القانون في الطب (طبع بیروت): تفاوت میان نسخه‌ها

نام طب هميشه يادآور طبيبى نام‌دار و استادى بى‌بديل در اين عرصه بوده است و او كسى نيست جز [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلى سينا]] و اثر ژرف و ماندگار وى در طب مزاجى و طبيعى كه ساليان متوالى در بزرگ‌ترين مراكز علمى و پزشكى جهان مدار تدريس در علم پزشكى بوده است و آن نيست جز شاه‌كار وى، كتاب گران‌سنگ القانون فى الطب به زبان عربى.

[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، انگيزه‌اش را از تأليف اين اثر، چنين بيان مى‌كند: فقد التمس منى بعض خلص إخوانى و من يلزمنى اسعافه بما يسمح به و سعى أن أصنف فى الطب كتابا مشتملا على قوانينه الكلية و الجزئية اشتمالاً يجمع إلى الشرح الاختصار و إلى ايفاء الأكثر حقه من البيان الايجاز فأسعفته بذلك.....<ref>القانون فى الطب، ج1، ص17</ref>

[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، خود، ساختار و شيوه تحرير اين اثر را چنين بيان كرده است: و رأيت ان اتكلم اولا فى الأمور العامة الكلية فى كلا قسمى الطب أعنى القسم النظرى و القسم العملى ثم بعد ذلك أتكلم فى كليات أحكام قوى الأدوية المفردة ثم فى جزئياتها ثم بعد ذلك فى الأمراض الواقعة بعضو عضو، فأبتدئ أولا بتشريح ذلك العضو و منفعته و أما تشريح الأعضاء المفردة البسيطة فيكون قد سبق منى ذكره فى الكتاب الأول الكلى و كذلك منافعها. ثم إذا فرغت من تشريح ذلك العضو ابتدأت فى أكثر المواضع بالدلالة على كيفية حفظ صحته ثم دللت بالقول المطلق على كليات أمراضه و أسبابها و طرق الاستدلالات عليها و طرق معالجاتها بالقول الكلى أيضاً. فإذا فرغت من هذه الأمور الكلية أقبلت على الأمراض الجزئية و دللت أولاً فى أكثرها أيضاً على الحكم الكلى فى حده و أسبابه و دلائله ثم تخلصت إلى الأحكام الجزئية ثم أعطيت القانون الكلى فى المعالجة ثم نزلت إلى المعالجات الجزئية بدواء دواء بسيط أو مركب و ما كان سلف ذكره من الأدوية المفردۀ و منفعته فى الأمراض فى كتاب الأدويۀ المفردۀ فى الجداول و الاصباغ التى أرى استعمالها فيه كما تقف أيها المتعلم عليه إذا وصلت إليه لم أكرر الا قليلا منه و ما كان من الأدوية المركبة أن ما الأحرى به ان يكون فى الأقراباذين الذى أرى ان أعمله أخرت ذكر منافعه و كيفية خلطه إليه و رأيت أن أفرغ عن هذا الكتاب إلى كتاب أيضاً فى الأمور الجزئية مختص بذكر الأمراض التى إذا وقعت لم تختص بعضو بعينه و نورد هنالك أيضاً الكلام فى الزينة و ان أسلك فى هذا الكتاب أيضا مسلكى فى الكتاب الجزئى الذى قبله فإذا تهيأ بتوفيق الله تعالى الفراغ من هذا الكتاب جمعت بعده كتاب الأقراباذين و هذا كتاب لا يسع من يدعى هذه الصناعة و يكتسب بها ان لا يكون جله معلوما محفوظا عنده فإنه مشتمل على أقل ما لا بد منه للطبيب و أما الزيادة عليه فأمر غير مضبوط و ان أخر الله تعالى فى الاجل و ساعد القدر انتصبت لذلك انتصابا ثانيا.

الكتاب الأول: فى الأمور الكلية فى علم الطلب.

الكتاب الثانى: فى الأدوية المفردة.

الكتاب الثالث: فى الأمراض الجزئية الواقعة بأعضاء الانسان عضو عضو من الفرق إلى القدم ظاهرها و باطنها.

الكتاب الرابع: فى الأمراض الجزئية التى إذا وقعت لم تختص بعضو و فى الزينة.

الكتاب الخامس: فى تركيب الأدوية و هو الأقراباذين.....<ref>القانون فى الطب، ص17- 18</ref>

كتاب قانون - چنان‌كه گفتيم - مهم‌ترين و ماندگارترين نگاشته طب سنتى است. قبل از نگارش كتاب قانون، كتاب‌هاى مهم و مفصل ديگرى در عرصه طب سنتى به رشته تحرير درآمده كه هر كدام، كتاب‌هاى باارزشى شمرده مى‌شوند. كتاب الحاوى فى الطب، مشتمل بر تجربيات پزشك نام‌دار، [[رازی، محمد بن زکریا‏|محمد بن زكرياى رازى]] است و يا كتاب كامل الصناعة نگاشته‌اى كامل در حوزه طب نظرى و طب عملى (بالينى) است؛ با اين حال كتاب قانون [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، ناسخ بسيارى از اين كتاب‌ها شمرده مى‌شود، چرا كه ترتيب و تدوين شگرف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، در نگارش اين اثر، دست‌يابى دانش‌پژوه را به مطالب پزشكى آسان‌تر مى‌نمايد.

كتاب القانون فى الطب، به همت موسسه انتشاراتى دار احياء التراث العربى (بيروت) در سال 1426ق(2005م) چاپ و منتشر شده است.