۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح المواقف: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '،ش' به '، ش'
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ') |
جز (جایگزینی متن - '،ش' به '، ش') |
||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
و شرحته بحمد الله سبحانه شرحا يذلل من شوارده صحابها و يميط عن خرائده نقابها...»[1] | و شرحته بحمد الله سبحانه شرحا يذلل من شوارده صحابها و يميط عن خرائده نقابها...»[1] | ||
تأليف اين | تأليف اين كتاب، شوال سال 807 ه.ق در يكى از توابع سمرقند تمام گشته است. | ||
الموقف الاول في المقدمات:مؤلف در اين موقف وارد مقدمات كلام مىشود كه شامل شش مرصد مىباشد المرصد الاول:آنچه عرفا در علم كلام واجب است.اين مرصد از شش مقصد تشكيل شده است كه عبارتند از: تعريف علم كلام، موضوع علم كلام،فايده علم | الموقف الاول في المقدمات:مؤلف در اين موقف وارد مقدمات كلام مىشود كه شامل شش مرصد مىباشد المرصد الاول:آنچه عرفا در علم كلام واجب است.اين مرصد از شش مقصد تشكيل شده است كه عبارتند از: تعريف علم كلام، موضوع علم كلام،فايده علم كلام، شرافت علم كلام، مسائل علم كلامو تسميه آن به علم كلام.المرصد الثانى:در تعريف مطلق علم مىباشد.المرصد الثالث در اين مرصد اقسام علم مورد كنكاش قرار مىگيرد كه شامل 4 مقصد است: تعريف علم، علم حادث، تصور و تصديق، آراء ضعيف.المرصد الرابع:دلايل علوم ضرورى را بررسى مىنمايد.المرصد الخامس:در بيان مطلوب علم كلام مىباشد كه مباحث آن در 10 مقصد بيان شده است:نظر صحيح، كيفيت افاده نظر صحيح براى علم، شرط نظر، معرفة الله، اولين واجب بر مكلف، نظر فاسد، اختلافات شروط علم، مغايرت علم با مدلول. | ||
المرصد السادس:طريق وصول به علم كلام كه در ضمن هشت مقصد بيان شده است: تحديد و تقسيم علم كلام، وجوب شناخت معرف قبل از معرف،أجلى بودن معرف از معرف، روشهاى استدلال،قياس،قويترين طريق اثبات مسائل كلام،قضاياى طريق تصديق،دلايل عقلى و نقلى،جايگاه ادلۀ عقلى و نقلى. | المرصد السادس:طريق وصول به علم كلام كه در ضمن هشت مقصد بيان شده است: تحديد و تقسيم علم كلام، وجوب شناخت معرف قبل از معرف،أجلى بودن معرف از معرف، روشهاى استدلال،قياس،قويترين طريق اثبات مسائل كلام،قضاياى طريق تصديق،دلايل عقلى و نقلى،جايگاه ادلۀ عقلى و نقلى. | ||
الموقف الثانى في الامور العامة:اين موقف شامل مباحث كلى از قبيل واجب،جوهر، عرض مىباشد كه شامل يك مقدمه و پنج مرصد است، مرصد اول در مورد وجود و عدم مىباشد كه خود مشتمل است بر هفت مقصد همچون تعريف وجود از حيث بديهى بودن، اشتراك معنوى وجود، رابطۀ وجود با ماهيت از حيث عينيت و يا زيادت آن بر وجود، وجود ذهنى، | الموقف الثانى في الامور العامة:اين موقف شامل مباحث كلى از قبيل واجب،جوهر، عرض مىباشد كه شامل يك مقدمه و پنج مرصد است، مرصد اول در مورد وجود و عدم مىباشد كه خود مشتمل است بر هفت مقصد همچون تعريف وجود از حيث بديهى بودن، اشتراك معنوى وجود، رابطۀ وجود با ماهيت از حيث عينيت و يا زيادت آن بر وجود، وجود ذهنى، معدوم، شى بودن معدوم، اتحاد وجود و ماهيت، حال. | ||
المرصد الثانى:ماهيت بما هى هى در 12 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از: تمييز ماهيت از غير، تقسيمات ماهيت، نظر افلاطون، ماهيت يا مركب، اجزاء ماهيت مركب، ماهيت مجعول، مركب، اجزاء مركب، ماهيت حقيقى، وجوب نياز به اجزاء ماهيت، وجوب قبول شركت در ماهيت، آراء حكما در ماهيت. | المرصد الثانى:ماهيت بما هى هى در 12 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از: تمييز ماهيت از غير، تقسيمات ماهيت، نظر افلاطون، ماهيت يا مركب، اجزاء ماهيت مركب، ماهيت مجعول، مركب، اجزاء مركب، ماهيت حقيقى، وجوب نياز به اجزاء ماهيت، وجوب قبول شركت در ماهيت، آراء حكما در ماهيت. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
الموقف الثالث: في الاعراض مؤلف مباحث مربوط به اعراض را در يك مقدمه و سه مرصد بيان مىكند كه عبارتند از:المرصد الاول:مباحث كلى اعراض كه در 8 مقصد مطرح شده كه عبارتند از: تعريف عرض، اقسام عرض، عرض از ديدگاه حكماء، اثبات عرض، عدم انتقال اعراض، عدم جواز قيام عرض به عرض، عدم بقاء عرض در دو زمان، عدم بقاء عرض در دو محل. | الموقف الثالث: في الاعراض مؤلف مباحث مربوط به اعراض را در يك مقدمه و سه مرصد بيان مىكند كه عبارتند از:المرصد الاول:مباحث كلى اعراض كه در 8 مقصد مطرح شده كه عبارتند از: تعريف عرض، اقسام عرض، عرض از ديدگاه حكماء، اثبات عرض، عدم انتقال اعراض، عدم جواز قيام عرض به عرض، عدم بقاء عرض در دو زمان، عدم بقاء عرض در دو محل. | ||
المرصد الثانى: في الكم مباحث اين موقف در نه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:خواص كم، اقسام كم، اقسام جسم،ذاتيات و عرضيات كم، انكار متكلمين بر عدد، انكار متكلمين بر مقدار، انكار متكلمين بر زمان، حقيقت زمان، مكانالمرصد الثالث: في الكيفيات مباحث كيفيات شامل يك مقدمه و چهار فصل مىباشد كه عبارتند از:كيفيات محسوسه در 5 مقصد شامل:حرارت،يبوست، اعتماد،صلابت، ملاسه، الوان، انكار لون، نور،ظلمت قسم ثانى:ضوء در 4 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت نور، مراتب نور، كيفيت و ارتباط هوا با | المرصد الثانى: في الكم مباحث اين موقف در نه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:خواص كم، اقسام كم، اقسام جسم،ذاتيات و عرضيات كم، انكار متكلمين بر عدد، انكار متكلمين بر مقدار، انكار متكلمين بر زمان، حقيقت زمان، مكانالمرصد الثالث: في الكيفيات مباحث كيفيات شامل يك مقدمه و چهار فصل مىباشد كه عبارتند از:كيفيات محسوسه در 5 مقصد شامل:حرارت،يبوست، اعتماد،صلابت، ملاسه، الوان، انكار لون، نور،ظلمت قسم ثانى:ضوء در 4 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت نور، مراتب نور، كيفيت و ارتباط هوا با نور، شعاع و طلعلع نور. | ||
النوع الثالث:مسموعات در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت صوت، كيفيت صوت وجود خارجى صوت.القسم الثانى:حروف در 4 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت حروف اقسام حروف، ابتدا به ساكن، امكان جمع ساكنين.الفصل الثانى:كيفيات نفسانية در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از: تعريف | النوع الثالث:مسموعات در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت صوت، كيفيت صوت وجود خارجى صوت.القسم الثانى:حروف در 4 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:ماهيت حروف اقسام حروف، ابتدا به ساكن، امكان جمع ساكنين.الفصل الثانى:كيفيات نفسانية در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از: تعريف حيات، شرط حيات، تعريف مرگ. | ||
النوع الثانى:علم در 14 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:نسبت مخصوص عالم و معلوم، تعلق علم واحد به دو معلوم،جهل مركب، مباحث پيرامون جهل مركب، حواس پنجگانه،صورتهاى عقلى، علم تفصيلى و اجمالى، علم بالفعل و بالقوه، علم فعلى، مراتب عقل، اطلاقات عقل، تعلق دو علم به دو معقول،دگرگونى علم نظرى به علم ضرورى و بالعكس، استناد علم ضرورى به علم نظرى. | النوع الثانى:علم در 14 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:نسبت مخصوص عالم و معلوم، تعلق علم واحد به دو معلوم،جهل مركب، مباحث پيرامون جهل مركب، حواس پنجگانه،صورتهاى عقلى، علم تفصيلى و اجمالى، علم بالفعل و بالقوه، علم فعلى، مراتب عقل، اطلاقات عقل، تعلق دو علم به دو معقول،دگرگونى علم نظرى به علم ضرورى و بالعكس، استناد علم ضرورى به علم نظرى. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
المرصد السادس:افعال حق تعالى در هشت مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:اختيار بندگان، توليد و فروعات آن، امورى كه قرآن كريم به آنها تصريح كرده است، اراده خداوند، حسن و قبح، افعال الله، تكليف ما لا يطاق، عدم تعليل افعال حق تعالى به اغراض، اسم، اسماء حق تعالى الموقف السادس:سمعيات در چهار مرصد بيان مىشود كه عبارتند از:المرصد الاول:نبوت در 9 مقصد بيان مىشود كه شامل:معناى نبى، حقيقت معجزه، امكان بعثت، اثبات نبوت، عصمت انبياء، حقيقت عصمت، عصمت ملائكه، برترى انبياء بر ملائكه، كرامات انبياء. | المرصد السادس:افعال حق تعالى در هشت مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:اختيار بندگان، توليد و فروعات آن، امورى كه قرآن كريم به آنها تصريح كرده است، اراده خداوند، حسن و قبح، افعال الله، تكليف ما لا يطاق، عدم تعليل افعال حق تعالى به اغراض، اسم، اسماء حق تعالى الموقف السادس:سمعيات در چهار مرصد بيان مىشود كه عبارتند از:المرصد الاول:نبوت در 9 مقصد بيان مىشود كه شامل:معناى نبى، حقيقت معجزه، امكان بعثت، اثبات نبوت، عصمت انبياء، حقيقت عصمت، عصمت ملائكه، برترى انبياء بر ملائكه، كرامات انبياء. | ||
المرصد الثانى:معاد در 12 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:اعاده معدوم، حشر اجساد، معاد روحانى، مخلوق بودن بهشت و جهنم در حال حاضر، حسن و قبح افعال، عذاب و عقاب، احباط عمل، عفو | المرصد الثانى:معاد در 12 مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:اعاده معدوم، حشر اجساد، معاد روحانى، مخلوق بودن بهشت و جهنم در حال حاضر، حسن و قبح افعال، عذاب و عقاب، احباط عمل، عفو الهى، شفاعت، توبه، احياء مردگان در قبر و سؤال نكير و منكر و عذاب قبر،صراط و ميزان و حساب و قرائت كتاب و حوض و شهادت اعضاء. | ||
المرصد الثالث:اسماء در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:حقيقت ايمان، زيادت و نقصان ايمان، كفر، مرتكب كبيره. | المرصد الثالث:اسماء در سه مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:حقيقت ايمان، زيادت و نقصان ايمان، كفر، مرتكب كبيره. | ||
المرصد الرابع:امامت در شش مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:وجوب نصب | المرصد الرابع:امامت در شش مقصد بيان مىشود كه عبارتند از:وجوب نصب امام، شروط امامت، شرائط امام، امام حق بعد از رسول اللهافضل ناس بعد از رسول الله. | ||
المقصد السادس:مبحث افضليت امام افضل بر مفظول بيان مىشود. | المقصد السادس:مبحث افضليت امام افضل بر مفظول بيان مىشود. | ||