پرش به محتوا

مغازی: تاریخ جنگهای پیامبر(ص) (ترجمه): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۵۲: خط ۵۲:
ايشان براى اثبات مدعاى خود از [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، ابواسحاق، ابراهيم ثقفى، مسعودى، [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، ابوالفدا، نويرى و ابن ابى‌الحديد نام برده است كه به مغازى واقدى استناد كرده‌اند. بى‌ترديد اينان گاه به مغازى واقدى استناد كرده‌اند؛ اما بايد پذيرفت كه همه مؤلفان و نويسندگان به گفته او، استناد نكرده‌اند. همچنين به تمام گفته‌هاى او نيز اعتماد نكرده‌اند. استناد در چند مورد، دليل بر برترى مقام علمى نمى‌شود. پيش‌تر نيز گفتيم كه شمارى از پيشوايان مذاهب و محدثان، كتاب او را فاقد اعتبار دانسته‌اند. بهتر بود مترجم محترم، دليل ارائه مى‌داد كه چه كسى و كجا مطالب واقدى را ضابطه درستى مطالب ديگران قرار داده است<ref>همان</ref>
ايشان براى اثبات مدعاى خود از [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، ابواسحاق، ابراهيم ثقفى، مسعودى، [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، ابوالفدا، نويرى و ابن ابى‌الحديد نام برده است كه به مغازى واقدى استناد كرده‌اند. بى‌ترديد اينان گاه به مغازى واقدى استناد كرده‌اند؛ اما بايد پذيرفت كه همه مؤلفان و نويسندگان به گفته او، استناد نكرده‌اند. همچنين به تمام گفته‌هاى او نيز اعتماد نكرده‌اند. استناد در چند مورد، دليل بر برترى مقام علمى نمى‌شود. پيش‌تر نيز گفتيم كه شمارى از پيشوايان مذاهب و محدثان، كتاب او را فاقد اعتبار دانسته‌اند. بهتر بود مترجم محترم، دليل ارائه مى‌داد كه چه كسى و كجا مطالب واقدى را ضابطه درستى مطالب ديگران قرار داده است<ref>همان</ref>


اما اينكه نوشته‌اند: «بى‌ترديد بهترين كتاب است»، خوب بود ايشان نخست كتاب‌هاى سيره و مغازى [[ابن هشام، عبدالملک بن هشام|ابن هشام]]، [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|طبقات ابن سعد]]، سيره [[ذهبى]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، صالحى شامى، [[مقریزی، احمد بن علی|مقريزى]] را ملاحضه مى‌فرمود كه مستند و با تجزيه و تحليل بيشتر نوشته شده‌اند<ref>همان</ref>
اما اينكه نوشته‌اند: «بى‌ترديد بهترين كتاب است»، خوب بود ايشان نخست كتاب‌هاى سيره و مغازى [[ابن هشام، عبدالملک بن هشام|ابن هشام]]، [[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|طبقات ابن سعد]]، سيره [[ذهبى]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، صالحى شامى، [[مقریزی، احمد بن علی|مقريزى]] را ملاحضه مى‌فرمود كه مستند و با تجزيه و تحليل بيشتر نوشته شده‌اند<ref>همان</ref>


يكى از دلايل او آن است كه واقدى آيات مربوط به هر جنگ و سريه را در پايان آورده است. گرچه اين كار واقدى درخور تحسين است، اما ويژگى اين كتاب نيست؛ چراكه [[ابن هشام، عبدالملک بن هشام|ابن هشام]] نيز آيات مربوط به هر سريه و غزوه را در پايان همان فصل آورده و به تفسير آن آيات نيز پرداخته است<ref>همان</ref>
يكى از دلايل او آن است كه واقدى آيات مربوط به هر جنگ و سريه را در پايان آورده است. گرچه اين كار واقدى درخور تحسين است، اما ويژگى اين كتاب نيست؛ چراكه [[ابن هشام، عبدالملک بن هشام|ابن هشام]] نيز آيات مربوط به هر سريه و غزوه را در پايان همان فصل آورده و به تفسير آن آيات نيز پرداخته است<ref>همان</ref>
برخى از دلايل مترجم چندان قابل توجه نيست؛ از جمله «ابن خرداذبه مى‌پنداشت كه مادر واقدى ايرانى بوده است»<ref>همان</ref>
برخى از دلايل مترجم چندان قابل توجه نيست؛ از جمله «ابن خرداذبه مى‌پنداشت كه مادر واقدى ايرانى بوده است»<ref>همان</ref>


خط ۶۹: خط ۶۹:
2. تغيير معناى اصطلاحى فقهى به معناى لغوى: جمله «... قال إن صالحا بعثه مصدقا، فانتهى إلى رجل معه مأة شاة شصص و معه شاة واحد...»، به اين‌گونه ترجمه شده است: «... فرمود حضرت صالح او را براى تصديق گفتار خود به آنجا گسيل داشته بود و او به مردى رسيد كه صد ميش كم‌شير داشت و يك ميش هم داشت كه نسبتا پرشير بود». واژه «مصدق» در سيره پيامبر(ص) و در بيشتر موارد، به گيرنده زكات اطلاق مى‌شود؛ گرچه در قرآن و در مواردى نيز به معناى تصديق‌كننده گفتار آمده است، اما در اينجا به دليل ادامه داستان، به مفهوم گيرنده زكات است. برخى از واژه‌هاى ديگر نيز كمى تغيير يافته است<ref>همان</ref>
2. تغيير معناى اصطلاحى فقهى به معناى لغوى: جمله «... قال إن صالحا بعثه مصدقا، فانتهى إلى رجل معه مأة شاة شصص و معه شاة واحد...»، به اين‌گونه ترجمه شده است: «... فرمود حضرت صالح او را براى تصديق گفتار خود به آنجا گسيل داشته بود و او به مردى رسيد كه صد ميش كم‌شير داشت و يك ميش هم داشت كه نسبتا پرشير بود». واژه «مصدق» در سيره پيامبر(ص) و در بيشتر موارد، به گيرنده زكات اطلاق مى‌شود؛ گرچه در قرآن و در مواردى نيز به معناى تصديق‌كننده گفتار آمده است، اما در اينجا به دليل ادامه داستان، به مفهوم گيرنده زكات است. برخى از واژه‌هاى ديگر نيز كمى تغيير يافته است<ref>همان</ref>


3. در داستان رفتن [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به يمن، چنين آمده است: «... فخرج أول السهام سهم الخمس و لم ينفل أحدا من الناس شيئا فكان من قبله يعطون أصحابهم... من الخمس». چنين ترجمه شده است: «... و سهم خمس را كه با قرعه‌اى به نام الله بيرون آمده بود، مشخص ساخت و به هيچ‌يك از مردم هم غنيمتى نداد؛ حال آنكه پيش از آن، فرماندهان به افرادى كه حضور داشتند، چيزى از خمس مى‌دادند». واژه «نفل» گرچه به معناى غنيمت هم آمده است، در اين‌گونه موارد با وجود قرينه، به معناى مازاد بر مقرر است. [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] مازاد بر سهم سپاهيان، از خمس چيزى به آن‌ها نداد، نه آنكه «به هيچ‌يك از مردم هم غنيمتى نداد»<ref>همان</ref>
3. در داستان رفتن [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به يمن، چنين آمده است: «... فخرج أول السهام سهم الخمس و لم ينفل أحدا من الناس شيئا فكان من قبله يعطون أصحابهم... من الخمس». چنين ترجمه شده است: «... و سهم خمس را كه با قرعه‌اى به نام الله بيرون آمده بود، مشخص ساخت و به هيچ‌يك از مردم هم غنيمتى نداد؛ حال آنكه پيش از آن، فرماندهان به افرادى كه حضور داشتند، چيزى از خمس مى‌دادند». واژه «نفل» گرچه به معناى غنيمت هم آمده است، در اين‌گونه موارد با وجود قرينه، به معناى مازاد بر مقرر است. [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] مازاد بر سهم سپاهيان، از خمس چيزى به آن‌ها نداد، نه آنكه «به هيچ‌يك از مردم هم غنيمتى نداد»<ref>همان</ref>


4. در داستان جمع‌آورى صدقات و رفتن [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به يمن، چنين آمده است: «... و كان لا يكلف الناس مشقة و كان يأتيهم في «أفنيتهم» فيصدق مواشيهم» و چنين ترجمه شده است: «براى مردم مشقتى ايجاد نمى‌فرمود و معمولا در محل كار آن‌ها حاضر مى‌شد...». واژه «أفنية» جمع «فناء» و به مفهوم فضاى باز جلو منزل است و به معناى محل كار نيامده است؛ گرچه ممكن است در پاره‌اى موارد، محل كار و زندگى يكى باشد، ليكن منظور در اينجا - چنان‌كه در ادامه داستان مى‌گويد - به محل زندگى آن‌ها مراجعه مى‌كرد و افرادى را براى گرفتن زكات مى‌فرستاد و برخى نيز خود زكات مالشان را مى‌آوردند و آن واژه به محل كار ترجمه شده است كه مفهومى غير از واقعيت را مى‌رساند<ref>همان</ref>
4. در داستان جمع‌آورى صدقات و رفتن [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] به يمن، چنين آمده است: «... و كان لا يكلف الناس مشقة و كان يأتيهم في «أفنيتهم» فيصدق مواشيهم» و چنين ترجمه شده است: «براى مردم مشقتى ايجاد نمى‌فرمود و معمولا در محل كار آن‌ها حاضر مى‌شد...». واژه «أفنية» جمع «فناء» و به مفهوم فضاى باز جلو منزل است و به معناى محل كار نيامده است؛ گرچه ممكن است در پاره‌اى موارد، محل كار و زندگى يكى باشد، ليكن منظور در اينجا - چنان‌كه در ادامه داستان مى‌گويد - به محل زندگى آن‌ها مراجعه مى‌كرد و افرادى را براى گرفتن زكات مى‌فرستاد و برخى نيز خود زكات مالشان را مى‌آوردند و آن واژه به محل كار ترجمه شده است كه مفهومى غير از واقعيت را مى‌رساند<ref>همان</ref>


5. در گزارش جنگ تبوك، اين فراز را مى‌بينيم: «... و كان فيه «وشل» يخرج منه في أسلفه قدر ما يروي الراكبين او الثلاثة» و اين‌گونه ترجمه شده است: «... به زمينى سنگلاخ رسيد كه از پايين آن منطقه، آب كمى بيرون مى‌آمد به‌اندازه‌اى كه دو سه نفر را سيراب مى‌كرد»<ref>همان</ref>واژه «وشل» به مفهوم آبى است كه از سنگ يا از كوه به‌صورت قطره‌قطره مى‌چكد و اتصال هم ندارد. اين واژه به معناى سنگ يا صخره يا كوه نيامده است، گرچه مستلزم آن است. در اينجا به زمين سنگلاخ و منطقه ترجمه شده است كه به معناى محدوده وسيع جغرافيايى است. گرچه واژه «يخرج» همين مطلب را تداعى مى‌كند، به قرينه وشل، به معناى جمع شدن است. بر فرض كه واژه «يخرج» به معناى اصلى باشد، وشل به معناى سنگلاخ و منطقه نيست<ref>همان</ref>
5. در گزارش جنگ تبوك، اين فراز را مى‌بينيم: «... و كان فيه «وشل» يخرج منه في أسلفه قدر ما يروي الراكبين او الثلاثة» و اين‌گونه ترجمه شده است: «... به زمينى سنگلاخ رسيد كه از پايين آن منطقه، آب كمى بيرون مى‌آمد به‌اندازه‌اى كه دو سه نفر را سيراب مى‌كرد»<ref>همان</ref>واژه «وشل» به مفهوم آبى است كه از سنگ يا از كوه به‌صورت قطره‌قطره مى‌چكد و اتصال هم ندارد. اين واژه به معناى سنگ يا صخره يا كوه نيامده است، گرچه مستلزم آن است. در اينجا به زمين سنگلاخ و منطقه ترجمه شده است كه به معناى محدوده وسيع جغرافيايى است. گرچه واژه «يخرج» همين مطلب را تداعى مى‌كند، به قرينه وشل، به معناى جمع شدن است. بر فرض كه واژه «يخرج» به معناى اصلى باشد، وشل به معناى سنگلاخ و منطقه نيست<ref>همان</ref>
۶۱٬۱۸۹

ویرایش