۱۵٬۴۵۴
ویرایش
إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |'
جز (جایگزینی متن - 'حجة الاسلام' به 'حجت‌الاسلام') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00043J1.jpg | |||
| عنوان =إیضاح الفوائد في شرح مشکلات القواعد | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[موسوی کرمانی، سید حسین]] (مصحح) | |||
| | |||
| | |||
[[کوشان پور، محمد حسین]] (اهتمام) | [[کوشان پور، محمد حسین]] (اهتمام) | ||
[[فخرالمحققین، محمد بن حسن]] ( | [[فخرالمحققین، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
[[بروجردی، عبدالرحیم]] (مصحح) | [[بروجردی، عبدالرحیم]] (مصحح) | ||
[[اشتهاردی، علی پناه]] (مصحح) | [[اشتهاردی، علی پناه]] (مصحح) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 182/3 /ع8 ق9027 1387 | ||
| موضوع = | |||
علامه حلی، حسن بن یوسف، 648 - 726ق. قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام - نقد و تفسیر | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
فقه جعفری - قرن 8ق. | فقه جعفری - قرن 8ق. | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | اسماعيليان | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1387 ق | |||
|مکان نشر | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00043AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =4 | |||
|سال نشر | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00043 | ||
| کتابخوان همراه نور =00043 | |||
| | | کد پدیدآور = | ||
| | | پس از = | ||
| | | پیش از = | ||
| | }} | ||
'''إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد''' تألیف [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر‌الدين ابوطالب محمد بن حسن بن يوسف حلى]]، معروف به [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (771 - 682 ق) یکى از بهترين شروح قواعد الأحكام [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) مى‌باشد. نام ديگر کتاب إثبات الفوائد في شرح إشكالات القواعد ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج /5ص 5، ج 298/2) است. | |||
'''إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد''' تألیف [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر‌الدين ابوطالب محمد بن حسن بن يوسف حلى]]، معروف به [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (771 - 682 ق) | |||
==اعتبار کتاب== | ==اعتبار کتاب== | ||
اگر چه [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] | اگر چه [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] این کتاب و کتاب‌هاى تذكرة الفقهاء، إرشاد الأذهان، الألفين الفارق بين الصدق و المین را به دليل درخواست فرزندش [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] تأليف نموده است اما بعد [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] خود این کتاب را بنا به امر پدر بزرگوارش شرح زده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 496/2 و 497). | ||
اگر چه مؤلف علاوه بر کتاب قواعد الأحكام ساير کتاب‌هاى پدر بزرگوارش همچون إرشاد الأذهان و نهج المسترشدين و مبادىء الأصول و تهذيب الأصول را شرح زده است امّا به دليل | اگر چه مؤلف علاوه بر کتاب قواعد الأحكام ساير کتاب‌هاى پدر بزرگوارش همچون إرشاد الأذهان و نهج المسترشدين و مبادىء الأصول و تهذيب الأصول را شرح زده است امّا به دليل اهمیت این کتاب یکبار خطبۀ آن را بصورت مختصر شرح زده كه آن را جامع الفوائد يا إيضاح القلوب نامیده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 67/5 و [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 261/2). | ||
و | و یکبار نيز بر آن حاشيه و تعليقه زده است كه چون شاگردش على بن مظاهر آن را جمع‌آورى نموده است به نام المسائل المظاهرية نامیده شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 172/6). | ||
و | و یکبار نيز آن را بطور مفصل شرح زده است كه حاصل آن کتاب إيضاح الفوائد است جلد اول إيضاح الفوائد در زمان زندگانى [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] و جلد دوم بعد از وفات او تأليف شده است. كه با توجه به تجربيات فقهى مؤلف و احاطۀ وسيع‌تر او به مباحث فقهى، شرح جلد دوم [[قواعد الأحكام|قواعد علامه]] از اعتبار علمى بيشترى برخوردار است. | ||
کتاب باصطلاح شرح بالقول (قوله...أقول) مى‌باشد و مؤلف با احاطه‌اى كه به نظريات پدر بزرگوارش داشته و از جلسات خصوصى مباحثۀ او استفاده نموده است کتاب فقهى كاملى را در زمان خود | کتاب باصطلاح شرح بالقول (قوله...أقول) مى‌باشد و مؤلف با احاطه‌اى كه به نظريات پدر بزرگوارش داشته و از جلسات خصوصى مباحثۀ او استفاده نموده است کتاب فقهى كاملى را در زمان خود تدوین نموده است. | ||
==تأليف و انتشار== | ==تأليف و انتشار== | ||
کتاب موجود شامل مجموعه‌اى از شرح خطبۀ قواعد يا جامع الفوائد و | کتاب موجود شامل مجموعه‌اى از شرح خطبۀ قواعد يا جامع الفوائد و همین‌طور إيضاح الفوائد است. | ||
تاريخ تأليف شرح خطبۀ قواعد پس از | تاريخ تأليف شرح خطبۀ قواعد پس از پایان يافتن إيضاح الفوائد مى‌باشد. | ||
علامۀ بزرگوار [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] | علامۀ بزرگوار [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] مى‌نویسد: مؤلف پس از نگارش إيضاح الفوائد چون خطبۀ آن را شرح نزده بود از او خواسته شد كه خطبۀ آن را شرح بزند و او کتاب مختصر شرح خطبۀ قواعد جامع الفوائد را نوشت. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 67/5). | ||
شرح جلد اوّل قواعد الأحكام تا آخر کتاب وصايا (اول کتاب نكاح) در زمان زندگانى [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (قده) | شرح جلد اوّل قواعد الأحكام تا آخر کتاب وصايا (اول کتاب نكاح) در زمان زندگانى [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (قده) پایان يافته است زيرا مؤلف در شرح جلد اوّل پدر بزرگوارش را با عبارت «دام ظله» دعا مى‌كند. در پایان این جلد يعنى آخر کتاب وصايا در تاريخ 699ق و 724ق به عنوان تاريخ پایان يافتن کتاب ذكر شده است. | ||
در | در پایان شرح جلد دوم قواعد نيز تاريخ اتمام آن 760ق ذكر شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 67/5 و ج 497/2) و با توجه به عبارت «قدس‌سره» تاريخ اتمام کتاب پس از وفات [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] بوده است. | ||
از آنجايى كه فاصلۀ 60 سال (699 تا 760 ق) | از آنجايى كه فاصلۀ 60 سال (699 تا 760 ق) برای اتمام این دو جلد صحيح بنظر نمى‌رسد و از طرفى با توجه به تاريخ تولد فخر المحقّقين (682 ق) وى حدود 17 سال داشته است و نوشتن کتاب علمى در این سطح غير متعارف مى‌نمايد بنظر مى‌رسد كه اتمام شرح جلد اوّل قواعد در سال 724 صحيح‌تر باشد. | ||
کتاب موجود در سال 1387ق در چاپخانۀ | کتاب موجود در سال 1387ق در چاپخانۀ علمیّه در قم و به امر آیت‌الله [[حسینی شاهرودی، محمود|سيد محمود شاهرودى]] چاپ شده است. گروه تحقيق و نظارت بر انتشار کتاب آقايان [[موسوی کرمانی، سید حسین|سيد حسين موسوى کرمانى]]، شيخ [[اشتهاردی، علی‌پناه|على پناه اشتهاردى]] و شيخ عبدالرحيم بروجردى بوده‌اند. | ||
==نسخه‌ها== | ==نسخه‌ها== | ||
| خط ۸۸: | خط ۶۹: | ||
علامۀ محقق [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به 4 نسخه از کتاب اشاره نموده است كه عبارتند از: | علامۀ محقق [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به 4 نسخه از کتاب اشاره نموده است كه عبارتند از: | ||
#نسخه‌اى به خط شيخ | #نسخه‌اى به خط شيخ عبدالسمیع اسدى حلى شاگرد احمد بن فهد حلى (م 841 ق) كه در سال 876ق نگاشته شده است. | ||
#نسخۀ مخزن کتابخانۀ آستان قدس رضوى كه به خط ملا عبداللّه بن على بن سعيد است و در سال 853ق نگاشته شده است. | #نسخۀ مخزن کتابخانۀ آستان قدس رضوى كه به خط ملا عبداللّه بن على بن سعيد است و در سال 853ق نگاشته شده است. | ||
#نسخه‌اى كه در بقاياى موقوفۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء بوده كه به خط نجم‌الدين محمود بافقى است و در سال 993ق نگاشته شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 2 | #نسخه‌اى كه در بقاياى موقوفۀ شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء بوده كه به خط نجم‌الدين محمود بافقى است و در سال 993ق نگاشته شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 2 ص497). | ||
#نسخۀ کتابخانۀ[[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| | #نسخۀ کتابخانۀ[[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| سيد جواد عاملى]] صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] (م 1226 ق) كه در این نسخۀ کتاب به نام «ثبات الفوائد في شرح إشكالات القواعد» نامیده شده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 5 ص6). | ||
در نگارش کتاب موجود از 9 نسخۀ خطى إيضاح الفوائد و 4 نسخۀ خطى قواعد الأحكام استفاده شده كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | در نگارش کتاب موجود از 9 نسخۀ خطى إيضاح الفوائد و 4 نسخۀ خطى قواعد الأحكام استفاده شده كه به بعضى از آنها اشاره مى‌شود. | ||
#نسخۀ قديمى باارزشى كه در بردارندۀ متن و شرح است، | #نسخۀ قديمى باارزشى كه در بردارندۀ متن و شرح است، این نسخه بهترين نسخۀ تصحيح شده و خوش خطترين آنها مى‌باشد و در نگارش کتاب بر آن اعتماد شده است این کتاب در سال 859ق بوسيلۀ على بن عبدالعزيز استرآبادى نگاشته شد، و متعلق به حاج آقا محمود مرعشى بوده است. | ||
#نسخۀ قديمى باارزش كه متعلق به [[مرعشی، شهاب‌الدین|آیت‌الله نجفى مرعشى]] (قده) بوده و شامل شرح خطبۀ قواعد (جامع الفوائد) است و از اول کتاب تا آخر کتاب وصيت مى‌باشد. | #نسخۀ قديمى باارزش كه متعلق به [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|آیت‌الله نجفى مرعشى]] (قده) بوده و شامل شرح خطبۀ قواعد (جامع الفوائد) است و از اول کتاب تا آخر کتاب وصيت مى‌باشد. | ||
#:قسمت اول کتاب در زمان زندگانى مؤلف نوشته شده و نگارش قسمت دوم تا آخر بحث وصيت در سال 848ق | #:قسمت اول کتاب در زمان زندگانى مؤلف نوشته شده و نگارش قسمت دوم تا آخر بحث وصيت در سال 848ق پایان يافته است. | ||
#نسخۀ قديمى از اول نكاح تا آخر ديات كه در سال 855ق نگاشته شده است. در آخر کتاب، اجازه‌نامۀ [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] به [[شهيد اول]] كه سال 756ق بوده است، درج شده است. | #نسخۀ قديمى از اول نكاح تا آخر ديات كه در سال 855ق نگاشته شده است. در آخر کتاب، اجازه‌نامۀ [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] به [[شهيد اول]] كه سال 756ق بوده است، درج شده است. | ||
#نسخۀ ديگر نسخۀ باارزش و خوش خطى است كه در سال 1191ق نگاشته شده و از اول کتاب نكاح تا آخر کتاب ديات مى‌باشد. | #نسخۀ ديگر نسخۀ باارزش و خوش خطى است كه در سال 1191ق نگاشته شده و از اول کتاب نكاح تا آخر کتاب ديات مى‌باشد. | ||
امّا نسخه‌هاى قواعد كه | امّا نسخه‌هاى قواعد كه برای نگارش کتاب از آن استفاده شده است عبارتند از: | ||
1 و 2 - دو نسخه كه در کتابخانۀ [[مرعشی، شهاب‌الدین|آیت‌الله نجفى مرعشى]] (قده) بوده و در سال 1272ق و 1315ق چاپ شده است و نسخۀ اول صحيح‌تر مى‌باشد. | 1 و 2 - دو نسخه كه در کتابخانۀ [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|آیت‌الله نجفى مرعشى]] (قده) بوده و در سال 1272ق و 1315ق چاپ شده است و نسخۀ اول صحيح‌تر مى‌باشد. | ||
3 - نسخۀ خطى متعلق به حجت‌الاسلام حاج | 3 - نسخۀ خطى متعلق به حجت‌الاسلام حاج سيد عيسى جزائرى كه از اول کتاب طهارت تا آخر کتاب وصيت است و در شعبان 1080ق به پایان رسيده است. | ||
4 - نسخۀ خطى قديمى خوش خطى كه متعلق به | 4 - نسخۀ خطى قديمى خوش خطى كه متعلق به حسین موسوى کرمانى بوده است. | ||
==تقسيم بندى مطالب== | ==تقسيم بندى مطالب== | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۰۸: | ||
[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نقل از توضيح المقاصد تأليف [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ | [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نقل از توضيح المقاصد تأليف [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]] (م 1031 ق): لم يصنف في الكتب الاستدلالية الفقهية مثله كتبه بأمر والده العلامة. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 496/2، 497). | ||
ريحانة الأدب: إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد كه به امر والد معظمش علامه تصنيف و به فرمودۀ [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ | ريحانة الأدب: إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد كه به امر والد معظمش علامه تصنيف و به فرمودۀ [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]] نظير آن در كتب فقهيه استدلاليّه تأليف نشده. (ريحانة الأدب 306/4). | ||
فوائد | فوائد رضویّة: و بالجمله از برای [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] است تحقيقات و تعليقات و شروح شايعه و تصنيفات رايعه مانند إيضاح الفوائد في حل مشكلات القواعد و شرح خطبة القواعد. (فوائد رضویه ص487). | ||
الكنى و الألقاب: له غير ما أتم من كتب والده العلامّة، كتب شريفة منها شرح القواعد سماه إيضاح الفوائد. (الكنى و الألقاب | الكنى و الألقاب: له غير ما أتم من كتب والده العلامّة، كتب شريفة منها شرح القواعد سماه إيضاح الفوائد. (الكنى و الألقاب ص16 ج 3). | ||
==منابع و مآخذ== | ==منابع و مآخذ== | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۲۳: | ||
- [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 261/2 | - [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 261/2 | ||
- [[ | - [[تنقیح المقال في علم الرجال (آل البیت)|تنقيح المقال]] ج 106/3 | ||
- ريحانة الأدب ج 306/4 | - ريحانة الأدب ج 306/4 | ||
- فوائد | - فوائد رضویه ص486 | ||
- الكنى و الألقاب ج 16/3 | - الكنى و الألقاب ج 16/3 | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۳۸: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||