پرش به محتوا

منتهی المقال في أحوال الرجال: تفاوت میان نسخه‌ها

منتهی المقال في أحوال الرجال (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۵۵

۴۴۸ بایت حذف‌شده ،  ۲۳ ژانویه
جز
جایگزینی متن - 'وحید بهبهانی، محمدباقر' به 'بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل'
جز (جایگزینی متن - 'محمد باقر' به 'محمدباقر')
جز (جایگزینی متن - 'وحید بهبهانی، محمدباقر' به 'بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل')
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR00500J1.jpg|بندانگشتی|منتهی المقال في أحوال الرجال]]
| تصویر =NUR00500J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =منتهی المقال في أحوال الرجال
|+ |
| عنوان‌های دیگر =
|-
| پدیدآوران =  
! نام کتاب!! data-type='bookName'|منتهی المقال في أحوال الرجال
[[مؤسسة آل‌ البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث]] (محقق)
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|
|-
|پدیدآورندگان
|data-type='authors'|[[مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث]] (محقق)


[[مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل]] (نويسنده)
[[مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل]] (نویسنده)
|-
| زبان =عربی
|زبان  
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏م‎‏8
|data-type='language'|عربی
| موضوع =
|-
حدیث - علم الرجال
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏م‎‏8
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|حدیث - علم الرجال


محدثان - سرگذشتنامه
محدثان - سرگذشتنامه


محدثان شیعه
محدثان شیعه
|-
| ناشر =
|ناشر  
مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث
|data-type='publisher'|موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث
| مکان نشر =قم - ایران
|-
| سال نشر = 1416 ق  
|مکان نشر  
|data-type='publishPlace'|قم - ایران
|-
|سال نشر  
|data-type='publishYear'| 1416 هـ.ق  
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE500AUTOMATIONCODE
|}
</div>
 


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00500AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =964-5503-88-4-8
| تعداد جلد =7
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00500
| کتابخوان همراه نور =00500
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}


'''منتهى المقال في أحوال الرجال'''، اثر [[محمد بن اسماعيل مازندرانى حائرى]]، معروف به [[ابوعلى حائرى]] (م1216ق)، از اعقاب و نوادگان [[ابن سینا]]، در موضوع رجال و به زبان عربى است.
'''منتهى المقال في أحوال الرجال'''، اثر [[محمد بن اسماعيل مازندرانى حائرى]]، معروف به [[ابوعلى حائرى]] (م1216ق)، از اعقاب و نوادگان [[ابن سینا]]، در موضوع رجال و به زبان عربى است.


== معرفى اجمالى ==
در اوايل قرن يازدهم، [[ميرزا محمد بن على بن ابراهيم استرآبادى]] (متوفى 1028)، كتاب كبير رجالى خود موسوم به [[منهج المقال في تحقیق أحوال الرجال]] را تأليف كرد. اين كتاب مورد توجه بسيارى از فقها و دانشمندان رجال قرار گرفت و عده زيادى بر آن شرح يا تعليقه نوشتند كه [[تعليقة منهج المقال]] معروف به «التعليقة البهبهانية» از [[بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل|آقا محمدباقر بن محمد اكمل وحيد بهبهانى]] (متوفى 1205) معروف‌ترين آنهاست.
 
در اوايل قرن يازدهم، [[ميرزا محمد بن على بن ابراهيم استرآبادى]] (متوفى 1028)، كتاب كبير رجالى خود موسوم به [[منهج المقال في تحقیق أحوال الرجال]] را تأليف كرد. اين كتاب مورد توجه بسيارى از فقها و دانشمندان رجال قرار گرفت و عده زيادى بر آن شرح يا تعليقه نوشتند كه [[تعليقة منهج المقال]] معروف به «التعليقة البهبهانية» از [[وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل|آقا محمدباقر بن محمد اكمل وحيد بهبهانى]] (متوفى 1205) معروف‌ترين آنهاست.


[[ابوعلى محمد بن اسماعيل]] بن عبدالجبار حائرى، مؤلف كتاب حاضر، وقتى عدم مراجعه طلاب به دو كتاب فوق را ملاحظه كرد، تصميم گرفت كتابى رجالى بنويسد كه امتيازات آنها را داشته و در عين حال مختصر بوده و از تشويش و پراكنده‌كارى جلوگيرى كند؛ به همين جهت، كتاب «منتهى المقال فى احوال الرجال» را تأليف كرد كه نامش ناظر به كتاب [[منهج المقال]] فى تحقيق احوال الرجال» است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/4 متن كتاب، ج 1، ص 4 و 5]</ref>
[[ابوعلى محمد بن اسماعيل]] بن عبدالجبار حائرى، مؤلف كتاب حاضر، وقتى عدم مراجعه طلاب به دو كتاب فوق را ملاحظه كرد، تصميم گرفت كتابى رجالى بنويسد كه امتيازات آنها را داشته و در عين حال مختصر بوده و از تشويش و پراكنده‌كارى جلوگيرى كند؛ به همين جهت، كتاب «منتهى المقال فى احوال الرجال» را تأليف كرد كه نامش ناظر به كتاب [[منهج المقال]] فى تحقيق احوال الرجال» است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/4 متن كتاب، ج 1، ص 4 و 5]</ref>


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب، در هفت جلد منتشر شده است كه در جلد اول، بعد از مقدمه تحقيق، يك ديباچه و 5 مقدمه از مؤلف و متن كتاب ذكر شده است و در جلد هفتم آن، يك خاتمه كه حاوى 5 فائده است، ذكر گرديده است.
كتاب، در هفت جلد منتشر شده است كه در جلد اول، بعد از مقدمه تحقيق، يك ديباچه و 5 مقدمه از مؤلف و متن كتاب ذكر شده است و در جلد هفتم آن، يك خاتمه كه حاوى 5 فائده است، ذكر گرديده است.


كتاب، حاوى تذكره راويانى است كه در سلسله سند روايات نامشان ذكر شده است؛ با اين توضيح كه مؤلف، «مجاهيل» يا افرادى را كه در رجال، نامى از آنها نيامده است، اما در سند روايات وجود دارند، ذكر نمى‌كند؛ با اين استدلال كه فايده‌اى در ذكر آنها نيست.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/48 مقدمه تحقيق، ص 48]</ref><ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/5 متن كتاب، ج 1، ص 5]</ref>
كتاب، حاوى تذكره راويانى است كه در سلسله سند روايات نامشان ذكر شده است؛ با اين توضيح كه مؤلف، «مجاهيل» يا افرادى را كه در رجال، نامى از آنها نيامده است، اما در سند روايات وجود دارند، ذكر نمى‌كند؛ با اين استدلال كه فايده‌اى در ذكر آنها نيست.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/48 مقدمه تحقيق، ص 48]</ref><ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/5 متن كتاب، ج 1، ص 5]</ref>


مؤلف، كتاب را به سبك معاجم (به ترتيب حروف الفباء) مرتب نموده؛ يعنى كتاب را با حرف الف شروع كرده و با حرف ياء خاتمه داده؛ با اين تفاوت كه القاب، كنيه‌ها، كسانى كه نامشان با «ابن» شروع مى‌شود و نام زنان راوى را در آخر كتاب آورده است.
مؤلف، كتاب را به سبک معاجم (به ترتيب حروف الفباء) مرتب نموده؛ يعنى كتاب را با حرف الف شروع كرده و با حرف ياء خاتمه داده؛ با اين تفاوت كه القاب، كنيه‌ها، كسانى كه نامشان با «ابن» شروع مى‌شود و نام زنان راوى را در آخر كتاب آورده است.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
در آغاز كتاب، مقدمه مفصلى از محقق آمده كه به ضرورت علم رجال در مذهب تشيع پرداخته است و چنين بيان داشته كه مذهب تشيع، برخلاف مذاهب اسلامى ديگر، به علم رجال اهميت ويژه‌اى مى‌دهد، زيرا مبتلا به وضاعين حديث و منحرفين شريعت بوده است و به‌وسيله چند روايت، به اثبات مدعاى خود مى‌پردازد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/16 مقدمه تحقيق، ص 16 و 17]</ref>
در آغاز كتاب، مقدمه مفصلى از محقق آمده كه به ضرورت علم رجال در مذهب تشيع پرداخته است و چنين بيان داشته كه مذهب تشيع، برخلاف مذاهب اسلامى ديگر، به علم رجال اهميت ويژه‌اى مى‌دهد، زيرا مبتلا به وضاعين حديث و منحرفين شريعت بوده است و به‌وسيله چند روايت، به اثبات مدعاى خود مى‌پردازد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/16 مقدمه تحقيق، ص 16 و 17]</ref>


در ادامه، محقق، مهم‌ترين مصادر رجالى را برمى‌شمرد و توضيحاتى در باره آنها مى‌دهد، سپس به زندگى‌نامه مؤلف کتاب<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/37 همان، ص37]</ref> و ساختار كتاب<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/46 همان، ص46]</ref> مى‌پردازد و برخى از شروح و تعليقاتى را كه بر اين كتاب زده شده است، ذكر مى‌كند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/53 همان، ص 53 و 54]</ref>
در ادامه، محقق، مهم‌ترين مصادر رجالى را برمى‌شمرد و توضيحاتى درباره آنها مى‌دهد، سپس به زندگى‌نامه مؤلف کتاب<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/37 همان، ص37]</ref> و ساختار كتاب<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/46 همان، ص46]</ref> مى‌پردازد و برخى از شروح و تعليقاتى را كه بر اين كتاب زده شده است، ذكر مى‌كند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/53 همان، ص 53 و 54]</ref>


محقق، در پايان مقدمه خويش، روش تحقيق خود را بيان مى‌كند و خاطرنشان مى‌سازد كه براى تصحيح كتاب از سه نسخه استفاده كرده و در اين باره توضيحاتى را ارائه مى‌نمايد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/58 همان، ص 58]</ref>
محقق، در پايان مقدمه خويش، روش تحقيق خود را بيان مى‌كند و خاطرنشان مى‌سازد كه براى تصحيح كتاب از سه نسخه استفاده كرده و در اين باره توضيحاتى را ارائه مى‌نمايد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/1/58 همان، ص 58]</ref>
خط ۱۰۴: خط ۸۶:
اصحاب [[امام حسن(ع)]]: ن؛
اصحاب [[امام حسن(ع)]]: ن؛


و...<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/6 متن كتاب، ج 1، ص 6 - 9]</ref>
و..<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970/2/6 متن كتاب، ج 1، ص 6 - 9]</ref>


مؤلف، در ادامه، 5 مقدمه را به شرح ذيل بيان مى‌كند:
مؤلف، در ادامه، 5 مقدمه را به شرح ذيل بيان مى‌كند:
خط ۱۲۴: خط ۱۰۶:
ايشان، در فايده اول - با توجه به اينكه در ابتداى بسيارى از اسناد كتاب «[[الکافی|كافى]]»، لفظ «عدة من اصحابنا» ذكرشده است و اين «عده» شامل گروهى از «روات» مى‌شود و اين باعث ابهام است - ابهام را از برخى از اسناد كتاب «كافى» كه لفظ مزبور در آن وجود دارد، مى‌زدايد؛ به اين صورت كه اگر اين «عده»، از «احمد بن محمد بن عيسى» روايت كرده باشند، مقصود از آن، «محمد بن يحيى العطار، على بن موسى الكمندانى، داود بن كوره، احمد بن ادريس و على بن ابراهيم بن هاشم» مى‌باشد و اگر از «احمد بن محمد بن خالد» روايت كرده باشند، مراد، «على بن ابراهيم بن هاشم، على بن محمد بن عبدالله بن اذينه، احمد بن عبدالله بن ابيه و على بن الحسين» است و اگر از «سهل بن زياد» روايت كرده باشند، مقصود، «على بن محمد بن علان، محمد بن ابى عبدالله، محمد بن الحسن و محمد بن عقيل [[كلينى]]» مى‌باشد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1231/1/471 متن كتاب، ج7، ص471]</ref>
ايشان، در فايده اول - با توجه به اينكه در ابتداى بسيارى از اسناد كتاب «[[الکافی|كافى]]»، لفظ «عدة من اصحابنا» ذكرشده است و اين «عده» شامل گروهى از «روات» مى‌شود و اين باعث ابهام است - ابهام را از برخى از اسناد كتاب «كافى» كه لفظ مزبور در آن وجود دارد، مى‌زدايد؛ به اين صورت كه اگر اين «عده»، از «احمد بن محمد بن عيسى» روايت كرده باشند، مقصود از آن، «محمد بن يحيى العطار، على بن موسى الكمندانى، داود بن كوره، احمد بن ادريس و على بن ابراهيم بن هاشم» مى‌باشد و اگر از «احمد بن محمد بن خالد» روايت كرده باشند، مراد، «على بن ابراهيم بن هاشم، على بن محمد بن عبدالله بن اذينه، احمد بن عبدالله بن ابيه و على بن الحسين» است و اگر از «سهل بن زياد» روايت كرده باشند، مقصود، «على بن محمد بن علان، محمد بن ابى عبدالله، محمد بن الحسن و محمد بن عقيل [[كلينى]]» مى‌باشد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1231/1/471 متن كتاب، ج7، ص471]</ref>


در فايده دوم، اين روايت را از [[شیخ طوسی]] نقل مى‌كند: «خدامنا و قوامنا شرار خلق الله» ([[الغيبة]]، ص 297 و 345) و در توضيح آن مى‌گويد: «اين روايت، به معنى عام خود نيست كه شامل عموم خدمتگزاران ائمه طاهرين گردد، بلكه اين را بدين سبب فرموده‌اند كه گاهى در ميان شيعيان، افرادى پيدا مى‌شوند كه به واسطه نزديكى با آن ذوات مقدسه، دست به تغيير و تبديل گفتار آنها زده و چنان‌كه خواهيم گفت، نسبت به آنان خيانت مى‌ورزند».
در فايده دوم، اين روايت را از [[شیخ طوسی]] نقل مى‌كند: «خدامنا و قوامنا شرار خلق الله» ([[الغيبة]]، ص 297 و 345) و در توضيح آن مى‌گويد: «اين روايت، به معنى عام خود نيست كه شامل عموم خدمتگزاران ائمه طاهرين گردد، بلكه اين را بدين سبب فرموده‌اند كه گاهى در ميان شیعیان، افرادى پيدا مى‌شوند كه به واسطه نزديكى با آن ذوات مقدسه، دست به تغيير و تبديل گفتار آنها زده و چنان‌كه خواهيم گفت، نسبت به آنان خيانت مى‌ورزند».


وى در ادامه، روايتى را نقل مى‌كند كه مؤيد مطلب خود است: محمد بن صالح همدانى روايت نموده كه گفت: نامه‌اى خدمت حضرت امام زمان(ع) نوشتم كه خانواده من، به من آزار مى‌رسانند و با اين روايتى كه از پدران بزرگوار شما وارد شده: «خدامنا و قوامنا شرار خلق الله» مرا سرزنش مى‌كنند.
وى در ادامه، روايتى را نقل مى‌كند كه مؤيد مطلب خود است: محمد بن صالح همدانى روايت نموده كه گفت: نامه‌اى خدمت حضرت امام زمان(ع) نوشتم كه خانواده من، به من آزار مى‌رسانند و با اين روايتى كه از پدران بزرگوار شما وارد شده: «خدامنا و قوامنا شرار خلق الله» مرا سرزنش مى‌كنند.
خط ۱۵۳: خط ۱۳۵:
فهرست محتويات هر جلد، در پايان همان جلد ذكر شده است.
فهرست محتويات هر جلد، در پايان همان جلد ذكر شده است.


==پانویس ==
==پانویس==
<references />
<references/>


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==
خط ۱۶۱: خط ۱۴۳:
مقدمه و متن كتاب.
مقدمه و متن كتاب.


== پیوندها ==
 
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/9970 مطالعه کتاب منتهی المقال في أحوال الرجال در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}




برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/218219...772372»