۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
الوسيلة الی نيل الفضيلة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'الوسیله الی نیل الفضیله' به 'الوسيلة الی نيل الفضيلة'
جز (جایگزینی متن - ']]آ' به ']] آ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الوسیله الی نیل الفضیله' به 'الوسيلة الی نيل الفضيلة') |
||
| (۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01579J1.jpg | |||
| عنوان =الوسيلة الی نيل الفضيلة | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[حسون، محمد]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[مرعشی، محمود]] (زير نظر) | [[مرعشی، محمود]] (زير نظر) | ||
[[ابن حمزه، محمد بن علی]] ( | [[ابن حمزه، محمد بن علی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 181/7 /الف2و5 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 6ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1408 ق | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01579AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01579 | |||
| کتابخوان همراه نور =01579 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''الوسيلة الی نيل الفضيلة''' تألیف عمادالدين، ابوجعفر دوّم، محمد بن على بن حمزه طوسى مشهدى، معروف به ابن حمزه (زنده تا 585 ق). | |||
كتاب الوسيلة از كتب فقهى معروف قدماء و از بهترين آثار [[ابن حمزه، محمد بن علی|ابن حمزۀ طوسى]] (قده) مى‌باشد. | |||
كتاب الوسيلة از كتب فقهى معروف قدماء و از بهترين آثار [[ابن حمزه، محمد بن علی|ابن حمزۀ طوسى]] | |||
==اهميت كتاب== | ==اهميت كتاب== | ||
اگر چه مؤلف آثار فقهى ديگرى همچون «الواسطة»، «الرائع في الشرائع»، و «مسائل ابن حمزة» را تدوين نموده است. | اگر چه مؤلف آثار فقهى ديگرى همچون «الواسطة»، «الرائع في الشرائع»، و «مسائل ابن حمزة» را تدوين نموده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۳۸: | ||
كتاب الوسيلة يك دورۀ كامل فقه فتوايى از كتاب طهارت تا ديات مى‌باشد و شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول در زمان ما است. | كتاب الوسيلة يك دورۀ كامل فقه فتوايى از كتاب طهارت تا ديات مى‌باشد و شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول در زمان ما است. | ||
اين | اين سبک از فقه كه كتب فقهى بصورت بسيار مختصر و منظم همراه با شماره‌گذارى فروع فقهى به منظور آسان شدن فراگيرى و حفظ و ضبط فروع فقهى براى خوانندگان تدوين مى‌شود. | ||
از زمان [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | از زمان [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 436 ق) با نگارش «ال[[جمل العلم و العمل]]» آغاز شده و سپس با نگارش «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]» بوسيلۀ [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|ابويعلى سلاّر بن عبدالعزيز]] (م 448 ق) و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» توسط [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ ابوجعفر طوسى]] (قده) (م 460 ق) و «الوسيلة» توسط مؤلف ادامه يافته است. | ||
مؤيد اين مطلب اين كه مؤلف در كتاب حج در بحث رمى جمرات از كتب سه فقيه بزرگوار قبل از خود استفاده و به آنها استناد نموده است. <ref>صفحۀ 181</ref> | مؤيد اين مطلب اين كه مؤلف در كتاب حج در بحث رمى جمرات از كتب سه فقيه بزرگوار قبل از خود استفاده و به آنها استناد نموده است.<ref>صفحۀ 181</ref> | ||
همچنان كه در خطبۀ كتاب آمده است هدف مؤلف، تدوين كتاب فقهى جامعى بوده است كه در ضمن عبارت‌هاى روان و نظم و ترتيب مباحث آن، خواننده را با تمام احكام شرعى مورد نياز آشنا گرداند. | همچنان كه در خطبۀ كتاب آمده است هدف مؤلف، تدوين كتاب فقهى جامعى بوده است كه در ضمن عبارت‌هاى روان و نظم و ترتيب مباحث آن، خواننده را با تمام احكام شرعى مورد نياز آشنا گرداند. | ||
| خط ۶۷: | خط ۴۹: | ||
از تاريخ تأليف كتاب اطلاع دقيقى در تراجم موجود نيست و همين‌طور زمان تولد و وفات وى نيز بطور دقيق مشخص نيست | از تاريخ تأليف كتاب اطلاع دقيقى در تراجم موجود نيست و همين‌طور زمان تولد و وفات وى نيز بطور دقيق مشخص نيست بنابراین نمى‌توان تاريخ دقيق تأليف را مشخص كرد اما با توجه به مطلبى كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] آمده است كه تا سال 585ق هنوز زنده بوده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]5/5</ref> و به دليل اعتبار علمى كتاب در نزد فقهاى بزرگ و متن پر محتوا و دقيق آن، احتمالا اين كتاب در اواخر عمر شريف ايشان يعنى حدود سال‌هاى 565 تا 585 تأليف شده است. | ||
==تاريخ انتشار== | ==تاريخ انتشار== | ||
كتاب براى | كتاب براى اولین بار در ضمن كتاب جوامع الفقهيه در سال 1276ق چاپ شده است و سپس توسط استاد عبدالعظيم بكاء در دانشگاه نجف اشرف تصحيح و چاپ شده است.<ref>مقدمۀ ناشر صفحۀ 7 و 8</ref> | ||
كتاب موجود در سال 1408ق در چاپخانۀ خيام در قم چاپ شده است. ناشر كتاب كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى است و محقق و مصحح آن شيخ محمد حسون مى‌باشد. | كتاب موجود در سال 1408ق در چاپخانۀ خيام در قم چاپ شده است. ناشر كتاب كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى است و محقق و مصحح آن شيخ محمد حسون مى‌باشد. | ||
| خط ۷۹: | خط ۶۱: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دو نسخه كه يكى به خط | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] دو نسخه كه يكى به خط حسین بن على أوالى است و در سال 1038ق نوشته شده است و ديگرى نسخه‌اى كه در كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى ديده است، اشاره شده است.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]76/25</ref> | ||
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه به 13 نسخه از كتاب اشاره شده است كه عبارتند از: | در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه به 13 نسخه از كتاب اشاره شده است كه عبارتند از: | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۸۹: | ||
- نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى (قده)، | - نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى (قده)، | ||
- نسخۀ كتابخانۀ نواب صفوى.<ref>مقدمه‌اى بر فقه شيعه | - نسخۀ كتابخانۀ نواب صفوى.<ref>مقدمه‌اى بر فقه شيعه ص83 و 84</ref> | ||
==نُسخ مورد اعتماد== | ==نُسخ مورد اعتماد== | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۹۶: | ||
در صفحات 27 و 28 مؤلف به 7 نسخه اشاره نموده است كه سه نسخۀ اول در چاپ كتاب موجود مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اين نسخه‌ها عبارتند از: | در صفحات 27 و 28 مؤلف به 7 نسخه اشاره نموده است كه سه نسخۀ اول در چاپ كتاب موجود مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اين نسخه‌ها عبارتند از: | ||
# نسخۀ خطى كتابخانۀ مركزى دانشگاه تهران به خط | # نسخۀ خطى كتابخانۀ مركزى دانشگاه تهران به خط حسین بن على بن سعيد در دمشق با شمارۀ 700 كه در سال 631ق نوشته شده و با رمز «م» مشخص شده است. | ||
# نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى (قده) با شمارۀ 291 كه در سال 894ق نوشته شده و با رمز «ش» مشخص شده است. | # نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى (قده) با شمارۀ 291 كه در سال 894ق نوشته شده و با رمز «ش» مشخص شده است. | ||
# نسخۀ دار الكتب الوطنية در تهران (كتابخانۀ ملى) با شمارۀ 1799 كه در قرن دهم نوشته شده و با رمز «ط» مشخص شده است. | # نسخۀ دار الكتب الوطنية در تهران (كتابخانۀ ملى) با شمارۀ 1799 كه در قرن دهم نوشته شده و با رمز «ط» مشخص شده است. | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۱۳: | ||
اگر چه مؤلف به تقسيم‌بندى كلى مباحث فقهى به عبادات، عقود، ايقاعات و احكام نپرداخته است، امّا در ابتداى كتاب قسمت كلى عبادات را ذكر نموده است و همين‌طور در آخر كتاب نيز مباحث كتاب جنايات، و قتل و شجاج را با عنوان احكام ذكر نموده است. | اگر چه مؤلف به تقسيم‌بندى كلى مباحث فقهى به عبادات، عقود، ايقاعات و احكام نپرداخته است، امّا در ابتداى كتاب قسمت كلى عبادات را ذكر نموده است و همين‌طور در آخر كتاب نيز مباحث كتاب جنايات، و قتل و شجاج را با عنوان احكام ذكر نموده است. | ||
از نكات عجيب در تقسيم‌بندى مباحث كتاب اين كه، در حالى كه مبحث عبادات به | از نكات عجيب در تقسيم‌بندى مباحث كتاب اين كه، در حالى كه مبحث عبادات به تنهایى بحث مستقلى نيست بلكه عنوان عامى است كه شامل مباحث صلاة، زكاة، خمس، صوم، حج، و جهاد مى‌شود امّا به صورت كتاب مستقلى ذكر شده است. | ||
از طرفى مباحثى در ذيل اين عنوان مطرح شده است كه معلوم نيست چه خصوصيتى براى ذكر آنان وجود داشته است در ابتداى كتاب اين گونه آمده است: عبادات الشرع عشر، الصلاة و الزكاة و الصوم و الحج و الجهاد و غسل الجنابة و الخمس و الاعتكاف و العمرة و الرباط. <ref>صفحۀ 145 الوسيلة</ref> | از طرفى مباحثى در ذيل اين عنوان مطرح شده است كه معلوم نيست چه خصوصيتى براى ذكر آنان وجود داشته است در ابتداى كتاب اين گونه آمده است: عبادات الشرع عشر، الصلاة و الزكاة و الصوم و الحج و الجهاد و غسل الجنابة و الخمس و الاعتكاف و العمرة و الرباط.<ref>صفحۀ 145 الوسيلة</ref> | ||
روشن نيست كه غسل جنابت چه خصوصيتى داشته است كه از بين انواع طهارت ممتاز شده و به عنوان عبادت ذكر شده است. از طرفى مباحث مربوط به عمرة كه به عنوان قسمتى از كتاب حج ذكر شده معلوم نيست كه به چه دليلى با عنوان مستقل در عبادات دهگانه ذكر شده است.<ref>صفحۀ 195</ref> | روشن نيست كه غسل جنابت چه خصوصيتى داشته است كه از بين انواع طهارت ممتاز شده و به عنوان عبادت ذكر شده است. از طرفى مباحث مربوط به عمرة كه به عنوان قسمتى از كتاب حج ذكر شده معلوم نيست كه به چه دليلى با عنوان مستقل در عبادات دهگانه ذكر شده است.<ref>صفحۀ 195</ref> | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۲۷: | ||
در همان حال جعاله، قرض، دين و نظائر آن را با عنوان «فصل» مطرح نموده است.<ref>صفحات 272 و 273</ref> | در همان حال جعاله، قرض، دين و نظائر آن را با عنوان «فصل» مطرح نموده است.<ref>صفحات 272 و 273</ref> | ||
بنظر مى‌رسد نتيجۀ اين نحوه تقسيم‌بندى مباحث در | بنظر مى‌رسد نتيجۀ اين نحوه تقسيم‌بندى مباحث در نهایت براى خواننده ايجاد مشكل و سردرگمى خواهد داشت. | ||
در كتاب البيع نيز مباحث مختلفى را با عناوين باب يا فصل ذكر شده است كه عبارتند از: شفعه، احتكار، قراض، رهن، اجاره، مزارعه، مساقاة، قرض، دين، وديعه، عاريه، غصب، لقطه، ضمان، كفاله، صلح و اقرار. | در كتاب البيع نيز مباحث مختلفى را با عناوين باب يا فصل ذكر شده است كه عبارتند از: شفعه، احتكار، قراض، رهن، اجاره، مزارعه، مساقاة، قرض، دين، وديعه، عاريه، غصب، لقطه، ضمان، كفاله، صلح و اقرار. | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۴۴: | ||
اگر چه در تقسيم‌بندى مباحث كتاب با عناوينى همچون «باب»، «فصل» و «كتاب» اشكالاتى وجود دارد امّا دسته‌بندى و تقسيم‌بندى منظم و منضبط مباحث كتاب و شماره‌گذارى آنها از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب مى‌باشد. | اگر چه در تقسيم‌بندى مباحث كتاب با عناوينى همچون «باب»، «فصل» و «كتاب» اشكالاتى وجود دارد امّا دسته‌بندى و تقسيم‌بندى منظم و منضبط مباحث كتاب و شماره‌گذارى آنها از مهم‌ترين ويژگى‌هاى كتاب مى‌باشد. | ||
از ديگر ويژگى‌هاى كتاب توجه مؤلف به كتب فقهى همچون «[[جمل العلم و العمل]]»، و «الانتصار» [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | از ديگر ويژگى‌هاى كتاب توجه مؤلف به كتب فقهى همچون «[[جمل العلم و العمل]]»، و «الانتصار» [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (قده) و «[[المراسم في الفقه الإمامي|المراسم]]» [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|ابويعلى سلاّر بن عبدالعزيز]] و «النهایة» و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» و ساير كتاب‌هاى [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (قده) و گاهى نيز «المقنعة» [[شيخ مفيد]] (قده) و «المقنع» [[شيخ صدوق]] است. | ||
وى در بسيارى از مباحث به نظريات اين بزرگواران و نام آنان تصريح و يا اشاره نموده است. | وى در بسيارى از مباحث به نظريات اين بزرگواران و نام آنان تصريح و يا اشاره نموده است. | ||
به عنوان مثال در كتاب حج: و الرمي واجب عند | به عنوان مثال در كتاب حج: و الرمي واجب عند أبي‌علي، مندوب إليه عند الشيخ أبي‌جعفر رضي‌اللّه‌عنهما، و الحذف واجب عند السيد المرتضى رضي‌اللّه‌عنه. | ||
در كتاب بيع: قال الشيخ أبو جعفر الطوسي | در كتاب بيع: قال الشيخ أبو جعفر الطوسي رضي‌الله‌عنه في النهایة، قال الشيخ أبو جعفر الطوسي رحمه‌اللّه، و قد أطلق الشيوخ رحمهم اللّه تعالى ذلك على الإطلاق، كه اشاره به [[شيخ صدوق]] در مقنع و [[شيخ مفيد]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] دارد، قال أبو يعلى يلزمه الكافّة.<ref>صفحات 181، 257، 284، 71، 96، 101، 141، 144</ref> | ||
وى در صفحات 141، 144، 180 از سلاّر، در صفحات 181، 299، 326 از [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | وى در صفحات 141، 144، 180 از سلاّر، در صفحات 181، 299، 326 از [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و در صفحات 181، 248، 257، و 299 از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و در صفحۀ 150 از [[شيخ مفيد]] مطالبى را نقل قول مى‌نمايد. بنابراین سبک تدوين و نگارش كتاب برگرفته از فقه مخصوص و بخصوص فقه مختص و كلاسيك مى‌باشد. | ||
علاوه بر فقهاى بزرگ كه مؤلف از آنان نقل قول مى‌كند گاهى به صورت اجمالى نظريه‌اى را كه ذكر نموده يا روايتى را بدون ذكر سند بيان مى‌نمايد به عنوان نمونه: انفسخ نكاحها على قول بعض الأصحاب، روى بعض أصحابنا | علاوه بر فقهاى بزرگ كه مؤلف از آنان نقل قول مى‌كند گاهى به صورت اجمالى نظريه‌اى را كه ذكر نموده يا روايتى را بدون ذكر سند بيان مى‌نمايد به عنوان نمونه: انفسخ نكاحها على قول بعض الأصحاب، روى بعض أصحابنا يعنی[[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن براج]]، المندوب ثمانية و عشرون غسل يوم الجمعة، روى انّه سنّة واجبة.<ref>صفحات 294، 122، 54، 82، 83، 131، 141، 147، 391</ref> | ||
==نوآورى‌ها== | ==نوآورى‌ها== | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۶۳: | ||
مؤلف نماز جمعه و نماز عيدين را با حفظ شرايط آن واجب مى‌داند.<ref>صفحۀ 103 و 111</ref> | مؤلف نماز جمعه و نماز عيدين را با حفظ شرايط آن واجب مى‌داند.<ref>صفحۀ 103 و 111</ref> | ||
در بحث مصرف خمس در زمان غيبت امام معصوم ع مى‌نويسد: و إذا لم يكن الإمام حاضرا فقد ذكر فيه أشياء، و الصحيح عندي أنه يقسم نصيبه على مواليه العارفين بحقّه من أهل الفقر و الصلاح و السداد. <ref>صفحۀ 137</ref> | در بحث مصرف خمس در زمان غيبت امام معصوم ع مى‌نويسد: و إذا لم يكن الإمام حاضرا فقد ذكر فيه أشياء، و الصحيح عندي أنه يقسم نصيبه على مواليه العارفين بحقّه من أهل الفقر و الصلاح و السداد.<ref>صفحۀ 137</ref> | ||
در بحث سلام نماز مؤلف به پيروى از [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | در بحث سلام نماز مؤلف به پيروى از [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (قده) و ابوالصلاح حلبى و يحيى بن سعيد حلى، نظريۀ وجوب سلام در نماز دو ركعتى را انتخاب مى‌كند و برخلاف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در نهایه و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|استبصار]] و [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] و[[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]] كه قائل به استحباب هستند نظر مى‌دهد.<ref>صفحۀ 96 الوسيلة</ref> | ||
طرح عناوين «قرض» و «واجب» در طهارة كبرى (غسل) از ديگر نظريات وى مى‌باشد او پس از تقسيم غسل‌ها به چهار نوع فرض، واجب، مختلف فيه و مندوب مى‌نويسد فالفرض واحد و هو غسل الجنابة، و الواجب ثلاثة غسل الحيض و الاستحاضة و النفاس.<ref>صفحۀ 54</ref> | طرح عناوين «قرض» و «واجب» در طهارة كبرى (غسل) از ديگر نظريات وى مى‌باشد او پس از تقسيم غسل‌ها به چهار نوع فرض، واجب، مختلف فيه و مندوب مى‌نويسد فالفرض واحد و هو غسل الجنابة، و الواجب ثلاثة غسل الحيض و الاستحاضة و النفاس.<ref>صفحۀ 54</ref> | ||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۷۴: | ||
در اكثر عبارت‌هاى كتب تراجم در مورد مؤلف اين گونه آمده است: إنه فقيه عالم واعظ، له تصانيف منها كتاب الوسيلة.<ref>[[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]267/6، الكنى و الألقاب 257/1، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] 285/2، [[طبقات أعلام الشيعة]] 272/2</ref> | در اكثر عبارت‌هاى كتب تراجم در مورد مؤلف اين گونه آمده است: إنه فقيه عالم واعظ، له تصانيف منها كتاب الوسيلة.<ref>[[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]267/6، الكنى و الألقاب 257/1، [[أمل الآمل في علماء جبل عامل|أمل الآمل]] 285/2، [[طبقات أعلام الشيعة]] 272/2</ref> | ||
الذريعة: الواسطة من أجلّ المتون الفقهيّة المعوّل عليها كأخته الوسيلة.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 11/25</ref> | الذريعة: الواسطة من أجلّ المتون الفقهيّة المعوّل عليها كأخته الوسيلة.<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 11/25</ref> | ||
==پانویس== | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
# [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 5/5، ج 66/10، ج 75/25 و 76 | # [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 5/5، ج 66/10، ج 75/25 و 76 | ||
# معالم العلماء 145 | # معالم العلماء 145 | ||
| خط ۲۰۸: | خط ۱۸۸: | ||
# الكنى و الألقاب 257/1 | # الكنى و الألقاب 257/1 | ||
# مقدمه‌اى بر فقه شيعه 83 | # مقدمه‌اى بر فقه شيعه 83 | ||
# [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] | # [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] 263/2، 264 | ||
# [[طبقات أعلام الشيعة]] 272/2 قرن ششم | # [[طبقات أعلام الشيعة]] 272/2 قرن ششم | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۲۱۹: | خط ۱۹۶: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||