اما گفتگویی یک ساعته از ایشان در زمینه روش برداشت از نهج‏ البلاغه که بخشى از سنت و جزو شاخص آن است در دست است که حاصل کار گروهی است که با راهنمایی نویسنده به چنین موضوعى پرداخته‌اند. صفایی با استماع گزارش کار این گروه، به‌اختصار از کلیدها و ابزار روش برداشت از نهج ‏البلاغه پرده برداشته و آنچه را در آن فرصت کوتاه لازم دیده، بیان کرده‏ است<ref>ر.ک: همان، ص11-10</ref>
پس از آن «طرح روش برداشت از سنت» به‌عنوان یکی از طرح‌های ناتمام نویسنده یاد شده است. البته این روش ناتمام مانده است؛ اما گفتگویی یک ساعته از ایشان در زمینه روش برداشت از نهج‏ البلاغه که بخشى از سنت و جزو شاخص آن است در دست است که حاصل کار گروهی است که با راهنمایی نویسنده به چنین موضوعى پرداخته‌اند. صفایی با استماع گزارش کار این گروه، به‌اختصار از کلیدها و ابزار روش برداشت از نهج ‏البلاغه پرده برداشته و آنچه را در آن فرصت کوتاه لازم دیده، بیان کرده‏ است<ref>ر.ک: همان، ص11-10</ref>
خط ۶۳: خط ۶۳:
برداشت‏هاى نویسنده از نهج ‏البلاغه که با عنوان نمونه‌ها آمده، توضیحى از خطبه 86 و خطبه 192 است که در پایان این نوشتار آمده است تا به‌منزله کارى عملى، کارگشاى دانشجوى نهج‌البلاغه باشد<ref>همان، ص53، پاورقی</ref>در بخشی از نمونه اول در پاسخ به این سؤال که چگونه واقعا کلمات معصوم را بفهمیم؟ می‌خوانیم: «همین، سؤال کسى بود که به من می‌‏گفت: ما امروز لغات کلمات معصوم را چگونه بفهمیم؟ و رفته بود کتاب «العین» و کتاب‌هاى مختلف دیگر را گرفته بود. به او گفتم این کارهاى تحقیقاتى خوب است، ولى کسى که می‌‏خواهد کلمات معصوم و کلمات هر متکلمى را بفهمد باید از مجموعه کلام خود او به دست آورد. اینکه فلان متکلم در فلان ‌جا این معنا را قصد کرده است، این دلیل نمى‌‏شود که متکلم دیگر هم حتماً همان معنا را قصد کرده باشد. ما در بیانات متکلم تنها به اوضاع و وضع کلام نمى‏‌توانیم توجه کنیم. اگر شما جریانى از روایات معصومین(ع) را در وجود خودتان داشته باشید و انس و معاشرتى با این کلمات داشته باشید، اصلا متوجه مى‏شوید این کلمه اینجا چه حالتى و چه بیانى دارد؛ یعنى جاى خالى این کلمه را در مجموعه این بیان، مى‏شناسید و مى‏دانید معناى مناسبى که با این کلام می‌‏خواند کدام است؛ یعنى دلالت الفاظ و کلمات را از خود کلام متکلم به دست می‌آورید، نه از متکلم دیگر تا بخواهید برایش شاهد درست کنید»<ref>ر.ک: همان، ص61</ref>
برداشت‏هاى نویسنده از نهج ‏البلاغه که با عنوان نمونه‌ها آمده، توضیحى از خطبه 86 و خطبه 192 است که در پایان این نوشتار آمده است تا به‌منزله کارى عملى، کارگشاى دانشجوى نهج‌البلاغه باشد<ref>همان، ص53، پاورقی</ref>در بخشی از نمونه اول در پاسخ به این سؤال که چگونه واقعا کلمات معصوم را بفهمیم؟ می‌خوانیم: «همین، سؤال کسى بود که به من می‌‏گفت: ما امروز لغات کلمات معصوم را چگونه بفهمیم؟ و رفته بود کتاب «العین» و کتاب‌هاى مختلف دیگر را گرفته بود. به او گفتم این کارهاى تحقیقاتى خوب است، ولى کسى که می‌‏خواهد کلمات معصوم و کلمات هر متکلمى را بفهمد باید از مجموعه کلام خود او به دست آورد. اینکه فلان متکلم در فلان ‌جا این معنا را قصد کرده است، این دلیل نمى‌‏شود که متکلم دیگر هم حتماً همان معنا را قصد کرده باشد. ما در بیانات متکلم تنها به اوضاع و وضع کلام نمى‏‌توانیم توجه کنیم. اگر شما جریانى از روایات معصومین(ع) را در وجود خودتان داشته باشید و انس و معاشرتى با این کلمات داشته باشید، اصلا متوجه مى‏شوید این کلمه اینجا چه حالتى و چه بیانى دارد؛ یعنى جاى خالى این کلمه را در مجموعه این بیان، مى‏شناسید و مى‏دانید معناى مناسبى که با این کلام می‌‏خواند کدام است؛ یعنى دلالت الفاظ و کلمات را از خود کلام متکلم به دست می‌آورید، نه از متکلم دیگر تا بخواهید برایش شاهد درست کنید»<ref>ر.ک: همان، ص61</ref>


وی انس با کلمات معصومین را راه تشخیص کلام ایشان از غیر آن می‌داند: «إن‌شاءاللَّه اگر چنین انسى را به دست بیاورید و چندین مرتبه نهج ‏البلاغه را در حالات مختلف مرور کنید و بخوانید و یا بحار و روایات کافى را ببینید، آنجا انسان حتى نقل به معناى روایت را هم مى‏‌تواند متوجه شود، که اینجا جوشکارى و سرهم‌بندى دارد و این جوش، جوش لطیفى نیست. از اتصال‏ها مشخص است که راوى با ناشى‏گرى خودش دارد جمع‌بندى مى‌‏کند و کلمات معصوم، قدرت و صلابت خودش را نشان مى‏دهد»<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>
وی انس با کلمات معصومین را راه تشخیص کلام ایشان از غیر آن می‌داند: «إن‌شاءاللَّه اگر چنین انسى را به دست بیاورید و چندین مرتبه نهج ‏البلاغه را در حالات مختلف مرور کنید و بخوانید و یا بحار و روایات کافى را ببینید، آنجا انسان حتى نقل به معناى روایت را هم مى‏‌تواند متوجه شود، که اینجا جوشکارى و سرهم‌بندى دارد و این جوش، جوش لطیفى نیست. از اتصال‏ها مشخص است که راوى با ناشى‏گرى خودش دارد جمع‌بندى مى‌‏کند و کلمات معصوم، قدرت و صلابت خودش را نشان می‌‏دهد»<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>


در بخش ضمیمه‌ها برای شش عنوان از کتاب ضمیمه ذکر شده است. در ششمین ضمیمه چنین می‌خوانیم که استاد(ره) در کتاب «استاد و درس» از کلید دیگرى براى فهم مقاصد نهج‏ البلاغه گفتگو می‌‏کنند و مى‏فرمایند: «... در قسمت نهج ‏البلاغه هم دانشجو باید به یک دید کلى برسد؛ نه‌تنها جمله‏‌ها و خطبه‏‌ها را، که تمام نهج‏ البلاغه را هضم کند. با این دید کلى تمام نهج ‏البلاغه به هم گره مى‌‏خورد و هر جمله على(ع) در این مجموعه نقش مى‌آفریند و با این بینش، هنگامى که خطبه‏‌ها و نمونه‏‌هایى بررسى شد، تسلط و برداشت‏هاى عمیق انسان را بارور مى‏‌نماید»<ref>همان، ص144</ref>
در بخش ضمیمه‌ها برای شش عنوان از کتاب ضمیمه ذکر شده است. در ششمین ضمیمه چنین می‌خوانیم که استاد(ره) در کتاب «استاد و درس» از کلید دیگرى براى فهم مقاصد نهج‏ البلاغه گفتگو می‌‏کنند و مى‏فرمایند: «... در قسمت نهج ‏البلاغه هم دانشجو باید به یک دید کلى برسد؛ نه‌تنها جمله‏‌ها و خطبه‏‌ها را، که تمام نهج‏ البلاغه را هضم کند. با این دید کلى تمام نهج ‏البلاغه به هم گره مى‌‏خورد و هر جمله على(ع) در این مجموعه نقش مى‌آفریند و با این بینش، هنگامى که خطبه‏‌ها و نمونه‏‌هایى بررسى شد، تسلط و برداشت‏هاى عمیق انسان را بارور مى‏‌نماید»<ref>همان، ص144</ref>
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش