منارات السائرين إلی حضرة الله جل جلاله و مقامات الطائرين: تفاوت میان نسخه‌ها

مؤلف، در ابتداى كتاب، يكى از انگيزه‌هاى خود را از تأليف اين كتاب، بيان معانى استنباط شده از اشارات قرآنى و ناگفته‌هاى روايى و اسرارى كه بر زبان مشايخ بزرگوار رفته، مى‌داند.

كتاب، در يك فاتحه، ده باب و يك خاتمه تدوين شده و هر يك از ابواب داراى چند فصل است.

كتاب، از نظر محتوا، بسيار به «مرصاد العباد» شبيه است و شايد بتوان گفت در بسيارى از موارد نسخه عربى همان كتاب است. از مقدمه كتاب نيز برمى‌آيد كه وى قصد داشته است همان مطالب «مرصاد العباد» را براى استفاده تازيان، جامه عربيت بپوشاند.

#مقامات انسان به هنگام رجوع به حضرت حق: روح انسانى، از آنجا كه در احسن تقويم خلق شده، لذا استعداد قبول فيض الهى را بدون واسطه داراست، پس همين روح زمانى كه به اصل فطرت خود نظر كند، نزديك‌ترين موجود به حضرت حق به شمار مى‌رود و زمانى كه به اسفل السافلين تنزل كند و متوجه آنجا شود، دورترين موجود از پروردگار متعال خواهد شد. انسان، در مقام رجوع به اصل خويش، بايد از مقامات خواص جواهر عبور كرده و با خرق حجاب‌هاى ظلمانى و نورانى به حضرت حق رجوع نمايد.

#مقامات نفس و معرفت آن: معرفت نفس، سر همه سعادت‌هاست و تا انسان نفس خود را نشناسد، نمى‌تواند به تربيت آن اقدام نمايد. مؤلف، بعد از تبيين معرفت نفس، به صفات مختلفى از قبيل كبر، حرص، حسد، شهوت، غضب، بخل، و حقد اشاره كرده و علاج آنها را توضيح مى‌دهد و در پايان به مراتب توبه بر حسب مقامات نفس اشاره مى‌كند. به نظر وى، توبه، داراى چهار مرتبه است: مرتبه اول، در مقام نفس اماره؛ مرتبه دوم، در مقام نفس لوامه؛ مرتبه سوم، در مقام نفس ملهمه و مرتبه چهارم، در مقام نفس مطمئنه است كه مخصوص اولياء و انبياست؛ بنابراين، توبه، دائر مدار منازل و مراحل سير و سلوك انسانى است.

#معرفت روح و مقامات آن: روح انسانى، از عالم امر است و آن‌چنان قربى به حضرت حق دارد كه هيچ موجودى چنين تقربى ندارد و عالم امر، عبارت است از عالمى كه مقدار و كميت و كيفيت ندارد. مقامات روح، عبارت است از: اراده، استقامت، حياء، حريت، محبت، مراقبه، فقر، تصوف، ادب، صحبت و سماع.