۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'لسان العرب' به 'لسان العرب') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن منظور افریقی' به 'ابن منظور افریقی ') |
||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
تعداد زیادی از محققین، مقالات و رسائلی در شرح زندگانی این مفسر بزرگ نوشتهاند، اما نویسنده در این کتاب به نکاتی اشاره کرده که در بیشتر این مقالات نیامده است<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>؛ بهعنوان مثال شرححالنویسان، تاریخ وفات وی را 548ق، ذکر کردهاند، اما غالباً اشاره به ولادت او نکردهاند؛ ولی تاریخ ولادتش را میتوان از آخر جزء اول از کتاب «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] » به دست آورد. وی به هنگام تفسیر آیه 182 سوره بقره تاریخ فراغت از تألیف را روز شنبه، سه روز مانده از شعبان سال 530ق، دانسته است؛ از سوی دیگر در مقدمه همان کتاب، فرموده: درحالیکه سنم ار شصت گذشته بود، این تفسیر را آغاز کردم؛ بنابراین میتوان حدس زد که سن او حدودا شصتودو سال بوده است (جملهای که وی برای بیان سنش در هنگام شروع به تفسیر، به کار برده، استعمالش بهگونهای است که میتوان مطلب مزبور را از آن استنباط کرد)؛ حال اگر جزء اول، یک سال وقت برده باشد، سن وی در هنگام فراغت از آن شصتوسه سال بوده؛ پس آن مرحوم در سال 530، شسصتوسه ساله داشته و اگر 63 را از 530 کم کنیم، میشو 467؛ پس ولادت او در همین سال بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8-9</ref>. | تعداد زیادی از محققین، مقالات و رسائلی در شرح زندگانی این مفسر بزرگ نوشتهاند، اما نویسنده در این کتاب به نکاتی اشاره کرده که در بیشتر این مقالات نیامده است<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>؛ بهعنوان مثال شرححالنویسان، تاریخ وفات وی را 548ق، ذکر کردهاند، اما غالباً اشاره به ولادت او نکردهاند؛ ولی تاریخ ولادتش را میتوان از آخر جزء اول از کتاب «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] » به دست آورد. وی به هنگام تفسیر آیه 182 سوره بقره تاریخ فراغت از تألیف را روز شنبه، سه روز مانده از شعبان سال 530ق، دانسته است؛ از سوی دیگر در مقدمه همان کتاب، فرموده: درحالیکه سنم ار شصت گذشته بود، این تفسیر را آغاز کردم؛ بنابراین میتوان حدس زد که سن او حدودا شصتودو سال بوده است (جملهای که وی برای بیان سنش در هنگام شروع به تفسیر، به کار برده، استعمالش بهگونهای است که میتوان مطلب مزبور را از آن استنباط کرد)؛ حال اگر جزء اول، یک سال وقت برده باشد، سن وی در هنگام فراغت از آن شصتوسه سال بوده؛ پس آن مرحوم در سال 530، شسصتوسه ساله داشته و اگر 63 را از 530 کم کنیم، میشو 467؛ پس ولادت او در همین سال بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8-9</ref>. | ||
[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] کتابی جاودان است. چهبسا نویسندهای تلاش بیوقفهای را برای تألیف و نشر کتابی به کار برد، اما در گوشه کتابخانهها باقی بماند و اثری از آن جز در معاجم و فهارس کتب دیده نشود؛ ولی چهبسا کتابی همه خردها را جذب کرده و اعجاب محققین را برانگیزد و در طول قرنها همواره مورد اعتنا واقع شود؛ مثل: «[[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرایع]] » [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلی]] (602-676ق) در فقه؛ «[[لسان العرب]]» ابن منظور افریقی (متوفی 707ق) در لغت و «الفیه» ابن مالک طائی (600-672ق) در نحو؛ بر پیشانی این آثار جاودانگی مادامیکه تمدن و فرهنگ هست نوشته شده است. کتاب [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] نیز در شمار این آثار است و به جهت ویژگیهای خاصش از کتب تفسیری جاودان است؛ به همین جهت میبینیم که تألیف آن حدود نه سال طول کشید و لغوی در لغت قرآن، قاری در قرائت، مورخ در قصهها و اسباب نزول، فقیه در تفسیر آیات الاحکام و متکلم در معارف و مباحث کلامی، به آن مراجعه میکند<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>. | [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] کتابی جاودان است. چهبسا نویسندهای تلاش بیوقفهای را برای تألیف و نشر کتابی به کار برد، اما در گوشه کتابخانهها باقی بماند و اثری از آن جز در معاجم و فهارس کتب دیده نشود؛ ولی چهبسا کتابی همه خردها را جذب کرده و اعجاب محققین را برانگیزد و در طول قرنها همواره مورد اعتنا واقع شود؛ مثل: «[[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرایع]] » [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلی]] (602-676ق) در فقه؛ «[[لسان العرب]]» [[ابن منظور، محمد بن مکرم|ابن منظور افریقی]] (متوفی 707ق) در لغت و «الفیه» ابن مالک طائی (600-672ق) در نحو؛ بر پیشانی این آثار جاودانگی مادامیکه تمدن و فرهنگ هست نوشته شده است. کتاب [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] نیز در شمار این آثار است و به جهت ویژگیهای خاصش از کتب تفسیری جاودان است؛ به همین جهت میبینیم که تألیف آن حدود نه سال طول کشید و لغوی در لغت قرآن، قاری در قرائت، مورخ در قصهها و اسباب نزول، فقیه در تفسیر آیات الاحکام و متکلم در معارف و مباحث کلامی، به آن مراجعه میکند<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>. | ||
مهمترین ویژگی این کتاب، برتری بر دیگر آثار در ترتیب و تنظیم است. در این کتاب، علوم قرآن منظم و پیراسته گرد آمده که پیش و پس از آن سابقه نداشته است. در این اثر اختلاف قرائات در آیات، اعراب آیات، معانی لغات و اسباب نزول هریک در فصلی خاص ذکر شده و بین مباحث خلط نشده است؛ لذا خواننده که به دنبال موضوع خاصی است به سختی نمیافتد<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. | مهمترین ویژگی این کتاب، برتری بر دیگر آثار در ترتیب و تنظیم است. در این کتاب، علوم قرآن منظم و پیراسته گرد آمده که پیش و پس از آن سابقه نداشته است. در این اثر اختلاف قرائات در آیات، اعراب آیات، معانی لغات و اسباب نزول هریک در فصلی خاص ذکر شده و بین مباحث خلط نشده است؛ لذا خواننده که به دنبال موضوع خاصی است به سختی نمیافتد<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. |
ویرایش