۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مآثر الإنافة في معالم الخلافة: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
(لینک درون متنی) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
صرف نظر از دستگاه سلطنتی و داعیه خلافت امویان اندلس که زمانی تا شمال آفریقا نیز گسترش یافت، ادریسیان شیعیمذهب (375-172ق)، بنیاغلب (269-184ق)، مرابطون (541-448ق)، موحدون (667-524ق)، بنیحفص (941-652ق) و فاطمیان (567-297ق) در تمام یا قسمتی از تاریخ خود، مدعی عباسیان بودهاند و در مجموع با تشکیل خلافتهایی در غرب قلمرو اسلامی، آن نواحی را از «سرزمینهای خلافت شرقی» که از مرزهای شام تا هند و آسیا به مرکزیت بغداد گسترده بود، جدا میساخت. اکنون عباسیان در نقش مخالفان سابق خود در شمال آفریقا مستقر شده بودند و در شرایط ضعیف و شکنندهای که داشتند، لازم بود به دفاعی نومیدانه، ادامه دهند<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | صرف نظر از دستگاه سلطنتی و داعیه خلافت امویان اندلس که زمانی تا شمال آفریقا نیز گسترش یافت، ادریسیان شیعیمذهب (375-172ق)، بنیاغلب (269-184ق)، مرابطون (541-448ق)، موحدون (667-524ق)، بنیحفص (941-652ق) و فاطمیان (567-297ق) در تمام یا قسمتی از تاریخ خود، مدعی عباسیان بودهاند و در مجموع با تشکیل خلافتهایی در غرب قلمرو اسلامی، آن نواحی را از «سرزمینهای خلافت شرقی» که از مرزهای شام تا هند و آسیا به مرکزیت بغداد گسترده بود، جدا میساخت. اکنون عباسیان در نقش مخالفان سابق خود در شمال آفریقا مستقر شده بودند و در شرایط ضعیف و شکنندهای که داشتند، لازم بود به دفاعی نومیدانه، ادامه دهند<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | ||
باب سوم کتاب، به اثر دیگر نویسنده، یعنی | باب سوم کتاب، به اثر دیگر نویسنده، یعنی «[[صبح الأعشی في صناعة الإنشاء]]» شباهت دارد. در مکتوباتی که در این باب آمده، مسائل اصلی، مربوط به بیعت و هنگام جلوس خلفاست. آدابی که در مکاتبات خلفا وجود داشته، با دقت خاصی توسط [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] در اینجا تذکر داده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در فصل دوم از باب دوم، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] به طبقهبندی جدیدی از تاریخ خلافت بر اساس مقر خلفا دست زده است. مباحث این قسمت، شامل ایامی است که خلافت در مدینه قرار داشت، بعد به شام (دمشق) رفت و این در دوره بنیامیه بود. پس از آن، به عراق (کوفه و بغداد) در فاصله سالهای 132 تا 656ق، یعنی دوره عباسیان عراق و سپس نوبت به مصر میرسد که از 658 تا 922ق، به طول انجامید. در دنباله همین مباحث، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] استنتاج جدیدی از استقرا در تاریخ خلافت ارائه میدهد؛ یعنی به «شعار خلافت» و چگونگی آن در ادوار گوناگون میپردازد<ref>ر.ک: همان</ref>. | در فصل دوم از باب دوم، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] به طبقهبندی جدیدی از تاریخ خلافت بر اساس مقر خلفا دست زده است. مباحث این قسمت، شامل ایامی است که خلافت در مدینه قرار داشت، بعد به شام (دمشق) رفت و این در دوره بنیامیه بود. پس از آن، به عراق (کوفه و بغداد) در فاصله سالهای 132 تا 656ق، یعنی دوره عباسیان عراق و سپس نوبت به مصر میرسد که از 658 تا 922ق، به طول انجامید. در دنباله همین مباحث، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] استنتاج جدیدی از استقرا در تاریخ خلافت ارائه میدهد؛ یعنی به «شعار خلافت» و چگونگی آن در ادوار گوناگون میپردازد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
آخرین نکتهای که وجه ابتکاری اثر [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] بشمار میآید، گشودن بابی تحت عنوان «كيفية تولية الملوك الخلفاء» است. در این مبحث، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] چگونگی سیطره و آمریت ملوک (سلاطین) بر خلفا را برمیشمارد و آن را دارای دو حالت میداند: حالت اول مربوط به دروه آلبویه و سلجوقیان بود. چنانکه میدانیم تقریبا از اواسط قرن چهارم تا اواسط قرن ششم، عباسیان تحت سلطه سلسلههای ایرانی آلبویه و سلجوقیان بودهاند. حالت دوم را نویسنده مربوط به دوره ممالیک میداند؛ یعنی دورهای که خلافت به مصر منتقل شد و این دورانی است که وی تأکید میکند، رسوم دگرگون شده و این جان کلام اوست و در دنباله از رسوم خلافت در مصر سخن میگوید<ref>ر.ک: همان</ref>. | آخرین نکتهای که وجه ابتکاری اثر [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] بشمار میآید، گشودن بابی تحت عنوان «كيفية تولية الملوك الخلفاء» است. در این مبحث، [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] چگونگی سیطره و آمریت ملوک (سلاطین) بر خلفا را برمیشمارد و آن را دارای دو حالت میداند: حالت اول مربوط به دروه آلبویه و سلجوقیان بود. چنانکه میدانیم تقریبا از اواسط قرن چهارم تا اواسط قرن ششم، عباسیان تحت سلطه سلسلههای ایرانی آلبویه و سلجوقیان بودهاند. حالت دوم را نویسنده مربوط به دوره ممالیک میداند؛ یعنی دورهای که خلافت به مصر منتقل شد و این دورانی است که وی تأکید میکند، رسوم دگرگون شده و این جان کلام اوست و در دنباله از رسوم خلافت در مصر سخن میگوید<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مقایسه این قسمت از کتاب با کتابی چون «رسوم دارالخلافة» اثر هلالی صابی، با مفرداتی از کتاب «زبدة النصر» یا | مقایسه این قسمت از کتاب با کتابی چون «رسوم دارالخلافة» اثر هلالی صابی، با مفرداتی از کتاب «زبدة النصر» یا «[[راحة الصدور و آية السرور در تاریخ آل سلجوق|راحة الصدور]]»، بهخوبی ارزش تحولی را که [[قلقشندی، احمد بن علی|قلقشندی]] در کتاب خود منعکس کرده، نشان خواهد داد؛ تحولی که مرگ تدریجی خلافت در عصر مملوکان تحت تأثیر ملوک را بازگو میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[صبح الأعشی في صناعة الإنشاء]] | |||
==پیوندها== | ==پیوندها== | ||