پرش به محتوا

میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'رشتی (ابهام زدایی)' به 'رشتی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'محمد حسين' به 'محمدحسین')
جز (جایگزینی متن - 'رشتی (ابهام زدایی)' به 'رشتی (ابهام‌زدایی)')
 
(۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR01655.jpg|بندانگشتی|میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن]]
[[پرونده:NUR01655.jpg|بندانگشتی|میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن
! نام!! data-type="authorName" |میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'| م‍ح‍ق‍ق‌ ق‍م‍ی‌
| data-type="authorOtherNames" | م‍ح‍ق‍ق‌ ق‍م‍ی‌


م‍ی‍رزای‌ ق‍م‍ی‌، اب‍و ال‍ق‍اس‍م‌ ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
م‍ی‍رزای‌ ق‍م‍ی‌، اب‍وال‍ق‍اس‍م‌ ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌


ف‍اض‍ل‌ ق‍م‍ی‌
ف‍اض‍ل‌ ق‍م‍ی‌


گ‍ی‍لان‍ی‌، اب‍و ال‍ق‍اس‍م‌
گ‍ی‍لان‍ی‌، اب‍وال‍ق‍اس‍م‌
 
ابوالقاسم بن محمدحسن گیلانی
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|محمدحسن
| data-type="authorfatherName" |محمدحسن
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|1150 تا 1153ق
| data-type="authorbirthDate" |1150 تا 1153ق
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|روستاى «دره باغ» از منطقۀ جابلاق (جاپلق) در اطراف شهرستان ازنا (استان لرستان)
| data-type="authorBirthPlace" |روستاى «دره باغ» از منطقۀ جابلاق (جاپلق) در اطراف شهرستان ازنا (استان لرستان)
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|1231 هـ.ق - قبرستان شیخان قم
| data-type="authorDeathDate" |1231ق - قبرستان شیخان قم
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|[[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى حائرى]]، شيخ محمد مهدى فتونى عاملى، محمد باقر هزار جريبى نجفى
| data-type="authorTeachers" |[[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى حائرى]]، شيخ محمد مهدى فتونى عاملى، محمدباقرهزار جريبى نجفى
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|[[قوانین الأصول (طبع قدیم)]]،  
| data-type="authorWritings" |[[قوانین الأصول (طبع قدیم)]]،  
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE1655AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01655AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>
{{کاربردهای دیگر|ابوالقاسم قمى (ابهام‌زدایی)}}


{{کاربردهای دیگر|قمی (ابهام‌زدایی)}}


==ولادت==
{{کاربردهای دیگر|رشتی (ابهام‌زدایی)}}


'''ميرزا ابوالقاسم بن محمدحسن بن نظر على جيلانى شفتى رشتى قمى''' (۱۱۵۰-۱۲۳۱ق)، معروف به ميرزاى قمى، فقیه، اصولی، از مراجع تقلید قرن دوازدهم و سیزدهم صاحب کتاب مشهور [[قوانين الأصول (طبع قديم)|قوانین]]،


'''ميرزا ابوالقاسم بن محمدحسن بن نظر على جيلانى شفتى رشتى قمى'''، معروف به '''ميرزاى قمى'''، بين سال‌هاى 1150 تا 1153 در روستاى «دره باغ» از منطقۀ جابلاق (جاپلق) در اطراف شهرستان ازنا (استان لرستان) به دنيا آمد.
[[نراقی، ابوالقاسم بن محمد|ابوالقاسم بن محمد نراقى كاشانى]] از نوادگان او است.


(در رجال شيخ و نظاير آن ابن قولويه نيز به ابوالقاسم القمى كنيه آورده شده كه نبايد با ميرزاى قمى اشتباه شود.)
== ولادت ==
او بين سال‌هاى 1150 تا 1153 در روستاى «دره باغ» از منطقۀ جابلاق (جاپلق) در اطراف شهرستان ازنا (استان لرستان) به دنيا آمد.
 
(در رجال شيخ و نظاير آن [[ابن قولویه، جعفر بن محمد|ابن قولويه]] نيز به [[ابوالقاسم قمى (ابهام‌زدایی)|ابوالقاسم القمى]] كنيه آورده شده كه نبايد با ميرزاى قمى اشتباه شود.)


ميرزاى قمى در جابلاق (جاپلق) به دنيا آمده است، اما به خاطر سكونتش در قم، به ميرزاى قمى و محقق قمى معروف شده و به واسطۀ كتاب گرانمايه‌اش قوانين، به عنوان «صاحب قوانين» شهرت يافته است.
ميرزاى قمى در جابلاق (جاپلق) به دنيا آمده است، اما به خاطر سكونتش در قم، به ميرزاى قمى و محقق قمى معروف شده و به واسطۀ كتاب گرانمايه‌اش قوانين، به عنوان «صاحب قوانين» شهرت يافته است.
خط ۵۰: خط ۵۸:




ميرزاى قمى در اوان كودكى ادبيات را نزد پدر بزرگوارش، آخوند ملا محسن آموخته و پس از رسيدن به سن جوانى به خوانسار رفته و نزد سيد حسين خوانسارى، جد مؤلف كتاب [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] چند سالى فقه و اصول را گذراند.
ميرزاى قمى در اوان كودكى ادبيات را نزد پدر بزرگوارش، آخوند ملا محسن آموخته و پس از رسيدن به سن جوانى به خوانسار رفته و نزد [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|سيد حسين خوانسارى]]، جد مؤلف كتاب [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] چند سالى فقه و اصول را گذراند.


او با خواهر سيد حسين خوانسارى ازدواج كرده و در سال 1174 قمرى به عراق مهاجرت كرد.
او با خواهر سيد حسين خوانسارى ازدواج كرده و در سال 1174 قمرى به عراق مهاجرت كرد.


ميرزا پس از ورود به كربلا نزد آیت‌الله محمد باقر بهبهانى ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]) كه از مراجع عاليقدر جهان تشيع بود ادامۀ تحصيل داد تا اينكه پس از گرفتن اجازۀ نقل روايت از ايشان، به سوى وطنش روستاى «دره باغ» در حوالى شهرستان ازنا رفت.
ميرزا پس از ورود به كربلا نزد [[وحید بهبهانی، محمدباقر|آیت‌الله محمدباقربهبهانى]] ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]) كه از مراجع عاليقدر جهان تشيع بود ادامۀ تحصيل داد تا اينكه پس از گرفتن اجازۀ نقل روايت از ايشان، به سوى وطنش روستاى «دره باغ» در حوالى شهرستان ازنا رفت.


در اين روستاى كوچك، گذراندن زندگى براى ميرزا مشكل بود، بنابراين به خواهش يكى از متدينين سرشناس و ثروتمند منطقۀ جاپلق به نام محمد سلطان، كه به او علاقۀ وافرى داشت به روستاى «قلعه بابو» رفته و با حمايت‌هاى او در آن منطقه به تدريس و تبليغ مشغول شد.
در اين روستاى كوچك، گذراندن زندگى براى ميرزا مشكل بود، بنابراین به خواهش يكى از متدينين سرشناس و ثروتمند منطقۀ جاپلق به نام محمد سلطان، كه به او علاقۀ وافرى داشت به روستاى «قلعه بابو» رفته و با حمايت‌هاى او در آن منطقه به تدريس و تبليغ مشغول شد.


ميرزا كه مى‌ديد در آن روستاى كوچك ارزش علمى او پاس داشته نمى‌شود به اصفهان رفته و در مدرسۀ كاسه‌گران مشغول تدريس شد.
ميرزا كه مى‌ديد در آن روستاى كوچك ارزش علمى او پاس داشته نمى‌شود به اصفهان رفته و در مدرسۀ كاسه‌گران مشغول تدريس شد.
خط ۷۳: خط ۸۱:


==خصوصيات ميرزا==
==خصوصيات ميرزا==


#شايد مهمترين نكته در خصوصيات ميرزاى قمى تأثير اخلاقى و وعظ و نصيحت و ارشاد آن بزرگوار باشد. او حتى در نامه‌اى به فتحعلى شاه قاجار به ارشاد و راهنمايى او پرداخته، كه از آن به ارشاد نامۀ ميرزاى قمى تعبير شده است. در ابتداى اين نامه چنين آمده: «راه گم كردۀ بيابان خطايا و جرائم! و كشتى شكست خوردۀ طوفان درياى مآثم!... به عرض اعلى مى‌رساند...».
#شايد مهمترين نكته در خصوصيات ميرزاى قمى تأثير اخلاقى و وعظ و نصيحت و ارشاد آن بزرگوار باشد. او حتى در نامه‌اى به فتحعلى شاه قاجار به ارشاد و راهنمايى او پرداخته، كه از آن به ارشاد نامۀ ميرزاى قمى تعبير شده است. در ابتداى اين نامه چنين آمده: «راه گم كردۀ بيابان خطايا و جرائم! و كشتى شكست خوردۀ طوفان درياى مآثم!... به عرض اعلى مى‌رساند...».
#نكتۀ ديگر، تواضع او در تحصيل ملكات اخلاقى است، آن بزرگوار از آقا محمد بيدآبادى اصفهانى خواست تا مقدمات سلوك الهى را برايش بيان كند. آقا محمد نيز، در جواب مطالبى را نوشت كه بعدها به صورت كتابى با عنوان «رسالة في السير و السلوك» منتشر شد.
#نكتۀ ديگر، تواضع او در تحصيل ملكات اخلاقى است، آن بزرگوار از آقا محمد بيدآبادى اصفهانى خواست تا مقدمات سلوك الهى را برایش بيان كند. آقا محمد نيز، در جواب مطالبى را نوشت كه بعدها به صورت كتابى با عنوان «رسالة في السير و السلوك» منتشر شد.
#در زمان ميرزا، رفته رفته شهر قم، كه پس از فتنۀ افاغنه تهى از علماى دين شده بود، رونق پيشين خود را باز يافت. از اين جهت ميرزا را مى‌توان مجدِّد حوزۀ علميّۀ قم بعد از صفويه ناميد، حوزه‌اى كه تا امروز نيز باقى است و جهان تشيع از بركات آن استفاده مى‌كند.
#در زمان ميرزا، رفته رفته شهر قم، كه پس از فتنۀ افاغنه تهى از علماى دين شده بود، رونق پيشين خود را باز يافت. از اين جهت ميرزا را مى‌توان مجدِّد حوزۀ علميّۀ قم بعد از صفويه ناميد، حوزه‌اى كه تا امروز نيز باقى است و جهان تشيع از بركات آن استفاده مى‌كند.
#از ديگر خصوصيات ميرزاى قمى، ارادۀ جدى او در ايام تحصيل براى مطالعه و تحقيق بود.
#از ديگر خصوصيات ميرزاى قمى، ارادۀ جدى او در ايام تحصيل براى مطالعه و تحقيق بود.
خط ۹۵: خط ۱۰۲:
در قصص العلماء عناوينى همچون: علامة، فهامة، مقنن القوانين و ناهج مناهج الصدق و اليقين، قدوة العلماء العاملين و أسوة الفقهاء الراسخين و رئيس الدنيا والدين، أزهد أهل زمانه و أورع المتورعين و أعلم و أفقه المعاصرين، را براى او برشمرده است.
در قصص العلماء عناوينى همچون: علامة، فهامة، مقنن القوانين و ناهج مناهج الصدق و اليقين، قدوة العلماء العاملين و أسوة الفقهاء الراسخين و رئيس الدنيا والدين، أزهد أهل زمانه و أورع المتورعين و أعلم و أفقه المعاصرين، را براى او برشمرده است.


شاگرد او، شيخ اسد الله (صاحب مقابيس) اين طور مى‌گويد:
شاگرد او، شيخ اسدالله (صاحب مقابيس) اين طور مى‌گويد:


«الشيخ المعظم، العالم العلم المقدم، مسهل سبيل التدقيق و التحقيق، مبين قوانين الأصول و مناهج الفروع... الأجل الأمجد الأعبدالأزهد الأورع...»
«الشيخ المعظم، العالم العلم المقدم، مسهل سبيل التدقيق و التحقيق، مبين قوانين الأصول و مناهج الفروع... الأجل الأمجد الأعبدالأزهد الأورع...»


سيد عبدالله بن سيد محمد رضا حسينى دربارۀ او مى‌گويد:
سيد عبدالله بن سيد محمدرضا حسينى دربارۀ او مى‌گويد:


«الشيخ المعظم و العلم المقدم، مسهل سبيل التدقيق و التحقيق.»
«الشيخ المعظم و العلم المقدم، مسهل سبيل التدقيق و التحقيق.»
خط ۱۰۵: خط ۱۱۲:
حتى ميرزا عبدالنبى نيشابورى، مشهور به اخبارى، كه از مخالفين سرسخت ميرزاى قمى است از او چنين تعبير مى‌كند:
حتى ميرزا عبدالنبى نيشابورى، مشهور به اخبارى، كه از مخالفين سرسخت ميرزاى قمى است از او چنين تعبير مى‌كند:


«فقيه، أصولي، مجتهد، مصوب، معاصر، يروي عن شيخنا محمد باقر البهبهاني» و از او به معتبر الحديث نيز ياد مى‌كند و اين نشان از عظمت علمى ميرزا دارد، اگر چه هيچكدام از علماء شيعه قائل به تصويب نبوده‌اند.
«فقيه، أصولي، مجتهد، مصوب، معاصر، يروي عن شيخنا محمدباقرالبهبهاني» و از او به معتبر الحديث نيز ياد مى‌كند و اين نشان از عظمت علمى ميرزا دارد، اگر چه هيچكدام از علماء شيعه قائل به تصويب نبوده‌اند.
 
==اساتيد==
 


==اساتيد ==
#پدر بزرگوارش به عنوان اولين استاد او مطرح است.
#پدر بزرگوارش به عنوان اولين استاد او مطرح است.
#سيد حسين خوانسارى، كه در خوانسار از او كسب فيض كرده است.
#سيد حسين خوانسارى، كه در خوانسار از او كسب فيض كرده است.
#حاج محمدحسین الأصبهانى معروف به نيل فروش
#حاج محمدحسین الأصبهانى معروف به نيل فروش
#استاد اعظم،[[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى حائرى]]
#استاد اعظم، [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى حائرى]]
#شيخ محمد مهدى فتونى عاملى
#شيخ محمد مهدى فتونى عاملى
#آقا محمد باقر هزار جريبى نجفى
#آقا محمدباقرهزار جريبى نجفى


==شاگردان==
==شاگردان==
خط ۱۲۲: خط ۱۲۷:
از جمله پرورش يافتگان محضر درس ميرزاى قمى مى‌توان اين بزرگان را نام برد:
از جمله پرورش يافتگان محضر درس ميرزاى قمى مى‌توان اين بزرگان را نام برد:


#شيخ اسد الله تسترى، صاحب المقابيس. او از ميرزاى قمى روايت مى‌كرده است.
#شيخ اسدالله تسترى، صاحب المقابيس. او از ميرزاى قمى روايت مى‌كرده است.
#سيد محسن اعرجى، صاحب المحصول
#سيد محسن اعرجى، صاحب المحصول
#حاج [[کرباسی، محمدابراهیم بن محمدحسن|محمد ابراهيم كرباسى]]، صاحب اشارات
#حاج [[کرباسی، محمدابراهیم بن محمدحسن|محمد ابراهيم كرباسى]]، صاحب اشارات
#سيد محمد باقر موسوى شفتى، صاحب مطالع الأنوار
#سيد محمدباقرموسوى شفتى، صاحب مطالع الأنوار
#[[شبر، عبدالله|سيد عبدالله شبّر]]  
#[[شبر، سید عبدالله|سيد عبدالله شبّر]]  
#سيد محمد مهدى خوانسارى، صاحب رسالة في أحوال أبي بصير.
#سيد محمد مهدى خوانسارى، صاحب رسالة في أحوال أبيبصير.
#:در روضات راجع به اين دو نفر چنين آمده: «إنه كان كثير العناية بهما، شديد المحبة لهما، كثير الاعتماد عليهما، مصرحا بفضلهما و اجتهادهما و تقدمهما على جميع تلاميذه... مصرحا ببلوغهما إلى درجة الاجتهاد.»
#:در روضات راجع به اين دو نفر چنين آمده: «إنه كان كثير العناية بهما، شديد المحبة لهما، كثير الاعتماد عليهما، مصرحا بفضلهما و اجتهادهما و تقدمهما على جميع تلاميذه... مصرحا ببلوغهما إلى درجة الاجتهاد.»
#سيد على، شارح منظومۀ بحر العلوم
#سيد على، شارح منظومۀ بحر العلوم
خط ۱۳۶: خط ۱۴۱:
#آقا محمد جعفر، نوۀ [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]  
#آقا محمد جعفر، نوۀ [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]  
#ميرزا محمد اخبارى (مقتول معروف)
#ميرزا محمد اخبارى (مقتول معروف)
#شيخ محمد على بن آقا محمد باقر هزار جريبى مازندرانى نجفى
#شيخ محمد على بن آقا محمدباقرهزار جريبى مازندرانى نجفى
#سيد محمدحسن بن محمد صالح حسينى نور بخشى، صاحب كتاب لؤلؤ و المرجان در اصول فقه
#سيد محمدحسن بن محمد صالح حسينى نور بخشى، صاحب كتاب لؤلؤ و المرجان در اصول فقه
#محمد جعفر بن صفرخان همدانى كبودر آهنگى، صاحب مرآة الحق
#محمد جعفر بن صفرخان همدانى كبودر آهنگى، صاحب مرآة الحق


==تأليفات==
==وفات==
 
عالم بزرگوار و محقق گرانقدر، ميرزا ابوالقاسم قمى، در حالى كه حدود 80 سال از عمر شريفش مى‌گذشت در سال 1231 يا 1233 هجرى قمرى درشهر مقدس قم وفات يافت.  پیکرش در قبرستان شیخان قم در کنار زکریا بن آدم دفن شد.
 
==آثار  ==




از ميرزاى قمى كتب فراوانى به يادگار مانده كه به چند عنوان اشاره مى‌شود:
از ميرزاى قمى كتب فراوانى به يادگار مانده كه به چند عنوان اشاره مى‌شود:
{{ستون-شروع|2}}


#القوانين المحكمة في الأصول
#القوانين المحكمة في الأصول
خط ۱۶۴: خط ۱۷۴:
#ديوان شعر فارسى (حدود 5000 بيت)
#ديوان شعر فارسى (حدود 5000 بيت)
#تراجم مشايخ الإجازة من الرواة المنصوصين من علماء الرجال
#تراجم مشايخ الإجازة من الرواة المنصوصين من علماء الرجال
#حاشيه بر [[تهذيب الأحكام]] [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]
#حاشيه بر [[تهذيب الأحكام]] [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]
#شرح حديث «أنا الطين» كه منسوب به اميرالمؤمنين‌ عليه‌السلام مى‌باشد.
#شرح حديث «أنا الطين» كه منسوب به اميرالمؤمنين‌ عليه‌السلام مى‌باشد.
#الإرث
#الإرث
خط ۱۷۶: خط ۱۸۶:
#المسائل الركنية
#المسائل الركنية
#مناسك الحج
#مناسك الحج
 
{{پایان}}
و كتب و رساله‌هاى فراوان ديگر.
و كتب و رساله‌هاى فراوان ديگر.


==وفات==
{{میرزای قمی}}
 
==وابسته‌ها==
 
{{وابسته‌ها}}
عالم بزرگوار و محقق گرانقدر، ميرزا ابوالقاسم قمى، در حالى كه حدود 80 سال از عمر شريفش مى‌گذشت در سال 1231 يا 1233 هجرى قمرى درشهر مقدس قم وفات يافت.
 


== وابسته‌ها ==
{{وابسته‌ها}}
[[غنایم الایام فی مسایل الحلال و الحرام]]  
[[غنایم الایام فی مسایل الحلال و الحرام]]  


[[مناهج الاحکام (کتاب الصلاة)]]  
[[مناهج الاحکام (کتاب الصلاة)]]  


[[رسایل المیرزا القمی]]  
[[رسائل الميرزا القمي]]  


[[الحاشیة علی استصحاب القوانین]]  
[[الحاشیة علی استصحاب القوانین]]  
خط ۲۰۲: خط ۲۰۸:


[[خلاصة القوانین]]  
[[خلاصة القوانین]]  
[[مهذب القوانین]]
[[سه رساله در نقد عرفان]]


[[الحاشیة علی قوانین الأصول (طارمی، جواد)]]  
[[الحاشیة علی قوانین الأصول (طارمی، جواد)]]  
خط ۲۰۹: خط ۲۱۹:
[[موضح القوانین]]  
[[موضح القوانین]]  


[[جامع الشتات فی اجوبه السوالات]]  
[[جامع الشتات فی اجوبه السؤالات]]  


[[مشارق الاصول المتعلقه بالقوانین و بعض الفصول]]  
[[مشارق الأصول المتعلقة بالقوانين وبعض الفصول]]  


[[قوانین الاصول (خطی)]]  
[[قوانین الاصول (خطی)]]  
خط ۲۱۷: خط ۲۲۷:


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مراجع تقلید]]