۱۴٬۳۴۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'محمدباقر' به 'محمد باقر') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR17101J1.jpg | |||
| عنوان =درآمدی بر علم اصول، رجال و درایه | |||
| عنوانهای دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[نکونام، محمدرضا]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 155 /ن8د4 | |||
| | | موضوع = | ||
اصول فقه | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
اصولیان شیعه | اصولیان شیعه | ||
خط ۲۶: | خط ۱۵: | ||
حدیث - علم الرجال | حدیث - علم الرجال | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | ظهور شفق | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1386 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE17101AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-2807-46-8 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =17101 | |||
| کتابخوان همراه نور =17101 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''درآمدى بر علم اصول، رجال و درايه'''، اثر [[نکونام، محمدرضا|محمدرضا نكونام]]، نوشته مختصرى است كه نویسنده در آن، تاريخ علم اصول را بهصورت گذرا ذكر كرده و شمارى از اصوليان شيعه را شناسانده و بعد از تعريف علم رجال و بيان ادله موافقان و مخالفان ضرورت و فايده آن علم، برخى از كتابهاى مهم رجالى را نام برده و با ذكر راههاى اثبات وثاقت راوى، برخى از اصطلاحات علم الحديث را معنا كرده است. | |||
نویسنده، اين اثر را در دوران نوجوانى و در دههى چهل هجرى شمسى نگاشته است.<ref>ر.ک: مقدمه كتاب، ص10</ref> | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاضر، از مقدمه نویسنده و متن اصلى (شامل دو فصل: 1. تاريخ علم اصول؛ 2. درآمدى بر علم رجال و درايه) تشكيل شده است. | |||
كتاب حاضر، از مقدمه | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
برخى از مطالب قابل توجه اثر حاضر كه نشانگر روش و محتواى آن است، به اين صورت است: | برخى از مطالب قابل توجه اثر حاضر كه نشانگر روش و محتواى آن است، به اين صورت است: | ||
#نوشتهى حاضر در بخش نخست، آرا، نظرگاهها و نظام اجتهادى اصوليان نامآور را از آغاز تا عصر [[آخوند خراسانى]] ارايه مىدهد و چهرههايى را كه در روند تطور و رشد و تكامل علم اصول مؤثر بودهاند را بهاختصار مىشناساند. «درآمدى بر علم رجال»، ضرورت و بايستگى علم رجال و اصطلاحات علم الحديث را برمىكاود<ref>ر. | #نوشتهى حاضر در بخش نخست، آرا، نظرگاهها و نظام اجتهادى اصوليان نامآور را از آغاز تا عصر [[آخوند خراسانى]] ارايه مىدهد و چهرههايى را كه در روند تطور و رشد و تكامل علم اصول مؤثر بودهاند را بهاختصار مىشناساند. «درآمدى بر علم رجال»، ضرورت و بايستگى علم رجال و اصطلاحات علم الحديث را برمىكاود<ref>ر.ک: همان، ص9</ref> | ||
#در تدوين بحثهاى اجتهادى و قواعد اصولى، عالمان اهل سنت بر عالمان شيعى پيشى داشتهاند و اين بدان جهت بوده است كه آنان معتقد بودند كه با رحلت رسول خدا(ص) عصر نصوص و روايات پايان يافته است و آنها بهخاطر بهره نجستن از اخبار و نصوصى كه از ائمهى اهلبيت(ع) صادر مىشد، در مضيقه و تنگناهاى گوناگون قرار گرفتند و بهناچار به منابع ظنى روى آورند؛ ازاينرو، در تنظيم و تدوين آن كوشيدند؛ ولى اماميه معتقد بود كه پس از وفات رسول خدا(ص) عصر نصوص پايان نيافته است و ائمهى معصومين(ع)امتداد وجود پيامبر مىباشند و قول و فعل و تقرير آنان همانند قول، فعل و تقرير رسول خدا(ص) حجت و سنت شمرده مىشود؛ بر اين اساس، در آن زمان نياز چندانى به تدوين آن احساس نمىشد و به همين سبب، در تنظيم و تدوين بحثهاى اجتهادى و قواعد اصولى تأخير افتاد | #در تدوين بحثهاى اجتهادى و قواعد اصولى، عالمان اهل سنت بر عالمان شيعى پيشى داشتهاند و اين بدان جهت بوده است كه آنان معتقد بودند كه با رحلت رسول خدا(ص) عصر نصوص و روايات پايان يافته است و آنها بهخاطر بهره نجستن از اخبار و نصوصى كه از ائمهى اهلبيت(ع) صادر مىشد، در مضيقه و تنگناهاى گوناگون قرار گرفتند و بهناچار به منابع ظنى روى آورند؛ ازاينرو، در تنظيم و تدوين آن كوشيدند؛ ولى اماميه معتقد بود كه پس از وفات رسول خدا(ص) عصر نصوص پايان نيافته است و ائمهى معصومين(ع) امتداد وجود پيامبر مىباشند و قول و فعل و تقرير آنان همانند قول، فعل و تقرير رسول خدا(ص) حجت و سنت شمرده مىشود؛ بر اين اساس، در آن زمان نياز چندانى به تدوين آن احساس نمىشد و به همين سبب، در تنظيم و تدوين بحثهاى اجتهادى و قواعد اصولى تأخير افتاد..<ref>متن كتاب، ص13-14</ref> | ||
#دورهى [[وحید بهبهانی، | #دورهى [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به دوره تكامل اجتهاد معروف است. در اين دوره، حوزههاى علميه شاهد جنبش و تكامل بحثهاى اجتهادى بود و از آنجا كه اصوليان و مجتهدان اين دوره به تحقيقات كاملى دست يافته بودند، فقه اجتهادى به اوج شكوفايى خود رسيد. استاد كل، [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]، طلايهدار اين عصر مىباشد. [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] با تلاش فراوان و ارايهى نظريههاى جالب و پوياى اجتهادى توانست سهم مؤثرى در دگرگونى، رشد و تكامل مسائل اجتهادى داشته باشد... از مهمترين پيامدهاى نهضت اجتهادى [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]، بايد امور زير را نام برد: 1. بررسى كامل راويان اخبار و احاديث كه بدين وسيله بسيارى از احاديثى كه اساس مسائل فقه اجتهادى در ابواب گوناگون بود تصحيح شد و در نتيجه تحول آشكارى در مقام استنباط پديد آمد؛ 2. حاكم شدن اجتهاد و انسداد باب اخبارىگرى و ظاهرگرايى كه در آن عصر رايج بود. بسيارى از عالمان آن عصر در مقام استنباط به تحول ملاكهاى احكام و تغيير ويژگىهاى درونى يا بيرونى موضوعات عصر و زمان توجهى نداشتند و بيش از اندازه در مقام بيان احكام بر ظاهر احاديث بسنده میكردند. در اين هنگام، [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ظاهرگرايى را در مقام استنباط كه ساليان دراز بر بسيارى از حوزههاى علميه حاكم بود محكوم كرد و طرفداران آن را از تسلط بر حوزههاى علمى بركنار ساخت و ميدان را براى مجتهدان خالى نمود؛ 3. در مسير تكامل قرار گرفتن فقه اجتهادى كه در نتيجهى ارايهى شيوهى اجتهادى متكامل با نتايج يادشده صورت گرفت و فقه اجتهادى با سعى و تلاش [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] پا به مرحلهى جديدى گذارد<ref>همان، ص41-42</ref> | ||
#اصل: مجموعهاى از روايات كه راوى بدون واسطه از زبان امام شنيده است و آن را ضبط نموده باشد، ولى چنانچه بهواسطهى كتاب ديگر (كه از امام اخذ شده) مجموعهاى گرد آورده شده باشد، به آن «فرع» مىگويند. | #اصل: مجموعهاى از روايات كه راوى بدون واسطه از زبان امام شنيده است و آن را ضبط نموده باشد، ولى چنانچه بهواسطهى كتاب ديگر (كه از امام اخذ شده) مجموعهاى گرد آورده شده باشد، به آن «فرع» مىگويند. | ||
#:كتاب و تصنيف: كه در اين دو علاوه بر كلام ائمهى اطهار(ع)، از خود مؤلف نيز سخنانى آورده شده است. | #:كتاب و تصنيف: كه در اين دو علاوه بر كلام ائمهى اطهار(ع)، از خود مؤلف نيز سخنانى آورده شده است. | ||
خط ۶۸: | خط ۵۰: | ||
#:مُدَرَّج: حديثى كه راوى، كلام خود يا بعضى از راويان را در متن داخل نمايد؛ بهطورى كه موجب مشتبه شدن كلام وى با سخن معصوم شود؛ خواه بهعنوان شرح و توضيح حديث باشد و يا بهعنوان استشهاد به آن. | #:مُدَرَّج: حديثى كه راوى، كلام خود يا بعضى از راويان را در متن داخل نمايد؛ بهطورى كه موجب مشتبه شدن كلام وى با سخن معصوم شود؛ خواه بهعنوان شرح و توضيح حديث باشد و يا بهعنوان استشهاد به آن. | ||
#:مشهور: حديثى كه نزد محدثان، شايع و مشهور باشد. | #:مشهور: حديثى كه نزد محدثان، شايع و مشهور باشد. | ||
#:شاذ و نادر: خبر مخالف مشهور را شاذ و نادر گويند | #:شاذ و نادر: خبر مخالف مشهور را شاذ و نادر گويند..<ref>همان، ص61-64</ref> | ||
#برخى از الفاظ مدح عبارت است از: ثقه، ثبت، عين، عين من عيون أصحابنا، وجه، وجه من وجوه أصحابنا، من أولياء أميرالمؤمنين، من مشايخ الإجازه، حافظ، ضابط، شيخ الطائفه، [[ | #برخى از الفاظ مدح عبارت است از: ثقه، ثبت، عين، عين من عيون أصحابنا، وجه، وجه من وجوه أصحابنا، من أولياء أميرالمؤمنين، من مشايخ الإجازه، حافظ، ضابط، شيخ الطائفه، [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|صدوق]]، نقي الحديث، يروي عنه جماعة من الأصحاب... برخى از الفاظ جرح عبارت است از: ضعيف، كذّاب، كذوب، وضّاع الحديث، غال، مضطرب الحديث، منكر الحديث، عامّى، مجهول، متروك الحديث و..<ref>ر.ک: همان، ص71-72</ref> | ||
#علمى كه از مفاد الفاظ متن حديث و شرح الفاظ حديث و بيان حال حديث از لحاظ اطلاق و تغيير، عموم و خصوص، داشتن معارض و... بحث مىكند، دانش دراية الحديث ناميده مىشود. مؤسس دانش درايه، قاضى ابومحمدحسن بن عبدالرحمن رامهرمزى (م 360ق) است كه كتاب «المحدث الفاضل بين الراوي و الواعي» را در اين موضوع تأليف نمود<ref>همان، ص72</ref> | #علمى كه از مفاد الفاظ متن حديث و شرح الفاظ حديث و بيان حال حديث از لحاظ اطلاق و تغيير، عموم و خصوص، داشتن معارض و... بحث مىكند، دانش دراية الحديث ناميده مىشود. مؤسس دانش درايه، قاضى ابومحمدحسن بن عبدالرحمن رامهرمزى (م 360ق) است كه كتاب «المحدث الفاضل بين الراوي و الواعي» را در اين موضوع تأليف نمود<ref>همان، ص72</ref> | ||
خط ۷۵: | خط ۵۷: | ||
براى اثر حاضر فقط فهرست تفصيلى مطالب در آغاز آن فراهم شده، ولى از فهارس فنى و حتى فهرست منابع خبرى نيست. متأسفانه كتاب حاضر، مستند نيست و | براى اثر حاضر فقط فهرست تفصيلى مطالب در آغاز آن فراهم شده، ولى از فهارس فنى و حتى فهرست منابع خبرى نيست. متأسفانه كتاب حاضر، مستند نيست و نویسنده هيچ ارجاع و استناد و توضيحى بهصورت درونمتنى، پاورقى و يا پىنوشت نياورده است جز يك مورد<ref>ر.ک: همان، ص16، پاورقى 1. با تأسف اين يك پاورقى هم بدون ذكر شماره جلد و صفحه كتاب مورد نظر آمده و به ذكر نام نویسنده و كتاب بسنده شده است</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[أصول الفقه المقارن فيما لانصّ فيه]] | |||
[[اصول فقه مقارن]] | |||
[[نفائس الأصول في شرح المحصول]] | |||
[[التمهيد في أصول الفقه]] | |||
[[التبصرة في أصول الفقه]] | |||
[[اصول فقه نوین]] | |||
[[مصادر التشريع عند الإمامية و السنة]] | |||
[[مصادر اجتهاد از منظر فقیهان]] | |||
[[المنخول من تعليقات الأصول]] | |||
[[الكافية في الجدل]] | |||
[[شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول]] | |||
[[المعالم في علم أصول الفقه]] | |||
[[المحصول في علم أصول الفقه]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۹۰: | خط ۹۹: | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | [[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | ||
[[رده:اصول فقه | [[رده:اصول فقه شیعه]] |