۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المختصر في مرسوم المصحف الكريم: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
(صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|المختصر في مرسوم المصحف الكريم {| class...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR12879J1.jpg|بندانگشتی|المختصر في مرسوم المصحف الكريم]] | [[پرونده:NUR12879J1.jpg|بندانگشتی|المختصر في مرسوم المصحف الكريم]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |المختصر في مرسوم المصحف الكريم | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[عقيلي، اسماعيل بن ظافر ]] (نويسنده) | ||
[[حمد، غانم قدوري ]] (محقق) | [[حمد، غانم قدوري ]] (محقق) | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |عربي | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" | | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" | | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |دار عمار | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |عمان | ||
|- | |- | ||
||سال نشر | ||سال نشر | ||
|ata-type= | | ata-type="publishYear" |مجلد1: 2008م , 1429ق , | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE12879AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
همچنین کلماتی که در ابتدای آنها دو یا سه الف وجود دارد، در رسمالخط قرآن یکی از الفها مانده و باقی به جهت زشتی در رسم حذف میشود؛ دوحرفی مانند: ء أنذرتهم و سهحرفی مانند: ء أمنتم <ref>ر.ک: همان، ص29</ref>. | همچنین کلماتی که در ابتدای آنها دو یا سه الف وجود دارد، در رسمالخط قرآن یکی از الفها مانده و باقی به جهت زشتی در رسم حذف میشود؛ دوحرفی مانند: ء أنذرتهم و سهحرفی مانند: ء أمنتم <ref>ر.ک: همان، ص29</ref>. | ||
مؤلفین در رسـمالخـط مصحف در توصیف هجای کلمات در رسمالخـط عثمانی دو شیوه داشتهاند: شـیوه اول، جـمعآوری مثالهای مشابه در یک موضوع واحـد در قـالب فصلی مشخص. با این روش، یک کتاب شامل تعدادی از فصولی که حاوی تمامی وجـوه رسـمالخط است، تألیف میشود. از جـمله کـتابهایی کـه به این روش تـألیف یافتهاند، کتاب «هجاء مصاحف الأمـصار» از ابـوعباس احمد بن عمار مهدوی (ت بعد از 34ق)، کتاب «البديع في معرفة ما رسم فـي مـصحف عثمان» از ابوعبدالله محمد بن یـوسف بـن معاذ جـهنی (ت در حـدود 244ق) و کتاب | مؤلفین در رسـمالخـط مصحف در توصیف هجای کلمات در رسمالخـط عثمانی دو شیوه داشتهاند: شـیوه اول، جـمعآوری مثالهای مشابه در یک موضوع واحـد در قـالب فصلی مشخص. با این روش، یک کتاب شامل تعدادی از فصولی که حاوی تمامی وجـوه رسـمالخط است، تألیف میشود. از جـمله کـتابهایی کـه به این روش تـألیف یافتهاند، کتاب «هجاء مصاحف الأمـصار» از ابـوعباس احمد بن عمار مهدوی (ت بعد از 34ق)، کتاب «البديع في معرفة ما رسم فـي مـصحف عثمان» از ابوعبدالله محمد بن یـوسف بـن معاذ جـهنی (ت در حـدود 244ق) و کتاب «[[المقنع في رسم مصاحف الأمصار|المقنع في مـعرفة مرسوم مصاحف أهل الأمصار]]»، اثر [[دانی، عثمان بن سعید|ابوعمرو عثمان بن سعید دانی]] (ت 444ق) را میتوان نام بـرد. | ||
شـیوه دوم، جستجو و تتبع در کلماتی است کـه بـا گـفتار مـطابقت نـدارند. این کلمات بـر اساس جـایگاه آنها در سورهها مرتب شدهاند. کتابی که به این شیوه تألیف میشود، بر اساس سورهها و به ترتیب مـصحف عـثمانی، بـاببندی میشود. از مشهورترین کتابهایی که بر این شـیوه هـستند، کـتاب«التـنزيل في هـجاء المصاحف» اثر ابو داوود سلیمان بن نجاح (ت 694ق) است<ref>ر.ک: علینقیان، حسین، ص40-39</ref>. | شـیوه دوم، جستجو و تتبع در کلماتی است کـه بـا گـفتار مـطابقت نـدارند. این کلمات بـر اساس جـایگاه آنها در سورهها مرتب شدهاند. کتابی که به این شیوه تألیف میشود، بر اساس سورهها و به ترتیب مـصحف عـثمانی، بـاببندی میشود. از مشهورترین کتابهایی که بر این شـیوه هـستند، کـتاب«التـنزيل في هـجاء المصاحف» اثر ابو داوود سلیمان بن نجاح (ت 694ق) است<ref>ر.ک: علینقیان، حسین، ص40-39</ref>. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در سوره سبحان، «إلی المسجد الأقصا» با الف و «برکنا» با حذف الف ذکر شده است. نویسنده در رابطه با هر کلمه به تعداد آن در کل قرآن کریم نیز اشاره کرده است؛ مثلاً «یدع الإنسن» را با حذف واو فعل دانسته و تذکر داده که چهار مورد در قرآن آمده که باقی آنها را در بخشهای دیگر کتاب ذکر خواهد کرد<ref>ر.ک: همان، ص69</ref>. | در سوره سبحان، «إلی المسجد الأقصا» با الف و «برکنا» با حذف الف ذکر شده است. نویسنده در رابطه با هر کلمه به تعداد آن در کل قرآن کریم نیز اشاره کرده است؛ مثلاً «یدع الإنسن» را با حذف واو فعل دانسته و تذکر داده که چهار مورد در قرآن آمده که باقی آنها را در بخشهای دیگر کتاب ذکر خواهد کرد<ref>ر.ک: همان، ص69</ref>. | ||
نویسنده در خاتمه کتاب در موضوع نقطهگذاری سخن گفته است. او بر این نکته تأکید میکند که از تطویل و تعلیل پرهیز کرده و آنچه در اینجا آورده قول برگزیده برای کسی است که میخواهد آن را به کار بندد؛ اما برای مطالعه بیشتر میتواند به کتب مبسوط مانند | نویسنده در خاتمه کتاب در موضوع نقطهگذاری سخن گفته است. او بر این نکته تأکید میکند که از تطویل و تعلیل پرهیز کرده و آنچه در اینجا آورده قول برگزیده برای کسی است که میخواهد آن را به کار بندد؛ اما برای مطالعه بیشتر میتواند به کتب مبسوط مانند «[[المحكم في نقط المصاحف]]» [[دانی، عثمان بن سعید|ابوعمرو دانی]] و «الطراز في شرح ضبط الخراز» محمد بن عبدالله تنسی مراجعه کند<ref>ر.ک: همان، ص120</ref>. | ||
از جمله مباحثی که نویسنده بهاجمال به آن اشاره کرده و نیازمند توضیح است، اعرابگذاری قرآن به شکل مستطیل است. در این رابطه در کتاب رسمالخط مصحف توضیح خوبی آمده است: ابوعمرو دانى در توضیح انگیزههایى که پیشینیان را وادار به تکمیل کتابت، بهخصوص در مصاحف گردانید سخن خوبى دارد. او مىگوید: چیزى که پیشینیان را به نقطهگذارى مصاحف وادار نمود، پس از آنکه این مصاحف در زمان نوشتن و ارسال آنها به شهرها خالى از نقطه بود، این بود که آنها اهل زمان خود را دیدند که با وجود نزدیکى آنها به زمان فصاحت و ملاقات با اهل آن، تباهى در لغت آنها افتاده بود و الفاظ آنها اختلاف پیدا کرده بود و طبیعت آنها تغییر یافته بود و بسیارى از خواص و عوام مردم دچار خطاگویى شده بودند. آنها مىترسیدند که گذشت زمان موجب افزایش این تباهى گردد و آیندگان که بدون شک در علم و فصاحت و فهم و درایت پایینتر از نسل موجود خواهند بود، بیشتر به خطا بیفتند و فساد و اشتباه آنها را فراگیرد. آنها این کار را انجام دادند تا اینان در هنگام پریشانى اعراب و ناآگاهى از آن، به این نقطهها و اعرابها مراجعه کنند و بدینگونه اعراب کلمه تحقق یابد و چگونگى الفاظ درک شود. علامتهاى سهگانه حرکات کوتاه، چند مرحله از تطور را پشت سر گذاشته، تااینکه به این صورتى که امروز در مصاحف مىبینیم و مردم در کتابت به کار مىبرند، درآمده است. در مرحله اول، حرکات را با نقطههاى گرد با رنگ مخالف رنگ سیاه نشان مىدادند، سپس با گذشت زمان، به علامتها و یا حروف کوچک تغییر یافت که بالا یا پایین حرف مىگذاشتند. انتقال از مرحله نقطههاى گرد در نشان دادن حرکات، به مرحله اعراب مستطیل، چندین قرن طول کشید و سرعت یا کندى پیشرفت آن در شهرهاى اسلامى در شرق و غرب مختلف بود<ref>ر.ک: حمد، غانم قدوری، ص449-448</ref>. | از جمله مباحثی که نویسنده بهاجمال به آن اشاره کرده و نیازمند توضیح است، اعرابگذاری قرآن به شکل مستطیل است. در این رابطه در کتاب رسمالخط مصحف توضیح خوبی آمده است: ابوعمرو دانى در توضیح انگیزههایى که پیشینیان را وادار به تکمیل کتابت، بهخصوص در مصاحف گردانید سخن خوبى دارد. او مىگوید: چیزى که پیشینیان را به نقطهگذارى مصاحف وادار نمود، پس از آنکه این مصاحف در زمان نوشتن و ارسال آنها به شهرها خالى از نقطه بود، این بود که آنها اهل زمان خود را دیدند که با وجود نزدیکى آنها به زمان فصاحت و ملاقات با اهل آن، تباهى در لغت آنها افتاده بود و الفاظ آنها اختلاف پیدا کرده بود و طبیعت آنها تغییر یافته بود و بسیارى از خواص و عوام مردم دچار خطاگویى شده بودند. آنها مىترسیدند که گذشت زمان موجب افزایش این تباهى گردد و آیندگان که بدون شک در علم و فصاحت و فهم و درایت پایینتر از نسل موجود خواهند بود، بیشتر به خطا بیفتند و فساد و اشتباه آنها را فراگیرد. آنها این کار را انجام دادند تا اینان در هنگام پریشانى اعراب و ناآگاهى از آن، به این نقطهها و اعرابها مراجعه کنند و بدینگونه اعراب کلمه تحقق یابد و چگونگى الفاظ درک شود. علامتهاى سهگانه حرکات کوتاه، چند مرحله از تطور را پشت سر گذاشته، تااینکه به این صورتى که امروز در مصاحف مىبینیم و مردم در کتابت به کار مىبرند، درآمده است. در مرحله اول، حرکات را با نقطههاى گرد با رنگ مخالف رنگ سیاه نشان مىدادند، سپس با گذشت زمان، به علامتها و یا حروف کوچک تغییر یافت که بالا یا پایین حرف مىگذاشتند. انتقال از مرحله نقطههاى گرد در نشان دادن حرکات، به مرحله اعراب مستطیل، چندین قرن طول کشید و سرعت یا کندى پیشرفت آن در شهرهاى اسلامى در شرق و غرب مختلف بود<ref>ر.ک: حمد، غانم قدوری، ص449-448</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||