ترجمه و شرح کشف المراد (شیروانی): تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

|+ |

! نام کتاب!! data-type='bookName'|ترجمه و شرح کشف المراد

|data-type='otherBookNames'|کشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد. شرح   

|data-type='authors'|[[شيرواني، علي ]] (نويسنده)

[[علامه حلي، حسن بن يوسف ]] (مترجم)

|data-type='language'| فارسی عربي

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏210‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏6‎‏ ‎‏ت‎‏30‎‏4225  

|data-type='subject'|علامه حلي، حسن بن يوسف، 648 - 726ق. کشف المراد في تجريد الاعتقاد - نقد و تفسير  

|data-type='publisher'|دار العلم  

|data-type='publishPlace'| ايران - قم

|ata-type='publishYear'|مجلد1: 1388ش ,   

|-class='articleCode'

|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE15650AUTOMATIONCODE

'''ترجمه و شرح کشف المراد'''، از آثار علی شیروانی (متولد 1343ش، تهران) است که در آن، کتاب «كشف المراد» نوشته علامه حلی (حله 648-‌726ق، نجف) را از زبان عربی به فارسی ترجمه و شرح کرده است.

«كشف المراد» نیز، شرحی بر کتاب «تجريد الاعتقاد» نوشته خواجه نصیرالدین طوسی (طوس 579-‌653ش، بغداد) است.

# شارح در مقدمه‌اش – که آن را در تاریخ آذر 1382ش، در حوزه علمیه قم‏ نوشته - ‌یادآور شده است: «... مکتوب حاضر، ترجمه و شرح مباحث کلامى کتاب شریف «كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد»، مشتمل بر مقصد سوم تا ششم است... در معرّفى اهمیت كشف المراد، به آنچه استاد بزرگوارم علامه حسن‏زاده آملى بیان فرموده، بسنده مى‌کنم و تنها یادآور مى‏شوم که على‏رغم اهمیت این کتاب شریف، تاکنون ترجمه‏اى از آن به زبان فارسى عرضه نشده است و یا دست‌کم، بنده سراغ ندارم. روش نگارنده در این مکتوب به‌صورت شرح مزجى، شبیه همان شیوه‏اى است که در ترجمه و شرح نهاية الحكمة و لمعه دمشقیه به کار بسته‏ام؛ یعنى توضیحات مورد نظر و نکات افزودنى داخل علامت [] در میان ترجمه و یا به‌صورت پاورقى آمده است. امیدوارم این نوشته، علاقه‏مندان علم کلام را به کار آید»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص3</ref>.

# همچنین شارح در مقدمه دیگرش – که آن را در حوزه علمیه قم نوشته، ولی تاریخش را معین نکرده - ‌یادآور شده است: «... در این شرح، از متنى که توسط حضرت آیت‌الله جعفر سبحانى تصحیح و ویرایش شده و نیز در پاره‏اى از پاورقى‏ها، از تعلیقات سودمند ایشان، بهره گرفته شد»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج2، ص6، پاورقی 1</ref>.

# شارح تحت عنوان سخنى از علامه حسن‏زاده آملى‏، بخشى از کلام ایشان در سرآغاز كشف المراد چاپ مؤسسه نشر اسلامى را ترجمه و ذکر کرده است. در این مطلب بعد از بیان منزلت بلند تجرید و كشف المراد از نظر علمی، از جمله چنین آمده است: «... استاد ما علامه شعرانى - ‌قدس‌سرّه الشريف - ‌به کتاب تجرید و كشف المراد توجهى تامّ داشت و سرانجام بر تجرید به زبان فارسى، شرحى سودمند و پرفایده نگاشت، که چاپ شده و علاقه‏مندان از آن بهره مى‏برند. سفارش‏هاى مکرّر ایشان در لابه‌لاى سخنان سترگش در حضور پرفیضش، به توجه و عنایت به این کتاب شریف، یعنى کشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد، هرگز از یادم نمى‏رود»<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص6</ref>.

# شارح، مخاطبش را عموم دانشجویان و طلاب علوم اسلامی قرار داده و به همین جهت کوشیده مطالب را به زبان ساده و به‌دور از اصطلاحات پیچیده شرح دهد. او تأکید کرده است که مقصد اول (در باب امور عامه) و مقصد دوم (در باب جواهر و اعراض) از کتاب كشف المراد، امروزه از مدار درس و بحث خارج و متون فلسفى‏اى مانند بداية الحكمة، نهاية الحكمة و شرح منظومه جایگزین آن شده است و به همین دلیل نیز از ترجمه و شرح آن دو مقصد، در اثر حاضر صرف نظر کرده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج2، ص6، پاورقی 1</ref>.

# البته مقابله تفصیلی ترجمه و شرح حاضر با متن اصلی (كشف المراد)، مسئله‌ای تخصصی است و فرصتی فراخ می‌طلبد، ولی برای مقایسه اجمالی شایسته است به این نمونه توجه شود: نویسنده چنین نوشته است: «في إثبات الصانع تعالى و صفاته و آثاره و فيه فصول: الأوّل في وجوده تعالى؛ الموجود إن كان واجبا و إلّا استلزمه؛ لاستحالة الدور و التسلسل. أقول: يريد إثبات واجب الوجود تعالى و بيان صفاته و ما يجوز عليه و ما لا يجوز و بيان أفعاله و آثاره و ابتدأ بإثبات وجوده؛ لأنّه الأصل في ذلک كلّه»<ref>ر.ک: الحلي حسن بن يوسف، ص280</ref>.

#:مترجم چنین برگردان کرده است: «اثبات صانع تعالى، صفات و آثار او. فصل اوّل: اثبات هستى صانع.‏ متن: موجود اگر واجب باشد [مطلوب ما ثابت است‏]، وگرنه [ممکن مى‏باشد و موجودى که ممکن است‏] مستلزم واجب خواهد بود [یعنى ممکن بدون واجب نخواهد بود]؛ به‌خاطر محال بودن دور و تسلسل.

#:شرح: مؤلف [در اینجا] مى‏خواهد وجود واجب الوجود تعالى را اثبات کرده، صفات او را و این را که چه چیزهایى بر او جایز و چه چیزهایى غیر جایز است و نیز افعال و آثار او را بیان دارد. مؤلف سخن خود را با اثبات وجود واجب آغاز کرد؛ زیرا این بحث پایه مباحث بعدى بشمار مى‏رود»<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص8</ref>. چنان‌که مشاهده می‌شود، ترجمه مذکور درست و مطابق با متن اصلی و از نظر زبانی شیوا است و اشکال خاصی در آن مشاهده نشد.  

# هرچند توفیق مقایسه تفصیلی ترجمه و شرح حاضر با متن اصلی حاصل نشد، ولی با نظر به اینکه شارح محترم از استادان باسابقه حوزه علمیه قم است و کتاب‌های کلامی و فلسفی را بارها تدریس کرده است و در توانایی علمی و ادبی او تردیدی نیست و کتاب‌های بداية الحكمة و نهاية الحكمة نوشته علامه طباطبایی را نیز به‌خوبی ترجمه و شرح کرده، می‌توان گفت که کتاب حاضر از نظر مطابقت ترجمه و دقت و صحت مطالب شرح، قابل توجه است و دانشجویان گرامی می‌توانند به آن اعتماد کنند و در پژوهش‌های خودشان از آن بهره گیرند.