۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اللمعة الدمشقية في فقه الإمامية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'محقق حلّى' به 'محقق حلّى ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
[[شهيد اول]] در اين كتاب در ابتدا احكام هر باب را ذكر نموده و پس از آن مسائلى كه با اين احكام ارتباط داشته و سپس مستحبات و مكروهات را بيان نموده است و آن چنانكه در پايان كتاب آمده است نظريات مشهور از فقها در آن ذكر شده: و لم نذكر فيها سوى المهم و هو المشهور بين الأصحاب. | [[شهيد اول]] در اين كتاب در ابتدا احكام هر باب را ذكر نموده و پس از آن مسائلى كه با اين احكام ارتباط داشته و سپس مستحبات و مكروهات را بيان نموده است و آن چنانكه در پايان كتاب آمده است نظريات مشهور از فقها در آن ذكر شده: و لم نذكر فيها سوى المهم و هو المشهور بين الأصحاب. | ||
از نظر تعريف اصطلاحات فقهى، اين كتاب حتى از آثار [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] | از نظر تعريف اصطلاحات فقهى، اين كتاب حتى از آثار [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] (م 676 ق) و [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] (م 726 ق) نيز پيشى گرفته است و مؤلف با استفاده از نتايج تلاش قدماى از علماء به پى‌ريزى سبكى جديد در فقه در آن عصر پرداخته است. | ||
وى دربارۀ اين كتاب ارزشمند در اجازه‌اش به ابن خازن مى‌نويسد: و من ذلك كتاب اللمعة الدمشقية مختصر لطيف في الفقه. ([[بحار الأنوار]] ج /104ص 187). | وى دربارۀ اين كتاب ارزشمند در اجازه‌اش به ابن خازن مى‌نويسد: و من ذلك كتاب اللمعة الدمشقية مختصر لطيف في الفقه. ([[بحار الأنوار]] ج /104ص 187). | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
از طرف ديگر در اجازۀ شهيد به ابن خازن در سال 784 نام كتاب اللمعة الدمشقيّة را ذكر نموده است كه نشانگر اين است كه كلام [[شهيد ثانى]] صحيح مى‌باشد. ([[بحار الأنوار]] ج /104ص 187). | از طرف ديگر در اجازۀ شهيد به ابن خازن در سال 784 نام كتاب اللمعة الدمشقيّة را ذكر نموده است كه نشانگر اين است كه كلام [[شهيد ثانى]] صحيح مى‌باشد. ([[بحار الأنوار]] ج /104ص 187). | ||
بنابراين آنچه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] (م 1104) در [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ذكر نموده كه اين كتاب در زندان قلعه شام و در سال 786ق نوشته شده و در نزد [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] فقط مختصر النافع [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] | بنابراين آنچه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] (م 1104) در [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ذكر نموده كه اين كتاب در زندان قلعه شام و در سال 786ق نوشته شده و در نزد [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] فقط مختصر النافع [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] موجود بود صحيح نمى‌باشد. ([[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] ج 1 ص 182، 183). | ||
==ارتباط اللمعة الدمشقيّة و مختصر النافع== | ==ارتباط اللمعة الدمشقيّة و مختصر النافع== | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
#ترتيب طرح بسيارى از مباحث كتاب با ترتيب مباحث مختصر النافع ناهمگون است. به عنوان نمونه كتاب‌هاى قضاء و شهادات كه در قسمت چهارم (احكام) مختصر النافع آمده است پس از كتاب كفارات و نذر ذكر شده است. | #ترتيب طرح بسيارى از مباحث كتاب با ترتيب مباحث مختصر النافع ناهمگون است. به عنوان نمونه كتاب‌هاى قضاء و شهادات كه در قسمت چهارم (احكام) مختصر النافع آمده است پس از كتاب كفارات و نذر ذكر شده است. | ||
#بسيارى از مباحث مثل كتاب‌هاى مزارعه، مساقات، شفعه، جعاله كه در لمعه آورده شده در كتاب مختصر النافع وجود ندارد. | #بسيارى از مباحث مثل كتاب‌هاى مزارعه، مساقات، شفعه، جعاله كه در لمعه آورده شده در كتاب مختصر النافع وجود ندارد. | ||
#در بسيارى از عبارت‌هاى كتاب به منابع و مآخذى غير از مختصر النافع استناد شده است مثلا در صفحات 55، 105 به الخلاف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، صفحۀ 97 به النهاية [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ص 61 به المبسوط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ص 111 به شرائع الإسلام [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] | #در بسيارى از عبارت‌هاى كتاب به منابع و مآخذى غير از مختصر النافع استناد شده است مثلا در صفحات 55، 105 به الخلاف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، صفحۀ 97 به النهاية [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ص 61 به المبسوط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ص 111 به شرائع الإسلام [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلّى]] استناد شده و از طرف ديگر در بعضى از قسمت‌هاى كتاب، رواياتى از ائمۀ معصومين(ع) را نقل نموده كه در مختصر النافع وجود ندارد. | ||
#از طرفى ورود و خروج در بعضى از ابواب فقهى هيچ مشابهتى با مختصر النافع ندارد و بعضى از مسائل مذكور در اللمعة در مختصر النافع موجود نيست به عنوان نمونه در مورد مسألۀ نماز قضاء آمده است: ذهب المرتضى و ابن الجنيد و سلاّر إلى وجوب تأخير أولى الأعذار إلى آخر الوقت، و جوّزه الشيخ أبو جعفر الطوسي رحمه الله أوّل الوقت و هو أقرب. | #از طرفى ورود و خروج در بعضى از ابواب فقهى هيچ مشابهتى با مختصر النافع ندارد و بعضى از مسائل مذكور در اللمعة در مختصر النافع موجود نيست به عنوان نمونه در مورد مسألۀ نماز قضاء آمده است: ذهب المرتضى و ابن الجنيد و سلاّر إلى وجوب تأخير أولى الأعذار إلى آخر الوقت، و جوّزه الشيخ أبو جعفر الطوسي رحمه الله أوّل الوقت و هو أقرب. | ||
#گاهى نيز بعضى از استدلال‌هاى شهيد به مجلس درس [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و كتاب شرايع الإسلام او است، مثلا در صفحۀ 111 مى‌نويسد: | #گاهى نيز بعضى از استدلال‌هاى شهيد به مجلس درس [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و كتاب شرايع الإسلام او است، مثلا در صفحۀ 111 مى‌نويسد: | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
قابل ذكر است كه در كتاب مستدركات [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] | قابل ذكر است كه در كتاب مستدركات [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] (ج 182/2) علت تفاوت نسخه‌هاى لمعه را اين گونه بيان نموده است: در زمانى كه نسخۀ اصلى كه به خط [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] براى شمس الدين محمد آوى فرستاده شد، در راه فردى به نام شمس الدين زابلى كتاب را از حامل آن گرفته و از روى آن نسخه بردارى نموده است امّا از آن جايى كه فرصت كافى براى مقابله و مطابقت با نسخۀ اصلى در راه نداشته است غلطهايى در آن ايجاد شده است و وقتى او به سوى [[شهيد اول]] بازگشت [[شهيد اول]] غلطهاى آن را تصحيح نموده است و به همين دليل بين دو نسخه اختلافهايى وجود دارد. | ||
تذكر: | تذكر: | ||
| خط ۱۵۸: | خط ۱۵۸: | ||
# التحفة الغرويّة (شرح كتاب ميراث)، از شيخ خضر بن سلال آل خدام عفكاوى (م 1255 ق) (ذ48/14/). | # التحفة الغرويّة (شرح كتاب ميراث)، از شيخ خضر بن سلال آل خدام عفكاوى (م 1255 ق) (ذ48/14/). | ||
# كشف النقاب، از مسيح بن محمد سعيد تهرانى. | # كشف النقاب، از مسيح بن محمد سعيد تهرانى. | ||
# المذاهب القدسيّة، الأنوار الغرويّة، الشريعة النبويّة، از شيخ محمد جواد بن تقى مشهور به ملا كتاب احمدى (زنده در 1267)، اين كتاب با هر سه نام براى مؤلف در الذريعة ج 23 ص 243 و ج 14 ص 47 و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] | # المذاهب القدسيّة، الأنوار الغرويّة، الشريعة النبويّة، از شيخ محمد جواد بن تقى مشهور به ملا كتاب احمدى (زنده در 1267)، اين كتاب با هر سه نام براى مؤلف در الذريعة ج 23 ص 243 و ج 14 ص 47 و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج 4 ص 255 ذكر شده است. | ||
# التحفة الرضويّة، از سيد محمد بن معصوم رضوى مشهدى (م 1255 ق) (ذ50/14/). | # التحفة الرضويّة، از سيد محمد بن معصوم رضوى مشهدى (م 1255 ق) (ذ50/14/). | ||
# الخيارات، شرح مبسوط استدلالى بر بعضى از مسائل بيع از شيخ على بن جعفر كاشف الغطاء (م 1353 ق) (ذ279/7/). | # الخيارات، شرح مبسوط استدلالى بر بعضى از مسائل بيع از شيخ على بن جعفر كاشف الغطاء (م 1353 ق) (ذ279/7/). | ||
| خط ۱۸۰: | خط ۱۸۰: | ||
# شرح لمعه، از شيخ معز الدين تونى (ذ50/14/). | # شرح لمعه، از شيخ معز الدين تونى (ذ50/14/). | ||
# شرح لمعه، از آقا مهدى بن محمد ابراهيم كلباسى (م 1292 ق). | # شرح لمعه، از آقا مهدى بن محمد ابراهيم كلباسى (م 1292 ق). | ||
# شرح لمعه، از ميرزا على بن محمد بن حسين سلطان العلماء حسينى ([[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] | # شرح لمعه، از ميرزا على بن محمد بن حسين سلطان العلماء حسينى ([[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج 10 ص 26). | ||
# شرح لمعه، از سيد محمد معروف به قيصر (م 1255 ق) ([[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] | # شرح لمعه، از سيد محمد معروف به قيصر (م 1255 ق) ([[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] ج 10 ص 41). | ||
كتاب‌هايى كه نظم و شعر لمعۀ دمشقيه هستند: | كتاب‌هايى كه نظم و شعر لمعۀ دمشقيه هستند: | ||