۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'محمد بن ابراهیم بن جعفر نعمانی' به 'محمد بن ابراهیم بن جعفر نعمانی') |
(لینک درون متنی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR13639J1.jpg|بندانگشتی|رسالة المحكم و المتشابه]] | [[پرونده:NUR13639J1.jpg|بندانگشتی|رسالة المحكم و المتشابه]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |رسالة المحكم و المتشابه | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[علمالهدی، علی بن حسین]] (نويسنده) | ||
[[نعمانی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده) | [[نعمانی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده) | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |عربي | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |BP 85/1 /ع8ر5 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |تفاسير شيعه - قرن 5ق. | ||
قرآن - متشابهات و محکمات | قرآن - متشابهات و محکمات | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |آستان قدس رضوي، بنياد پژوهشهاي اسلامى | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |ايران - مشهد مقدس | ||
|- | |- | ||
||سال نشر | ||سال نشر | ||
|ata-type= | | ata-type="publishYear" |مجلد1: 1428ق , | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE13639AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
در ابتدای اثر، مقدمهای تحقیقی درباره نعمانی و سید مرتضی و آثار هریک ارائه شده است. پس از آن مقدمه مؤلف و مباحث مختلف بدون تبویب و فصلبندی و حتی عنوانبندی ارائه شده است. محقق اثر با تفکیک مطالب، عناوینی را در کروشه ذکر کرده است. | در ابتدای اثر، مقدمهای تحقیقی درباره [[نعمانی، محمد بن ابراهیم|نعمانی]] و [[علمالهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و آثار هریک ارائه شده است. پس از آن مقدمه مؤلف و مباحث مختلف بدون تبویب و فصلبندی و حتی عنوانبندی ارائه شده است. محقق اثر با تفکیک مطالب، عناوینی را در کروشه ذکر کرده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
او در ادامه مینویسد: در این زمینه میبینیم که نبی(ص) و علی و ائمه(ع) بر ضرورت دریافت علم کتاب و ضرورت شناخت محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و مکی و مدنی، از اهلبیت(ع)، نه دیگران تأکید دارند. پس به جهت اهمیت این موضوع و حساسیت آن، ائمه(ع) و اصحاب آنها اهتمام و عنایت بیشتری داشتند<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>. | او در ادامه مینویسد: در این زمینه میبینیم که نبی(ص) و علی و ائمه(ع) بر ضرورت دریافت علم کتاب و ضرورت شناخت محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و مکی و مدنی، از اهلبیت(ع)، نه دیگران تأکید دارند. پس به جهت اهمیت این موضوع و حساسیت آن، ائمه(ع) و اصحاب آنها اهتمام و عنایت بیشتری داشتند<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>. | ||
وی سپس به اسامی تفاسیر منسوب به ائمه(ع) و اصحاب آنها تا قرن چهارم، به ترتیب زمانی اشاره میکند. او خاطرنشان میکند که بزرگان شیعه کتابهای ویژهای در زمینه ناسخ و منسوخ، تأویل آیات، متشابه القرآن و دیگر علوم قرآن نوشتهاند. از بهترین نوشتهها در این زمینه کتاب حاضر است. این اثر را سید | وی سپس به اسامی تفاسیر منسوب به ائمه(ع) و اصحاب آنها تا قرن چهارم، به ترتیب زمانی اشاره میکند. او خاطرنشان میکند که بزرگان شیعه کتابهای ویژهای در زمینه ناسخ و منسوخ، تأویل آیات، متشابه القرآن و دیگر علوم قرآن نوشتهاند. از بهترین نوشتهها در این زمینه کتاب حاضر است. این اثر را [[علمالهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، بهطور کامل از تفسیر نعمانی که از تفاسیر معتبر قرن چهارم شمرده میشود گرفته است. تفسیر نعمانی مفقود شده و جز آنچه سید مرتضی در این کتاب از آن نقل کرده به دست ما نرسیده است<ref>ر.ک: همان، ص11-8</ref>. | ||
اگرچه این کتاب، «رساله محکم و متشابه» خوانده شده، اما این نام از باب اطلاق اسم جزء بر کل است؛ چراکه در این رساله بسیاری از فنون علوم قرآن تحت عناوین اصلی ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و تنزیل و تأویل ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | اگرچه این کتاب، «رساله محکم و متشابه» خوانده شده، اما این نام از باب اطلاق اسم جزء بر کل است؛ چراکه در این رساله بسیاری از فنون علوم قرآن تحت عناوین اصلی ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و تنزیل و تأویل ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
محقق در مقدمه همچنین به معرفی نعمانی و آثار او پرداخته است. همچنین طریق روایت نعمانی در این کتاب که به امام صادق(ع) میرسد را متذکر شده و یکبهیک روات سلسله سند نعمانی را توثیق کرده است. سپس به ذکر شرح حال سید مرتضی و آثار و شاگردانش پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص32-18</ref>. | محقق در مقدمه همچنین به معرفی نعمانی و آثار او پرداخته است. همچنین طریق روایت نعمانی در این کتاب که به امام صادق(ع) میرسد را متذکر شده و یکبهیک روات سلسله سند نعمانی را توثیق کرده است. سپس به ذکر شرح حال سید مرتضی و آثار و شاگردانش پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص32-18</ref>. | ||
اولین مبحث کتاب با عنوان اقسام قرآن با روایتی از علی(ع) آغاز شده است. آن حضرت در این روایت، نزول قرآن را بر هفت قسم: امر، زجر، ترغیب، ترهیب، جدل، مثل و قصص دانسته است. سپس به ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و دیگر مباحث قرآنی اشاره کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص59-57</ref>. | اولین مبحث کتاب با عنوان اقسام قرآن با روایتی از [[امام على(ع)|علی(ع)]] آغاز شده است. آن حضرت در این روایت، نزول قرآن را بر هفت قسم: امر، زجر، ترغیب، ترهیب، جدل، مثل و قصص دانسته است. سپس به ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و دیگر مباحث قرآنی اشاره کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص59-57</ref>. | ||
مبحث ناسخ و منسوخ در دومین بخش کتاب با ذکر آیات مختلف این موضوع مطرح شده است؛ مقاتله با مشرکین، تحویل قبله و قصاص از جمله موضوعاتی است که آیه یا آیاتی درباره آنها نسخ شده است. در انتهای این مبحث، آیاتی نیز ذیل عنوان متفرقات ذکر شده است؛ مثلاً آیه «يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَ لاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» ﴿آل عمران: 102﴾، با آیه «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» ﴿التغابن: 16﴾، نسخ شده است<ref>ر.ک: همان، ص67-60</ref>. | مبحث ناسخ و منسوخ در دومین بخش کتاب با ذکر آیات مختلف این موضوع مطرح شده است؛ مقاتله با مشرکین، تحویل قبله و قصاص از جمله موضوعاتی است که آیه یا آیاتی درباره آنها نسخ شده است. در انتهای این مبحث، آیاتی نیز ذیل عنوان متفرقات ذکر شده است؛ مثلاً آیه «يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَ لاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» ﴿آل عمران: 102﴾، با آیه «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» ﴿التغابن: 16﴾، نسخ شده است<ref>ر.ک: همان، ص67-60</ref>. | ||
خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== |
ویرایش