پرش به محتوا

جمل العلم و العمل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'شريف مرتضى، علم الهدى' به 'شريف مرتضى، علم الهدى ')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۴۹: خط ۴۹:




'''جمل العلم و العمل'''، تألیف [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى]]، معروف به [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|شريف مرتضى، علم الهدى]] (م 436 ق) است.
'''جمل العلم و العمل'''، تألیف [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى]]، معروف به [[علم‌الهدی، علی بن الحسین|شريف مرتضى، علم الهدى]] (م 436 ق) است.


كتاب جمل العقائد، از مشهورترين تأليفات فقهى و كلامى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] مى‌باشد. اين كتاب با همۀ اختصار و ايجازش در بر دارندۀ مهم‌ترين مسائل فقهى است و از منابعى است كه ما را با علم كلام و فقه در عصر مؤلف آشنا مى‌سازد.
كتاب جمل العقائد، از مشهورترين تأليفات فقهى و كلامى [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] مى‌باشد. اين كتاب با همۀ اختصار و ايجازش در بر دارندۀ مهم‌ترين مسائل فقهى است و از منابعى است كه ما را با علم كلام و فقه در عصر مؤلف آشنا مى‌سازد.


اين كتاب از زمان تأليفش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م460ق) از شاگردان ممتاز وى قسمت كلامى آن را در كتابى به نام «تمهيد الأصول» شرح زده است و [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|عبدالعزيز بن برّاج]] (م481ق) از ديگر شاگردان مبرز او در كتابى به نام «شرح الجمل» قسمت فقهى آن را شرح زده است.
اين كتاب از زمان تأليفش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م460ق) از شاگردان ممتاز وى قسمت كلامى آن را در كتابى به نام «تمهيد الأصول» شرح زده است و [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|عبدالعزيز بن برّاج]] (م481ق) از ديگر شاگردان مبرز او در كتابى به نام «شرح الجمل» قسمت فقهى آن را شرح زده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۷۱: خط ۷۱:




در كتاب جمل العلم و العمل، بر خلاف ديگر تأليفات علم‌الهدى، نظير «الإنتصار» و «[[مسائل الناصريات]] »، از طرح نظريات و اقوال ساير مذاهب اسلامى خوددارى شده و از فقه مقارن در آن اثرى ديده نمى‌شود. اين كتاب بيشتر شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول است و از استدلات فقهى در آن كمتر اثرى ديده مى‌شود.
در كتاب جمل العلم و العمل، بر خلاف ديگر تأليفات علم‌الهدى، نظير «الإنتصار» و «[[مسائل الناصريات]] »، از طرح نظريات و اقوال ساير مذاهب اسلامى خوددارى شده و از فقه مقارن در آن اثرى ديده نمى‌شود. اين كتاب بيشتر شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول است و از استدلات فقهى در آن كمتر اثرى ديده مى‌شود.


به دليل اختصار كتاب، فقط قسمت عبادات فقه مورد بحث قرار داده شده و همان طور كه در كتاب «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]] »، تأليف [[سالار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] (م448ق) از شاگردان مؤلف آمده است، به دليل اختصارش قسمت معاملات كه شامل عقود و احكام است، را در بر ندارد.
به دليل اختصار كتاب، فقط قسمت عبادات فقه مورد بحث قرار داده شده و همان طور كه در كتاب «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]] »، تأليف [[سالار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] (م448ق) از شاگردان مؤلف آمده است، به دليل اختصارش قسمت معاملات كه شامل عقود و احكام است، را در بر ندارد.


مباحث كلامى كتاب، خلاصه‌اى از كتاب‌هاى «[[الذخيرة في علم الكلام]] » و «الملخص في أصول‌الدين» است و مباحث فقهى آن نيز خلاصه‌اى از كتاب «المصباح» وى مى‌باشد.
مباحث كلامى كتاب، خلاصه‌اى از كتاب‌هاى «[[الذخيرة في علم الكلام]] » و «الملخص في أصول‌الدين» است و مباحث فقهى آن نيز خلاصه‌اى از كتاب «المصباح» وى مى‌باشد.
خط ۹۹: خط ۹۹:
در باب نماز جماعت وى اذان و اقامه را براى مردان شرط دانسته و آن را واجب مى‌داند؛ در حالى كه فقهاى بعد از او اذان و اقامه را به صورت مستحب مؤكد پذيرفته‌اند.
در باب نماز جماعت وى اذان و اقامه را براى مردان شرط دانسته و آن را واجب مى‌داند؛ در حالى كه فقهاى بعد از او اذان و اقامه را به صورت مستحب مؤكد پذيرفته‌اند.


از ديگر نظريات مؤلف اين كه نماز جمعه و نماز عيدين را با حضور امام عادل و اجتماع شرائط واجب مى‌داند، كه اين نشان از توجه مؤلف به اين عبادت سياسى و اجتماعى دارد؛ در حالى كه بعضى از شاگردان او نظير [[سالار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] در كتاب [[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]] نماز جمعه و نماز عيدين را در زمان غيبت امام معصوم(ع) حرام مى‌دانند.
از ديگر نظريات مؤلف اين كه نماز جمعه و نماز عيدين را با حضور امام عادل و اجتماع شرائط واجب مى‌داند، كه اين نشان از توجه مؤلف به اين عبادت سياسى و اجتماعى دارد؛ در حالى كه بعضى از شاگردان او نظير [[سالار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]] در كتاب [[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]] نماز جمعه و نماز عيدين را در زمان غيبت امام معصوم(ع) حرام مى‌دانند.


در باب مبطلات روزه نيز مؤلف دروغ بستن به خدا و رسول او و ائمۀ معصومين(ع)و فرو بردن سر در آب و تعمد قىء را مبطل روزه نمى‌داند، بلكه به عنوان نقص در روزه ذكر نموده‌اند.
در باب مبطلات روزه نيز مؤلف دروغ بستن به خدا و رسول او و ائمۀ معصومين(ع)و فرو بردن سر در آب و تعمد قىء را مبطل روزه نمى‌داند، بلكه به عنوان نقص در روزه ذكر نموده‌اند.
خط ۱۲۳: خط ۱۲۳:
در الذريعة به سه نسخه اشاره شده است كه عبارتند از:
در الذريعة به سه نسخه اشاره شده است كه عبارتند از:


# نسخۀ كتابخانۀ ملامحمد على خوانسارى، علاوه بر نسخ خطى مستقل، اين كتاب در ضمن كتاب «المجموع الرائق من أزهار الحدائق» تأليف سيد هبة الله موسوى معاصر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] نيز آورده شده است.
# نسخۀ كتابخانۀ ملامحمد على خوانسارى، علاوه بر نسخ خطى مستقل، اين كتاب در ضمن كتاب «المجموع الرائق من أزهار الحدائق» تأليف سيد هبة الله موسوى معاصر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] نيز آورده شده است.
# نسخۀ كتابخانۀ سيد ابوالقاسم اصفهانى موسوى مؤلف «أبواب الجنان».
# نسخۀ كتابخانۀ سيد ابوالقاسم اصفهانى موسوى مؤلف «أبواب الجنان».
# نسخۀ كتابخانۀ شيخ على اكبر عراقى.
# نسخۀ كتابخانۀ شيخ على اكبر عراقى.
خط ۱۴۰: خط ۱۴۰:




# [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /8 213 به بعد.
# [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /8 213 به بعد.
# مستدركات [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /1 88، /5 276 تا 313.
# مستدركات [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] /1 88، /5 276 تا 313.
# [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] /4 36، 52.
# [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] /4 36، 52.
# [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]/4 302.
# [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]/4 302.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش