پرش به محتوا

الرسائل التسع: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ ژوئن ۲۰۱۷
جز
جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين'
جز (جایگزینی متن - 'ابن براج' به 'ابن براج ')
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين')
خط ۴۱: خط ۴۱:




'''الرسائل التسع''' جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد هذلى حلى، ابوالقاسم نجم‌الدين، معروف به [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و محقق اول
'''الرسائل التسع''' جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد هذلى حلى، ابوالقاسم نجم‌ الدين، معروف به [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و محقق اول


كتابى كه در برابر شماست حاوى نه رساله فقهى است كه توسط [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] نگاشته شده و در كتابى به نام الرسائل التسع گرد آمده و به چاپ رسيده است.
كتابى كه در برابر شماست حاوى نه رساله فقهى است كه توسط [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] نگاشته شده و در كتابى به نام الرسائل التسع گرد آمده و به چاپ رسيده است.
خط ۸۳: خط ۸۳:




[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب را به درخواست امير ابوالمظفر عز‌الدين عبدالعزيز بن جعفر بن حسين نيشابورى (م 672 ق) تأليف نموده است.
[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين كتاب را به درخواست امير ابوالمظفر عز‌ الدين عبدالعزيز بن جعفر بن حسين نيشابورى (م 672 ق) تأليف نموده است.


وى كه مردى فاضل و از عامّه بوده است و به علويين علاقۀ زيادى داشته است، سؤالاتى را در مسائلى كه مورد اختلاف مذاهب شيعه و سنى بوده است مطرح نموده است كه [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] به سبك فقه خلافى و مقارنه‌اى به آن پاسخ داده است.
وى كه مردى فاضل و از عامّه بوده است و به علويين علاقۀ زيادى داشته است، سؤالاتى را در مسائلى كه مورد اختلاف مذاهب شيعه و سنى بوده است مطرح نموده است كه [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] به سبك فقه خلافى و مقارنه‌اى به آن پاسخ داده است.
خط ۹۷: خط ۹۷:




با توجه به اين كه عبدالعزيز بن جعفر نيشابورى (م 672 ق) پس از فتح بغداد در سال 663 ق به آنجا رفته است و سپس توسط علاء‌الدين عطا ملك جوينى و برادرش شمس‌الدين محمد جوينى وزير هلاكوخان حكومت بصره و نواحى آن به وى سپرده شده است (كتاب احوال و آثار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]]، صفحۀ 164 به نقل از كتاب مجمع الآداب ج /1 208، تأليف ابن الفواطى).
با توجه به اين كه عبدالعزيز بن جعفر نيشابورى (م 672 ق) پس از فتح بغداد در سال 663 ق به آنجا رفته است و سپس توسط علاء‌ الدين عطا ملك جوينى و برادرش شمس‌ الدين محمد جوينى وزير هلاكوخان حكومت بصره و نواحى آن به وى سپرده شده است (كتاب احوال و آثار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌ الدين طوسى]]، صفحۀ 164 به نقل از كتاب مجمع الآداب ج /1 208، تأليف ابن الفواطى).


و همين طور با توجه به سال وفات وى (672 ق)، احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 663 ق تا 670 ق تأليف شده است.
و همين طور با توجه به سال وفات وى (672 ق)، احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 663 ق تا 670 ق تأليف شده است.
خط ۱۷۷: خط ۱۷۷:




اين كتاب به درخواست شخصى كه مؤلف از وى تعبير به السيد الأجل الفقيه العالم عز‌الدين أدام الله تأييده نموده است، نوشته شده است و به همين دليل آن را «العزيّة» ناميده‌اند.
اين كتاب به درخواست شخصى كه مؤلف از وى تعبير به السيد الأجل الفقيه العالم عز‌ الدين أدام الله تأييده نموده است، نوشته شده است و به همين دليل آن را «العزيّة» ناميده‌اند.


آنچنان كه در خطبۀ كتاب آمده است محقق حلّى به دليل مشكلات و اشتغالاتى كه داشته است با تأخير به اين سؤالات جواب داده است و سعى نموده است كه در نهايت اختصار به آنان پاسخ دهد.
آنچنان كه در خطبۀ كتاب آمده است محقق حلّى به دليل مشكلات و اشتغالاتى كه داشته است با تأخير به اين سؤالات جواب داده است و سعى نموده است كه در نهايت اختصار به آنان پاسخ دهد.
خط ۳۱۲: خط ۳۱۲:
«جوابات المسائل البغدادية»، «المسائل البغدادية»، «أسئلة بن حاتم».
«جوابات المسائل البغدادية»، «المسائل البغدادية»، «أسئلة بن حاتم».


اين كتاب كه به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب شيخ جمال‌الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى (زنده تا 664 ق) تأليف شده است.
اين كتاب كه به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب شيخ جمال‌ الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى (زنده تا 664 ق) تأليف شده است.


وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از سيد على بن طاوس (م 664 ق) مى‌باشد كه در سال وفات وى اين اجازه به يوسف بن حاتم داده شده است.
وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از سيد على بن طاوس (م 664 ق) مى‌باشد كه در سال وفات وى اين اجازه به يوسف بن حاتم داده شده است.
خط ۳۵۳: خط ۳۵۳:
نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى:
نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى:


- [[صدر، حسن |سيد حسن صدر]]‌الدين
- [[صدر، حسن |سيد حسن صدر]]‌ الدين


- شيخ هادى كاشف الغطاء مربوط به سال 1060 ق
- شيخ هادى كاشف الغطاء مربوط به سال 1060 ق
خط ۴۶۰: خط ۴۶۰:




كتاب «المسائل الكماليّة» يكى از آثار ارزشمند بجاى مانده از محقق حلّى «قده» مى‌باشد. اين كتاب كه مجموعه‌اى از ده سؤال و جواب آن مى‌باشد به درخواست كمال‌الدين محمد بن محمد بن سهل آبى (زنده تا 671 ق) تأليف شده است.
كتاب «المسائل الكماليّة» يكى از آثار ارزشمند بجاى مانده از محقق حلّى «قده» مى‌باشد. اين كتاب كه مجموعه‌اى از ده سؤال و جواب آن مى‌باشد به درخواست كمال‌ الدين محمد بن محمد بن سهل آبى (زنده تا 671 ق) تأليف شده است.


وى در نزد مؤلف از اعتبار علمى خاصى برخوردار بوده است تا جايى كه از وى تعبير به شيخ فاضل كامل محقق متقن نموده است.
وى در نزد مؤلف از اعتبار علمى خاصى برخوردار بوده است تا جايى كه از وى تعبير به شيخ فاضل كامل محقق متقن نموده است.
خط ۵۲۳: خط ۵۲۳:




كتاب المسائل الطبرية كه شامل 22 مسألۀ فقهى است از كتب ارزشمند [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] قده مى‌باشد اين كتاب به درخواست سديد‌الدين محمود بن زين‌الدين على خوارى تأليف شده است. از اين كتاب در كتب تراجم نامى ديده نمى‌شود.
كتاب المسائل الطبرية كه شامل 22 مسألۀ فقهى است از كتب ارزشمند [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] قده مى‌باشد اين كتاب به درخواست سديد‌ الدين محمود بن زين‌ الدين على خوارى تأليف شده است. از اين كتاب در كتب تراجم نامى ديده نمى‌شود.


در نظر [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] وى از جايگاه خاصى برخوردار بوده است و در خطبۀ كتاب با تعبير «الإمام الكامل» از وى ياد شده است.
در نظر [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] وى از جايگاه خاصى برخوردار بوده است و در خطبۀ كتاب با تعبير «الإمام الكامل» از وى ياد شده است.
خط ۵۷۶: خط ۵۷۶:




آنطور كه در كتب بسيارى از بزرگان از اصحاب اماميه در مورد علت نگارش اين رساله آمده است، روزى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] پس از فتح بغداد توسط هلاكوخان به حلّه رفته و وارد مجلس درس محقق حلّى شد.
آنطور كه در كتب بسيارى از بزرگان از اصحاب اماميه در مورد علت نگارش اين رساله آمده است، روزى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌ الدين طوسى]] پس از فتح بغداد توسط هلاكوخان به حلّه رفته و وارد مجلس درس محقق حلّى شد.


[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] به خاطر احترام وى به تدريس ادامه نداده ولى به علت اصرار خواجه نصير‌الدين به ادامه درس، وى كه در مورد مسألۀ تياسر قبلۀ اهل عراق بحث مى‌كرد آن را ادامه داد، در اين هنگام خواجه نصير‌الدين از وى سؤال نمود كه اين استحباب وجهى ندارد زيرا اگر تياسر از قبله به غير قبله باشد كه حرام است و اگر به سوى قبله هم باشد كه واجب است.
[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] به خاطر احترام وى به تدريس ادامه نداده ولى به علت اصرار خواجه نصير‌ الدين به ادامه درس، وى كه در مورد مسألۀ تياسر قبلۀ اهل عراق بحث مى‌كرد آن را ادامه داد، در اين هنگام خواجه نصير‌ الدين از وى سؤال نمود كه اين استحباب وجهى ندارد زيرا اگر تياسر از قبله به غير قبله باشد كه حرام است و اگر به سوى قبله هم باشد كه واجب است.


در جواب محقق حلّى فرمودند: كه تياسر از قبله به خود قبله است و محقق طوسى ساكت مى‌شود. پس از اين مباحثه، [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در اين زمينه كتابى نوشته و براى محقق طوسى مى‌فرستد كه وى آن را پسنديده و از آن تعريف مى‌كند.
در جواب محقق حلّى فرمودند: كه تياسر از قبله به خود قبله است و محقق طوسى ساكت مى‌شود. پس از اين مباحثه، [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در اين زمينه كتابى نوشته و براى محقق طوسى مى‌فرستد كه وى آن را پسنديده و از آن تعريف مى‌كند.


اين رسالۀ كوچك بعدها در كتب فقهى همچون مهذّب البارع [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] (م 841 ق)، روض الجنان شهيد دوم (م 966 ق)، حاشية الإرشاد [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|شيخ ابراهيم قطيفى]] (م 945 ق)، محبوب القلوب قطب‌الدين اشكورى، مدارك الأحكام سيد محمد عاملى (م 1009 ق)، [[بحار الأنوار]] علامۀ مجلسى (م 1111ق) آورده شده است.
اين رسالۀ كوچك بعدها در كتب فقهى همچون مهذّب البارع [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] (م 841 ق)، روض الجنان شهيد دوم (م 966 ق)، حاشية الإرشاد [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|شيخ ابراهيم قطيفى]] (م 945 ق)، محبوب القلوب قطب‌ الدين اشكورى، مدارك الأحكام سيد محمد عاملى (م 1009 ق)، [[بحار الأنوار]] علامۀ مجلسى (م 1111ق) آورده شده است.


در كتاب «[[بحار الأنوار]]» علت اين نحوه تصحيح قبلۀ بعضى از مساجد نظير مسجد سهله و مسجد يونس را اين گونه بيان نموده كه آنها در زمان خلفاى جور ساخته شده بوده‌اند و به علت تقيه و فشار حكومت عباسى، محقق حلّى اين سبك خطابى را براى تصحيح اين اشتباه انتخاب نموده است،([[بحار الأنوار]] /81 53).
در كتاب «[[بحار الأنوار]]» علت اين نحوه تصحيح قبلۀ بعضى از مساجد نظير مسجد سهله و مسجد يونس را اين گونه بيان نموده كه آنها در زمان خلفاى جور ساخته شده بوده‌اند و به علت تقيه و فشار حكومت عباسى، محقق حلّى اين سبك خطابى را براى تصحيح اين اشتباه انتخاب نموده است،([[بحار الأنوار]] /81 53).
خط ۵۸۹: خط ۵۸۹:




پس از اين كه در سال 656 ق شهر بغداد توسط هلاكوخان فتح شد و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] چند سالى را به حل مشكلات مردم و تثبيت حكومت مى‌پردازد براى ملاقات علماى شهر حلّه به آن شهر رفته و در آنجا ملاقات‌هايى با محقق حلّى و بزرگان ديگرى داشته و همان طور كه گفته شد در جلسۀ درس وى شركت نموده است و بعدها [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين رسالۀ كوچك را نوشته و براى وى فرستاده است.
پس از اين كه در سال 656 ق شهر بغداد توسط هلاكوخان فتح شد و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌ الدين طوسى]] چند سالى را به حل مشكلات مردم و تثبيت حكومت مى‌پردازد براى ملاقات علماى شهر حلّه به آن شهر رفته و در آنجا ملاقات‌هايى با محقق حلّى و بزرگان ديگرى داشته و همان طور كه گفته شد در جلسۀ درس وى شركت نموده است و بعدها [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] اين رسالۀ كوچك را نوشته و براى وى فرستاده است.


بنابراين احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 662 تا 675 ق تأليف شده است.
بنابراين احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 662 تا 675 ق تأليف شده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش