۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ىعليهالسلام' به 'یعليهالسلام') |
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين') |
||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
''' | '''جمال الدين ابوالفضل، جلال الدين ابوالعز، محمد بن مكرم بن على بن احمد بن ابى القاسم بن حقبة بن منظور رويفعى انصارى خزرجى آفريقايى مصرى'''، در محرم سال 630 هجرى به دنيا آمد. | ||
[[ذهبى]] زادگاه وى را مصر نوشته است، اما از منابع قديم دربارۀ مولد و سالهاى نخستين زندگى او آگاهى دقيقى به دست نمىآيد. | [[ذهبى]] زادگاه وى را مصر نوشته است، اما از منابع قديم دربارۀ مولد و سالهاى نخستين زندگى او آگاهى دقيقى به دست نمىآيد. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
برخى نيز به استناد اينكه «رويفع» جد اعلاى او، تا پايان عمر امير طرابلس بوده و خاندان ابن منظور، معروف به آل مكرم، تا سدههاى اخير در آن ناحيه شهرت داشتهاند، زادگاه وى را طرابلس پنداشتهاند و بعيد دانستهاند كه او پيش از تصدى قضاى طرابلس در مصر و يا قاهره به سر برده باشد. | برخى نيز به استناد اينكه «رويفع» جد اعلاى او، تا پايان عمر امير طرابلس بوده و خاندان ابن منظور، معروف به آل مكرم، تا سدههاى اخير در آن ناحيه شهرت داشتهاند، زادگاه وى را طرابلس پنداشتهاند و بعيد دانستهاند كه او پيش از تصدى قضاى طرابلس در مصر و يا قاهره به سر برده باشد. | ||
اما نظر به گزارش «[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]» و «ابن شاكر» و با توجه به آنچه در پژوهش «ابوالقاسم محمد كرو» دربارۀ مهاجرت جد او، | اما نظر به گزارش «[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]» و «ابن شاكر» و با توجه به آنچه در پژوهش «ابوالقاسم محمد كرو» دربارۀ مهاجرت جد او، نجيب الدين على، از تونس به مصر آمده، دليلى قاطع بر ترجيع قول [[ذهبى]] كه مصر را زادگاه او دانسته است، وجود دارد. | ||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
وى کتابهاى تاريخى بزرگى را نيز خلاصه كرده است. او هرگز از كار خسته نمىشد. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] مىگويد:من کتابى در ادبيات نمىشناسم كه او خلاصه نكرده باشد. | وى کتابهاى تاريخى بزرگى را نيز خلاصه كرده است. او هرگز از كار خسته نمىشد. [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] مىگويد:من کتابى در ادبيات نمىشناسم كه او خلاصه نكرده باشد. | ||
فرزندش | فرزندش قطب الدين مىگويد: وى بعد از وفات، پانصد جلد کتاب به خط خودش بر جاى نهاده است. | ||
بسيارى هم از وى حديث شنيدهاند كه از آن جمله [[ذهبى]] و | بسيارى هم از وى حديث شنيدهاند كه از آن جمله [[ذهبى]] و تقى الدين سبكى را مىتوان نام برد. | ||
وى از قريحۀ شعرى نيز بهره داشت. قطعاتى چند از سرودههاى او را به نقل [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] در دست داريم. | وى از قريحۀ شعرى نيز بهره داشت. قطعاتى چند از سرودههاى او را به نقل [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] در دست داريم. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
[[آقا بزرگ تهرانى]] در کتاب ارزشمند خود «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة إلى تصانيف الشيعة]]» مىگويد: | [[آقا بزرگ تهرانى]] در کتاب ارزشمند خود «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة إلى تصانيف الشيعة]]» مىگويد: | ||
امام لغت، | امام لغت، جمال الدين، محمد بن مكرم، مشهور به ابن منظور، شيعه است همانگونه كه خود در واژۀ «وصى» به آن تصريح دارد و [[سيوطى]] و محمد بن شاكر نيز به آن شهادت دادهاند. | ||
ابن منظور در لغت نامه لسان العرب در واژۀ «وصى» مىگويد: | ابن منظور در لغت نامه لسان العرب در واژۀ «وصى» مىگويد: | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
علماى فراوانى نيز از محضر درس او بهره بردهاند و از او روايت مىكنند كه از آن جمله مىتوان [[ذهبى]] و | علماى فراوانى نيز از محضر درس او بهره بردهاند و از او روايت مىكنند كه از آن جمله مىتوان [[ذهبى]] و تقى الدين سبكى را نام برد. | ||
==تأليفات== | ==تأليفات== | ||
خط ۱۲۷: | خط ۱۲۷: | ||
ابن منظور نويسندهاى پر كار بود و به سبب کتابت مداوم در آخر عمر نابينا شد. | ابن منظور نويسندهاى پر كار بود و به سبب کتابت مداوم در آخر عمر نابينا شد. | ||
[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] از قول فرزند وى | [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] از قول فرزند وى قطب الدين، دست نوشتههاى بازمانده از او را 500 جلد نوشته است. | ||
وى به مختصر كردن کتابهاى مفصل علاقه داشت. از سخن مبالغه آميز [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] كه گفته است: در ميان كتب مفصل ادبى چيزى نمىشناسم كه او آن را مختصر نكرده باشد، مىتوان به فراوانى تلخيصهاى او پى برد. | وى به مختصر كردن کتابهاى مفصل علاقه داشت. از سخن مبالغه آميز [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] كه گفته است: در ميان كتب مفصل ادبى چيزى نمىشناسم كه او آن را مختصر نكرده باشد، مىتوان به فراوانى تلخيصهاى او پى برد. | ||
خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
سرانجام پس از عمرى خدمت به جهان علم و دانش و اسلام و مسلمين، | سرانجام پس از عمرى خدمت به جهان علم و دانش و اسلام و مسلمين، جمال الدين، ابوالفضل، محمد بن مكرم در ماه شعبان سال 711ق در مصر وفات يافت و او را در روستاى «قرافه» در نزديكى شهر قاهره به خاك سپردند. | ||
ویرایش