نزهة الأنام في تاريخ الإسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

مصر به «كامل محمد» جانشين پدر دمشق به «معظم عيسى» و جزيره به «اشرف موسى» رسيد. آنها با يكديگر روابطى شايسته داشتند «كامل محمد» كه به دفع حملۀ پنجم صليبى‌ها (618) به شهر «دمياط» مشغول بود، اين امر كه ضرورت غلبه بر صليبى‌ها در حمله پنجم بود، سه برادر را به يك پيمان مشترك وا داشت؛ امّا هنگامى كه خطر خارجى بر ضد مصر از بين رفت، به تدريج اتحاد و يك‌پارچگى آنان درچار مشكل شد و آتش جنگ‌هاى داخلى ميان اعضاء خاندان ايوبى شعله‌ور شد. كار به جايى رسيد كه حتى براى دفع يكديگر با نيروهاى بيگانه صليبى(624) و نيز خوارزمشاهيان كه خود خطرى جدى براى حاكمىّ ايوبيان به شمار مى‌رفتند، هم داستان مى‌شدند(623 قمرى) و كار آن قدر بالا گرفت كه بدون جنگ و خونريزى بيت‌المقدّس را تسليم صليبيان نمودند(624 قمرى).

خوارزمشاهيان كه در سال 617 قدرت خود را به علّت استيلاء چنگيزخان بر سرزمين‌هاى حوزه ماوراءالنهر و خوارزم از دست داده بودند. در سال 622 قمرى جلال‌الدين خوارزم شاه در احياى حكومت خوارزمشاهيان موفق شد و اين امر پس از كوچ چنگيزخان از سرزمين‌هاى غربى و ناكامى تلاش مغول، متعاقب عقب‌نشينى آنها و وفات چنگيز در سال 624 محقق شد. پس از آن بر آذربايجان، تبريز و غرب فارس و در سال 262 به شهر خلاط استيلاء يافت و آنچه لشكريانش در اين شهر از اعمال وحشيانه انجام داده بودند، نگرانى شديدى، در دل ايوبيان و حكام مسلمانان سرزمين‌هاى مجاور افتاد، لذا ايوبيان خصومت ميان خود را فراموش كردند و با سلجوقيان براى رويارويى با خوارزم شاهيان يا يكديگر هم‌پيمان شدند. از اينجا حوادث را از متن اثر دنبال مى‌كنيم. جلال‌الدين خوارزم شاه براى حمله مغول‌ها لشكرى فراهم آورد و دو لشكر بعد از جنگ سختى كه ميان آنها درگرفت، جلال‌الدين خورازم شاه شكست و به «امد» فرار نمود(628) و پس از مدّتى كوتاه در كوه‌هاى كردستان به دست يكى از تركان در همان سال كشته و دولتش تجزيه شد. در اين سال شجاع‌الدين جلدك تقوى صاحب حماة، بهرام شاه صاحب بعلبك و زين‌الدين نحوى حنفى كه يكى از بزرگان نحو و لغت در آن عصر بوده، وفات يافته‌اند.