۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
غاية المراد في شرح نكت الإرشاد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'علامۀ حلى' به 'علامۀ حلى '
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - 'علامۀ حلى' به 'علامۀ حلى ') |
||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
اين كتاب بر خلاف ساير كتاب‌هاى فقه استدلالى مؤلف هم‌چون «الدروس» و «البيان»، تمام ابواب فقه را در برداشته و تمام كتاب «إرشاد الأذهان» را كه يك دورۀ فقه كامل مى‌باشد به صورت به اصطلاح شرح بالقول (قوله... أقول) شرح زده است. | اين كتاب بر خلاف ساير كتاب‌هاى فقه استدلالى مؤلف هم‌چون «الدروس» و «البيان»، تمام ابواب فقه را در برداشته و تمام كتاب «إرشاد الأذهان» را كه يك دورۀ فقه كامل مى‌باشد به صورت به اصطلاح شرح بالقول (قوله... أقول) شرح زده است. | ||
[[شهيد اول]] در تأليف اين كتاب از كتاب‌هايى هم‌چون «المعتبر»، «أجوبة المسائل الغرية» [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، «إيضاح القوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، و كتب علامۀ حلى تأثير پذيرفته است و به خصوص «مختلف الشيعة» در نظريات وى از جايگاه خاصى برخوردار است. | [[شهيد اول]] در تأليف اين كتاب از كتاب‌هايى هم‌چون «المعتبر»، «أجوبة المسائل الغرية» [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] (م 676 ق)، «إيضاح القوائد» فخر المحققين (م 771 ق)، و كتب [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] تأثير پذيرفته است و به خصوص «مختلف الشيعة» در نظريات وى از جايگاه خاصى برخوردار است. | ||
علاوه بر منابع مذكور مطالبى را كه وى به صورت شفاهى از فخر الدين، فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] و عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) نقل نموده و مطالبى كه از كتب بزرگانى هم‌چون [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، ابن طاوس و ديگران كه در دسترس ما نيست در كتاب آورده است، در شكل دادن به مطالب كتاب نقش مهمى را داشته است. | علاوه بر منابع مذكور مطالبى را كه وى به صورت شفاهى از فخر الدين، فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] و عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) نقل نموده و مطالبى كه از كتب بزرگانى هم‌چون [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، ابن طاوس و ديگران كه در دسترس ما نيست در كتاب آورده است، در شكل دادن به مطالب كتاب نقش مهمى را داشته است. | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۸: | ||
در بعضى از آثار فقهى فتوايى [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] كه شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول مى‌باشد مثل إرشاد الأذهان و [[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين|تبصرة المتعلمين]] علامه عبارت «على رأى» ديده مى‌شود. براى آشنايى با اين اصطلاح كلمات بعضى از بزرگان در اين زمينه نقل مى‌شود. | در بعضى از آثار فقهى فتوايى [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]] كه شبيه به رساله‌هاى عمليۀ متداول مى‌باشد مثل إرشاد الأذهان و [[تبصرة المتعلمين في أحكام الدين|تبصرة المتعلمين]] علامه عبارت «على رأى» ديده مى‌شود. براى آشنايى با اين اصطلاح كلمات بعضى از بزرگان در اين زمينه نقل مى‌شود. | ||
در فهرست‌وارۀ فقه صفحات 17 - 18 به نقل از فخر المحققين در مورد سؤالى كه از اصطلاحات فقهى كتب علامۀ | در فهرست‌وارۀ فقه صفحات 17 - 18 به نقل از فخر المحققين در مورد سؤالى كه از اصطلاحات فقهى كتب [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] ، مطرح شده است اين طور مى‌خوانيم: | ||
و إذا قال «على رأى» يكون اختياره ما قبله، و نبّه بقوله على رأى على أن فيه خلافا لبعض الأصحاب، به همين عبارت در [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] (ج /6ص 335) از فخر المحققين اشاره شده است و سپس در دنبالۀ آن مى‌نويسد: | و إذا قال «على رأى» يكون اختياره ما قبله، و نبّه بقوله على رأى على أن فيه خلافا لبعض الأصحاب، به همين عبارت در [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] (ج /6ص 335) از فخر المحققين اشاره شده است و سپس در دنبالۀ آن مى‌نويسد: | ||
| خط ۲۰۵: | خط ۲۰۵: | ||
كتاب غاية المراد يكى از بى‌نظيرترين كتب فقهى از نظر جامعيت و ويژگى‌هاى خاص آن مى‌باشد. شايد مهم‌ترين خصوصيت اين كتاب بيان مطالبى از [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] و فقهاى قبل از وى است كه در كتب آنها وجود ندارد و به دست ما نرسيده است. | كتاب غاية المراد يكى از بى‌نظيرترين كتب فقهى از نظر جامعيت و ويژگى‌هاى خاص آن مى‌باشد. شايد مهم‌ترين خصوصيت اين كتاب بيان مطالبى از [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] و فقهاى قبل از وى است كه در كتب آنها وجود ندارد و به دست ما نرسيده است. | ||
وى در مواردى انصراف علامۀ حلى از نظريۀ قبلش را از طريق فرزندش فخر المحققين اعلام نموده است، مثلا در صفحۀ 188 مى‌نويسد: سمعت من شيخنا الإمام فخر الدين ولد المصنف أنه رجع عن هذه المسألة. | وى در مواردى انصراف [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] از نظريۀ قبلش را از طريق فرزندش فخر المحققين اعلام نموده است، مثلا در صفحۀ 188 مى‌نويسد: سمعت من شيخنا الإمام فخر الدين ولد المصنف أنه رجع عن هذه المسألة. | ||
وى گاهى نيز مطالبى را كه به صورت شفاهى از فخر المحققين و شيخ عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) در درس شنيده بوده را نقل نموده كه از اين نظر نيز منحصر بفرد مى‌باشد. | وى گاهى نيز مطالبى را كه به صورت شفاهى از فخر المحققين و شيخ عميد الدين عبدالمطلب بن محمد اعرجى (م 754 ق) در درس شنيده بوده را نقل نموده كه از اين نظر نيز منحصر بفرد مى‌باشد. | ||
| خط ۲۲۱: | خط ۲۲۱: | ||
تتبع وسيع و احاطۀ مؤلف به اقوال و نظريات فقهاى قبل از خود از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است تا جايى كه مؤلف در موارد متعدد به نادر بودن نظريه‌اى اشاره دارد. | تتبع وسيع و احاطۀ مؤلف به اقوال و نظريات فقهاى قبل از خود از ديگر ويژگى‌هاى كتاب است تا جايى كه مؤلف در موارد متعدد به نادر بودن نظريه‌اى اشاره دارد. | ||
مثلا در صفحۀ 187 در مورد نظريه‌اى كه بر الخلاف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] اسناد داده شده است مى‌نويسد: و لم أجده في الكتاب، يا در مورد ديگرى در منفرد بودن نظر علامۀ حلى مى‌نويسد: هذا الفرع من خصوصيات المصنف رحمه الله صفحۀ 187، يا در صفحۀ 276 مى‌نويسد: هذان الفرعان لم أظفر بهما لأحد سبق. | مثلا در صفحۀ 187 در مورد نظريه‌اى كه بر الخلاف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] اسناد داده شده است مى‌نويسد: و لم أجده في الكتاب، يا در مورد ديگرى در منفرد بودن نظر [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلى]] مى‌نويسد: هذا الفرع من خصوصيات المصنف رحمه الله صفحۀ 187، يا در صفحۀ 276 مى‌نويسد: هذان الفرعان لم أظفر بهما لأحد سبق. | ||
از ديگر ويژگى‌هاى كتاب نظم و ترتيب دقيق مسائل كتاب مى‌باشد و به دليل خلاصه‌نويسى مطالب اين كتاب، بسيارى از مباحث آن از پيچيدگى و سنگينى در عبارت برخوردار است. | از ديگر ويژگى‌هاى كتاب نظم و ترتيب دقيق مسائل كتاب مى‌باشد و به دليل خلاصه‌نويسى مطالب اين كتاب، بسيارى از مباحث آن از پيچيدگى و سنگينى در عبارت برخوردار است. | ||