التدوين في أحوال جبال شروين (تاريخ سوادکوه مازندران): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' فى ' به ' في '
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين')
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ')
خط ۴۵: خط ۴۵:


== معرفى اجمالى ==
== معرفى اجمالى ==
'''التدوين فى احوال جبال شروين'''، كه به «تاريخ سوادكوه» نامبردار است، كتابى است به زبان فارسى، درباره تاريخ و جغرافياي سوادكوه مازندران، نوشته محمد حسن‌خان اعتمادالسلطنه 1259- 1275ه.ق.، كه شرح حال وى در معرفى كتاب «تدوين لغات جغارافيايى قديم و جديد ايران» كه در همين برنامه گنجانده شده، گذشت.
'''التدوين في احوال جبال شروين'''، كه به «تاريخ سوادكوه» نامبردار است، كتابى است به زبان فارسى، درباره تاريخ و جغرافياي سوادكوه مازندران، نوشته محمد حسن‌خان اعتمادالسلطنه 1259- 1275ه.ق.، كه شرح حال وى در معرفى كتاب «تدوين لغات جغارافيايى قديم و جديد ايران» كه در همين برنامه گنجانده شده، گذشت.


اعتمادالسلطنه اين كتاب را به مناسبت سفر ناصر الدين شاه به مازندران تألیف نموده است.
اعتمادالسلطنه اين كتاب را به مناسبت سفر ناصر الدين شاه به مازندران تألیف نموده است.
خط ۵۳: خط ۵۳:
برخى از پژوهش‌گران معتقدند، اعتمادالسلطنه وزير انطباعات عصر ناصرى كه اهل فرهنگ و انديشه بوده و چندين جلد كتاب تأليف و يا ترجمه كرده است، از سرقت آثار ديگران يا نوشته‌هاى افراد را به نام خود نمودن مصون نبوده است. يكى از محققان معاصر مى‌نويسد: اعتمادالسلطنه دستياران و ميرزاهايى داشته كه در خدمت وزارت انطباعات و به اصطلاح كارمندان دستگاهى بودند كه اعتمادالسلطنه سرپرستى آن را (بر عهده) داشته است. اين افراد در تهيه مطالب و كارهايى جزى‌تر او را يارى مى‌كردند و او در اين گونه موارد بيشتر سمت سرپرستى داشته و نوشته‌هاى آنان را كم يا زياد مى‌كرده است. برخى معتقدند اكثر كتب و رسايلى كه اعتمادالسلطنه به طبع رسانيده، به قلم ذكاءالملك (ميرزا محمدحسين فروغى پدر ميرزا [[فروغی، محمدعلی|محمدعلى فروغى]]) نوشته شده است.
برخى از پژوهش‌گران معتقدند، اعتمادالسلطنه وزير انطباعات عصر ناصرى كه اهل فرهنگ و انديشه بوده و چندين جلد كتاب تأليف و يا ترجمه كرده است، از سرقت آثار ديگران يا نوشته‌هاى افراد را به نام خود نمودن مصون نبوده است. يكى از محققان معاصر مى‌نويسد: اعتمادالسلطنه دستياران و ميرزاهايى داشته كه در خدمت وزارت انطباعات و به اصطلاح كارمندان دستگاهى بودند كه اعتمادالسلطنه سرپرستى آن را (بر عهده) داشته است. اين افراد در تهيه مطالب و كارهايى جزى‌تر او را يارى مى‌كردند و او در اين گونه موارد بيشتر سمت سرپرستى داشته و نوشته‌هاى آنان را كم يا زياد مى‌كرده است. برخى معتقدند اكثر كتب و رسايلى كه اعتمادالسلطنه به طبع رسانيده، به قلم ذكاءالملك (ميرزا محمدحسين فروغى پدر ميرزا [[فروغی، محمدعلی|محمدعلى فروغى]]) نوشته شده است.


[[کسروی، احمد|احمد كسروى]]، ذيل معرفى كتاب (التدوين فى جبال الشروين) كه از آثار صنيع‌الدوله است، مى‌نويسد: (در آخر مقدمه شرحى تحت عنوان حالت حاليه سوادكوه مى‌نويسد بايد دانست كه اين شرح نيز نتيجه تتبع و استقراء شخصى صنيع‌الدوله نبوده و غصب است.) كسروى متذكر مى‌گردد، عليقلى ميرزا اعتمادالسلطنه مطالبى درباره بلاد و ولايات در دوازده مجلد نوشته كه پس از وفاتش به كتابخانه صنيع‌الدوله انتقال يافته است و مى‌افزايد: (ما به همه اين مجلدات دسترسى نداشته و مراجعه نكرده‌ايم، ليكن از روى قرائن عديده يقين دارم كه شرحى كه صنيع‌الدوله راجع به سوادكوه و همچنان شرحى كه در باب علما و رجال در اواخر كتاب مى‌نويسد، نقل از آن مجلدات است. متن كتاب كه تحت عنوان (گفتار در تاريخ سوادكوه) شروع مى‌شود، روى هم رفته خلاصه مطالب تاريخ سيد ظهير الدين است، حتى اشعار عربى و فارسى كه در ضمن مطالب به مناسبتى مى‌آورد، اقتباس از كتاب مذكور است.
[[کسروی، احمد|احمد كسروى]]، ذيل معرفى كتاب (التدوين في جبال الشروين) كه از آثار صنيع‌الدوله است، مى‌نويسد: (در آخر مقدمه شرحى تحت عنوان حالت حاليه سوادكوه مى‌نويسد بايد دانست كه اين شرح نيز نتيجه تتبع و استقراء شخصى صنيع‌الدوله نبوده و غصب است.) كسروى متذكر مى‌گردد، عليقلى ميرزا اعتمادالسلطنه مطالبى درباره بلاد و ولايات در دوازده مجلد نوشته كه پس از وفاتش به كتابخانه صنيع‌الدوله انتقال يافته است و مى‌افزايد: (ما به همه اين مجلدات دسترسى نداشته و مراجعه نكرده‌ايم، ليكن از روى قرائن عديده يقين دارم كه شرحى كه صنيع‌الدوله راجع به سوادكوه و همچنان شرحى كه در باب علما و رجال در اواخر كتاب مى‌نويسد، نقل از آن مجلدات است. متن كتاب كه تحت عنوان (گفتار در تاريخ سوادكوه) شروع مى‌شود، روى هم رفته خلاصه مطالب تاريخ سيد ظهير الدين است، حتى اشعار عربى و فارسى كه در ضمن مطالب به مناسبتى مى‌آورد، اقتباس از كتاب مذكور است.


اين كتاب به جهت آنكه در مقايسه با نوشته‌هاى مورخان ايرانى آن دوره كه از پژوهش‌هاى اروپاييان آگاهى نداشتند، كار تازهاى به شمار مى‌رود و داراى اهميت است.
اين كتاب به جهت آنكه در مقايسه با نوشته‌هاى مورخان ايرانى آن دوره كه از پژوهش‌هاى اروپاييان آگاهى نداشتند، كار تازهاى به شمار مى‌رود و داراى اهميت است.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش