رساله علامه بزرگوار محمد دهدار در قضا و قدر: تفاوت میان نسخه‌ها

لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'رضوان الله تعالى عليه' به 'رضوان‌الله‌‌تعالى‌عليه')
(لینک درون متنی)
خط ۳۷: خط ۳۷:
</div>
</div>


'''رساله علامه بزرگوار محمد دهدار در قضا و قدر'''، به زبان فارسى و در پاسخ به سؤال برخى از برادران دينى درباره مسئله اختيار و جبر و قدر، توسط محمد دهدار، نوشته شده است. اين رساله، در موضوع خود، بسيار سودمند و ارزش‌مند است، ولى على‌رغم نفاستش، همچون كثيرى از آثار ارزنده ديگر، در كنج انزوا افتاده بود و ارباب دانش از فوايد جليله‌اش محروم بودند، لذا [[حسن‌‌زاده آملی، حسن|استاد حسن‌زاده]]، بر آن شدند كه آن را تصحيح و همراه با تعليقات سودمند خويش، در دست طبع و نشر قرار دهند.


== معرفى اجمالى ==
[[حسن‌زاده آملی، حسن|استاد]]، خود، در اين باره فرموده‌اند: «بنده، تعداد يك صد و يك رساله از رسائل ارزنده قدما را در فنون گوناگون گرد آوردم و تصميم گرفتم همه آنها را يكى يكى تصحيح و تحشيه كرده و در دست طبع و نشر قرار دهم. از اين يك صد و يك رساله، تنها رساله‌اى كه موفق به تصحيح و شرح آن شدم، رساله قضا و قدر مرحوم علامه محمد دهدار بود كه بعد از تمام شدن كار رساله، واقعه ناگوار شهادت [[مطهری، مرتضی|مرحوم آیت‌الله مطهرى رضوان‌الله‌‌تعالى‌عليه]] پيش آمد. بعد از شهادت ايشان، آقايانى نامه دادند و از ما براى يادنامه آن مرحوم، چيزى خواستند، ما هم كه كار رساله مزبور را تمام شده يافتيم، آن را از جان و دل تقديمشان نموديم».
 
 
«رساله علامه بزرگوار محمد دهدار در قضا و قدر»، به زبان فارسى و در پاسخ به سؤال برخى از برادران دينى درباره مسئله اختيار و جبر و قدر، توسط محمد دهدار، نوشته شده است. اين رساله، در موضوع خود، بسيار سودمند و ارزش‌مند است، ولى على‌رغم نفاستش، همچون كثيرى از آثار ارزنده ديگر، در كنج انزوا افتاده بود و ارباب دانش از فوايد جليله‌اش محروم بودند، لذا [[حسن‌‌زاده آملی، حسن|استاد حسن‌زاده]]، بر آن شدند كه آن را تصحيح و همراه با تعليقات سودمند خويش، در دست طبع و نشر قرار دهند.
 
استاد، خود، در اين باره فرموده‌اند: «بنده، تعداد يك صد و يك رساله از رسائل ارزنده قدما را در فنون گوناگون گرد آوردم و تصميم گرفتم همه آنها را يكى يكى تصحيح و تحشيه كرده و در دست طبع و نشر قرار دهم. از اين يك صد و يك رساله، تنها رساله‌اى كه موفق به تصحيح و شرح آن شدم، رساله قضا و قدر مرحوم علامه محمد دهدار بود كه بعد از تمام شدن كار رساله، واقعه ناگوار شهادت مرحوم آیت‌الله مطهرى رضوان‌الله‌‌تعالى‌عليه پيش آمد. بعد از شهادت ايشان، آقايانى نامه دادند و از ما براى يادنامه آن مرحوم، چيزى خواستند، ما هم كه كار رساله مزبور را تمام شده يافتيم، آن را از جان و دل تقديمشان نموديم».


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۵۵: خط ۵۱:
مطالب مطرح شده در رساله، اجمالا، عبارت است از: اشاره به اخبارى كه اولين مخلوق را عقل دانسته‌اند و معناى اقبال و ادبار آن(در روايت آمده كه خدا به عقل گفت: اقبل؛ يعنى روى آور، پس روى به خدا آورد، سپس فرمود: ادبر؛ يعنى پشت كن، پس به خدا پشت كرد...)؛ عدم صرف بودن ممكن، قبل از ايجاد و شيئيت يافتن و داراى استعداد و اقتضا شدن، پس از تعلق ايجاب واجب به آن؛ توضيح در مورد علم فعلى و انفعالى و تقسيم هر كدام به اجمالى و تفصيلى و كيفيت تعلق علم خدا به مخلوقات؛ وجود همه موجودات در هر ظرفى كه فرض شوند، از خداست و تشخص خاص آنها (كه اشعرى آن را كسب و معتزلى آن را فعل مى‌خواند)، از مباشر قريب.
مطالب مطرح شده در رساله، اجمالا، عبارت است از: اشاره به اخبارى كه اولين مخلوق را عقل دانسته‌اند و معناى اقبال و ادبار آن(در روايت آمده كه خدا به عقل گفت: اقبل؛ يعنى روى آور، پس روى به خدا آورد، سپس فرمود: ادبر؛ يعنى پشت كن، پس به خدا پشت كرد...)؛ عدم صرف بودن ممكن، قبل از ايجاد و شيئيت يافتن و داراى استعداد و اقتضا شدن، پس از تعلق ايجاب واجب به آن؛ توضيح در مورد علم فعلى و انفعالى و تقسيم هر كدام به اجمالى و تفصيلى و كيفيت تعلق علم خدا به مخلوقات؛ وجود همه موجودات در هر ظرفى كه فرض شوند، از خداست و تشخص خاص آنها (كه اشعرى آن را كسب و معتزلى آن را فعل مى‌خواند)، از مباشر قريب.


نمونه‌اى از تعليقات استاد حسن‌زاه: دهدار، در اين رساله، قائل به اصالت وجود و وحدت جعل است كه موافق نظر بلند اهل نظر است كه ممكن، در عقل، مؤلف از وجود و ماهيت است، ولى در خارج، اعيان موجودات، بلكه وجودات متشخصه، متحققه‌اند كه همه، شئون و اطوار و تجليات و آثار حق تعالى‌اند و وجود، منبع خير و ماهيت، منبع شر است، چنان‌كه پس از استنتاج مذكور، فرمود: «و سر اين، آن است كه ممكن، موجود مؤلف است در عقل، از دو چيز: يكى، ماهيت او كه عدم و منبع شر است و يكى، وجود كه منبع خير است. الخ».
نمونه‌اى از تعليقات [[حسن‌زاده آملی، حسن|استاد حسن‌زاده]]: دهدار، در اين رساله، قائل به اصالت وجود و وحدت جعل است كه موافق نظر بلند اهل نظر است كه ممكن، در عقل، مؤلف از وجود و ماهيت است، ولى در خارج، اعيان موجودات، بلكه وجودات متشخصه، متحققه‌اند كه همه، شئون و اطوار و تجليات و آثار حق تعالى‌اند و وجود، منبع خير و ماهيت، منبع شر است، چنان‌كه پس از استنتاج مذكور، فرمود: «و سر اين، آن است كه ممكن، موجود مؤلف است در عقل، از دو چيز: يكى، ماهيت او كه عدم و منبع شر است و يكى، وجود كه منبع خير است. الخ».


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش