۱۴۷٬۰۰۵
ویرایش
قواعد المرام في علم الكلام: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '.ر' به '. ر'
جز (جایگزینی متن - '،ش' به '، ش') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.ر' به '. ر') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01277J1.jpg | |||
| عنوان =قواعد المرام في علم الکلام | |||
| پدیدآوران = | |||
[[مرعشی، محمود]] (اهتمام) | |||
| | |||
[[ابن میثم، میثم بن علی]] ( | [[ابن میثم، میثم بن علی]] (نویسنده) | ||
[[حسینی اشکوری، احمد]] (محقق) | [[حسینی اشکوری، احمد]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 210 /الف2ق9 | ||
| موضوع = | |||
کلام شیعه امامیه | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
مکتبة آیتالله المرعشي النجفي(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1406 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01277AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01277 | |||
| کتابخوان همراه نور =01277 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''قواعد المرام في علم الكلام'''، تألیف [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن میثم]] و تحقیق [[حسینی اشکوری، سید احمد|سید احمد حسینی]] و اهتمام [[مرعشی، سید محمود|سید محمود مرعشی]] از بهترين، جامعترين، مختصرترين و قديمىترين كتب كلامى مىباشد.اين كتاب تنها كتاب مؤلف است كه به همۀ مباحث كلامى پرداخته است. | |||
اين كتاب را [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم]] به اشارۀ امير عزالدين عبدالعزيز نيشابورى، متوفى 672 ه.ق نوشته است و از نگارش آن در سال 676 ه.ق فراغت حاصل نموده است.اين كتاب با عباراتى كوتاه اما متقن به بيان اكثر معتقدات شيعه پرداخته است. | |||
اين كتاب را [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم]] | |||
او در مباحث كتاب از سيرۀ متكلمين تبعيت نموده و هرجا كه سخن حكماء را با اين سيره موافق يافته، تأييد و در بقيه موارد رد نموده است. | او در مباحث كتاب از سيرۀ متكلمين تبعيت نموده و هرجا كه سخن حكماء را با اين سيره موافق يافته، تأييد و در بقيه موارد رد نموده است. | ||
==ساختار | ==ساختار== | ||
اين كتاب از 8 قاعده تشكيل يافته كه مؤلف تمام مباحث كلامى را ذيل اين 8 قاعده دستهبندى نموده.او هرقاعده را به چند ركن و هرركن را به چندين مبحث تقسيم مىكند كه در ذيل تفصيل آن مىآيد: | |||
القاعدة الاولى فى المقدمات: اين بحث كه به مقدمات علم كلام مىپردازد از 4 ركن تشكيل يافته است. ركن اول به چهار مبحث مىپردازد: بحث از تصور و تصديق، بحث از بديهى، تصديق جازم و غير جازم و بحث از طرقى كه ما را به تصديق و تصور رهنمون مىشوند. | |||
القاعدة الاولى فى المقدمات:اين بحث كه به مقدمات علم كلام مىپردازد از 4 ركن تشكيل يافته است.ركن اول به چهار مبحث مىپردازد:بحث از تصور و تصديق، بحث از بديهى، تصديق جازم و غير جازم و بحث از طرقى كه ما را به تصديق و تصور رهنمون مىشوند. | |||
ركن دوم كه از 7 مبحث تشكيل يافته، به مباحث مربوط به نظر مىپردازد، مباحثى همچون:رابطۀ نظر و فكر، نظرى كه مفيد علم است، مطابقت دليل و عدم مطبقت آن، حاصل شدن علم بعد از نظر، شرائط حصول نظر و واجب بودن نظر در معرفت خداوند، ركن سوم در بيان طرقى است كه ما را به تصور مىرساند كه از چهار مبحث تشكيل يافته است. | ركن دوم كه از 7 مبحث تشكيل يافته، به مباحث مربوط به نظر مىپردازد، مباحثى همچون:رابطۀ نظر و فكر، نظرى كه مفيد علم است، مطابقت دليل و عدم مطبقت آن، حاصل شدن علم بعد از نظر، شرائط حصول نظر و واجب بودن نظر در معرفت خداوند، ركن سوم در بيان طرقى است كه ما را به تصور مىرساند كه از چهار مبحث تشكيل يافته است. | ||
تقسيم حقائق به بسيط و مركب، | تقسيم حقائق به بسيط و مركب، کیفیت معرفت بسائط، ترتيب در اقوال شارحه و شرائط تعريف. ركن چهارم در بيان طرقى است كه ما را به تصديق مىرساند كه از 6 مبحثتشكيل يافته است.مباحثى همچون خبر و انواع آن، تعريف حجت و اقسام آن، تعريف قياس، دليل و اماره و اينكه آيا دليل لفظى مفيد يقين است يا نه؟ | ||
القاعدة الثانية فى احكام كلية للمعلومات: | القاعدة الثانية فى احكام كلية للمعلومات:مؤلف در اين قاعده نيز به مباحث مقدماتى كلام پرداخته است.او گرچه مىگويد«فيها اركان» ولى به جز يك ركن كه از 10 مبحث تشكيل يافته ركن ديگرى وجود ندارد. | ||
القاعدة الثالثه فى حدوث العالم:اين قاعده از دو ركن تشكيل يافته و ركن اول دو اصل دارد.اصل اول در اثبات جوهر فرد است كه طى سه مبحث | القاعدة الثالثه فى حدوث العالم:اين قاعده از دو ركن تشكيل يافته و ركن اول دو اصل دارد.اصل اول در اثبات جوهر فرد است كه طى سه مبحث مؤلف مباحث مربوط به جوهر فرد و جسم را بيان مىكند.مؤلف در اصل دوم اثبات مىكند كه همۀ حوادث متناهى بوده و براى آنها، بدايتى هست. ركن دوم به مباحث مربوط به حدوث عالم مىپردازد. | ||
مؤلف طى يك بحث براهين حدوث عالم را بيان كرده و در مبحث ديگر شبهات مخالفين را بيان و به آنها جواب مىدهد. | |||
القاعدة الرابعة فى اثبات العلم بالصانع و صفاته:اين قاعده از سه ركن تشكيل يافته است.ركن اول در اثبات علم بوجود صانع مىباشد كه به او طريق اثبات مىشود. | القاعدة الرابعة فى اثبات العلم بالصانع و صفاته:اين قاعده از سه ركن تشكيل يافته است. ركن اول در اثبات علم بوجود صانع مىباشد كه به او طريق اثبات مىشود. | ||
ركن دوم در صفات سلبيۀ صانع است كه | ركن دوم در صفات سلبيۀ صانع است كه مؤلف ذيل 10 بحث صفات سلبيه را بيان مىكند.و ركن سوم در صفات ثبوتيه مىباشد كه از 11 بحث تشكيل يافته است. | ||
القاعده الخامسة فى الافعال و اقسامها و احكامها:اين قاعده متشكل از 4 ركن مىباشد.ركن اول كه طى 6 بحث مطرح شده است به مباحث عدل و حسن و قبح افعال مىپردازد. | القاعده الخامسة فى الافعال و اقسامها و احكامها:اين قاعده متشكل از 4 ركن مىباشد. ركن اول كه طى 6 بحث مطرح شده است به مباحث عدل و حسن و قبح افعال مىپردازد. | ||
ركن دوم در 5 بحث به مباحث تكليف و تعريف آن و احكام آن مىپردازد، ركن سوم در دو بحث، لطف را تعريف كرده و اقسام آن را بيان مىكند و در ركن چهارم | ركن دوم در 5 بحث به مباحث تكليف و تعريف آن و احكام آن مىپردازد، ركن سوم در دو بحث، لطف را تعريف كرده و اقسام آن را بيان مىكند و در ركن چهارم مؤلف طى 3 بحث مباحث مربوط به اسم؟؟؟ و عوض را بيان مىكند. | ||
القاعدة السادسة فى النبوات:اين قاعده از سه ركن و يك مقدمه متشكل است. | القاعدة السادسة فى النبوات: اين قاعده از سه ركن و يك مقدمه متشكل است.مؤلف در ركن اول طى 3 بحث، نبوت را تعريف و غايت آن را بيان مىنمايد و از شبهات براهمه جواب مىدهد.او در ركن دوم در دو بحث از عصمت انبياء سخن مىراند.مؤلف ركن سوم را به نبوت خاصه اختصاص داده و طى 8 بحث اثبات مىكند رسالت حضرت ختمىمرتبت(ص)، معجزۀ او و افضليت آن حضرت را و از ديگر مباحث پيرامون حضرت رسول(ص) بحث مىكند. | ||
القاعدة السابعة فى المعاد:بحث معاد از 4 ركن و يك مقدمه تشكيل يافته است. | القاعدة السابعة فى المعاد: بحث معاد از 4 ركن و يك مقدمه تشكيل يافته است.مؤلف در مقدمه نظرات مختلف حول معاد را بيان مىكند.او در ركن اول به معاد جسمانى پرداخته و در طى 5 بحث معاد جسمانى را اثبات مىكند.در ركن دوم بحث مىكند از معاد روحانى. | ||
او طى 9 بحث معاد روحانى را هم اثبات مىكند و در ركن سوم طى 11 بحث از وعد و وعيد و ثواب و عقاب بحث مىكند و بلاخره در ركن چهار در دو بحث از ايمان و كفر سخن مىگويد. | او طى 9 بحث معاد روحانى را هم اثبات مىكند و در ركن سوم طى 11 بحث از وعد و وعيد و ثواب و عقاب بحث مىكند و بلاخره در ركن چهار در دو بحث از ايمان و كفر سخن مىگويد. | ||
القاعدة الثامنة فى الامامة:آخرين قاعدۀ كتاب از 3 ركن و يك مقدمه تشكيليافته است. | القاعدة الثامنة فى الامامة:آخرين قاعدۀ كتاب از 3 ركن و يك مقدمه تشكيليافته است.مؤلف در ركن اول طى 3 بحث از تعريف امام، وجوب نصب آن و علت وجودش بحث مىكند.او در ركن دوم طى 6 بحث صفاتى را كه لازم است امام داشته باشد بيان مىكند و در ركن سوم 5 بحث ائمۀ اثنیعشر(ع) را تعيين مىكند. | ||
== | ==ویژگیهاى كتاب== | ||
#ترتيب و ساختار كتاب:از | #ترتيب و ساختار كتاب:از ویژگیهاى كتاب قواعد المرام مىتوان به چينش مباحث در آن اشاره نمود.در كتب كلامى معمولا در نزد قدماء مطالب به صورت طبقهبندى ارائه نشده است و متأخرين اكثرا ذيل پنج اصل، اصول اعتقادى را دستهبندى كردهاند.اما مؤلف براى بيان مطالب اعتقادى از دستهبندى خاصى استفاده نموده است.او علاوه بر 5 اصل اعتقادى شيعه 3 مبحث ديگر نيز اضافه نموده است 2-مبحث آن به بحثهاى مقدماتى همچون علم و نظر كه در نزد قدماء مطرح بود مىپردازد و يك مبحث به حدوث عالم.از آنجا كه بعضى از متكلمين نتوانستهاند بحث از حدوث عالم را ذيل يكى از 5 اصل اعتقادى يعنى توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد جاى دهند، اكثرا از طرح اين مبحث سرباز زدهاند و گاه در رسالهاى مجزا به اين بحث پرداختهاند.اما مؤلف با عقد بابى به عنوان حدوث عالم اين بحث را در كنار مباحث توحيد و ديگر مباحث اعتقادى مطرح مىكند. | ||
#معاد روحانى: | #معاد روحانى:مؤلف همچون ديگر متكلمين به معاد جسمانى قائل است و مىگويد معادى كه در شريعت ثابت است معاد جسمانى مىباشد.اما از اين باب كه جمع كند بين قواعد حكمى و شرعى مىگويد مانعى نيست كه به هردو معاد قائل شويم.گرچه در آيات و روايات دليلى بر اين معاد نيست، اما چون قوانين حكمت مقتضى اين معاد است «موجب المصير اليه».<ref>ص 157</ref> | ||
==نسخهشناسى== | ==نسخهشناسى== | ||
اين كتاب در سال 1406 ه.ق توسط انتشارات كتابخانۀ | اين كتاب در سال 1406 ه.ق توسط انتشارات كتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى در قم و با تحقيقات [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى]]، در 199 صفحه و به صورت وزيرى چاپ شده است. | ||
كتاب داراى مقدمهاى كوتاه حول شخصيت | كتاب داراى مقدمهاى كوتاه حول شخصيت مؤلف مىباشد.و تنها داراى فهرست مطالب مىباشد. | ||
اين كتاب براى بار دوم در سال 1413 ه.ق توسط همان انتشارات تجديد چاپ شده است. | اين كتاب براى بار دوم در سال 1413 ه.ق توسط همان انتشارات تجديد چاپ شده است. | ||
==پانویس== | |||
<references /> | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلام و عقاید]] | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | ||