منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'نهج البلاغة' به 'نهج‌البلاغة'
جز (جایگزینی متن - 'اميرالمؤمنين(ع)' به 'اميرالمؤمنين(ع) ')
جز (جایگزینی متن - 'نهج البلاغة' به 'نهج‌البلاغة')
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR03502J1.jpg|بندانگشتی|منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة (خویی)]]
[[پرونده:NUR03502J1.jpg|بندانگشتی|منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)]]
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
|+ |
|+ |
|-
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة (خویی)
! نام کتاب!! data-type='bookName'|منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)
|-
|-
|نام های دیگر کتاب  
|نام های دیگر کتاب  
خط ۶۱: خط ۶۱:




«منهاج البراعة فى شرح نهج البلاغة»، اثر ميرزا حبيب الله هاشم خويى، معروف به امين الرعايا است. اين شرح، به زبان عربى فصيح نگاشته شده و از گستره معلومات ادبى، روايى، قرآنى، تاريخى نويسنده حكايت مى‌كند.
«منهاج البراعة فى شرح نهج‌البلاغة»، اثر ميرزا حبيب الله هاشم خويى، معروف به امين الرعايا است. اين شرح، به زبان عربى فصيح نگاشته شده و از گستره معلومات ادبى، روايى، قرآنى، تاريخى نويسنده حكايت مى‌كند.


مؤلف، انگيزه خود را از نگارش اين شرح، فقدان شرحى درخور و شايسته بر «نهج البلاغة» دانسته و اين شرح را به انگيزه حل مشكلات و آسان ساختن دشوارى‌هاى آن نگاشته است.
مؤلف، انگيزه خود را از نگارش اين شرح، فقدان شرحى درخور و شايسته بر «نهج‌البلاغة» دانسته و اين شرح را به انگيزه حل مشكلات و آسان ساختن دشوارى‌هاى آن نگاشته است.


در ميان شرح‌هايى كه در قرن سيزدهم هجرى بر «نهج البلاغة» نگاشته شده، اين شرح، از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است. اين كتاب كه يكى از گسترده‌ترين شرح‌های «نهج البلاغة» به شمار مى‌رود، شرحى از آغاز «نهج البلاغة» تا پايان خطبه دويست و بيست و هشتم بوده و در چهارده مجلد انتشار يافته است.
در ميان شرح‌هايى كه در قرن سيزدهم هجرى بر «نهج‌البلاغة» نگاشته شده، اين شرح، از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است. اين كتاب كه يكى از گسترده‌ترين شرح‌های «نهج‌البلاغة» به شمار مى‌رود، شرحى از آغاز «نهج‌البلاغة» تا پايان خطبه دويست و بيست و هشتم بوده و در چهارده مجلد انتشار يافته است.


كتاب حاضر، در آغاز با خطبه‌اى شيوا و بليغ و رسا آغاز مى‌شود. اين خطبه در عين اينكه از عذوبت خاصى برخوردار است، از لحاظ تعبير هم از فخامت ويژه‌اى بهره‌مند است. مرحوم مير حبيب الله خويى پس از اين كه شرح خود را با آن خطبه افتتاح مى‌كند، مقدمه‌اى را تمهيد مى‌كند كه بسيار مفصل است. در اين مقدمه، انگيزه خود را براى اقدام به تدوين شرحى بر «نهج البلاغة» ذكر مى‌كند و يادآور مى‌شود كه كتاب «نهج البلاغة» ميان فضلا و دانشمندان و برجستگان، اهميت، شهرت و حيثيت خاصى كسب كرده و در نتيجه علما، به شرح و گزارش«نهج البلاغة» روى آورده‌اند و شروح زيادى بر آن نوشته‌اند كه در ميان اين شروح، چند شرح داراى شهرت بيشترى است؛ يكى از آن شروح، هم‌نام همين شرح است و از قطب الدين راوندى مى‌باشد. شارح، در ادامه، از شرح ابن ابى‌الحديد معتزلى و شرح [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]]  ياد كرده است.
كتاب حاضر، در آغاز با خطبه‌اى شيوا و بليغ و رسا آغاز مى‌شود. اين خطبه در عين اينكه از عذوبت خاصى برخوردار است، از لحاظ تعبير هم از فخامت ويژه‌اى بهره‌مند است. مرحوم مير حبيب الله خويى پس از اين كه شرح خود را با آن خطبه افتتاح مى‌كند، مقدمه‌اى را تمهيد مى‌كند كه بسيار مفصل است. در اين مقدمه، انگيزه خود را براى اقدام به تدوين شرحى بر «نهج‌البلاغة» ذكر مى‌كند و يادآور مى‌شود كه كتاب «نهج‌البلاغة» ميان فضلا و دانشمندان و برجستگان، اهميت، شهرت و حيثيت خاصى كسب كرده و در نتيجه علما، به شرح و گزارش«نهج‌البلاغة» روى آورده‌اند و شروح زيادى بر آن نوشته‌اند كه در ميان اين شروح، چند شرح داراى شهرت بيشترى است؛ يكى از آن شروح، هم‌نام همين شرح است و از قطب الدين راوندى مى‌باشد. شارح، در ادامه، از شرح ابن ابى‌الحديد معتزلى و شرح [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]]  ياد كرده است.


وى، با وجود اينكه اين شروح را از بهترين شروح معرفى مى‌كند، خود انتقاداتى بر آنها دارد و در ديباچه كتاب متذكر مى‌شود؛ بدين ترتيب كه شرح قطب الدين راوندى را، خالى از خصيصه تحقيق مى‌شمارد و شرح ابن ابى‌الحديد را تقريبا به‌عنوان كالبدى بى‌روح معرفى مى‌كند و معتقد است كه در عين حال گرفتار نوعى اطناب ممل است و مباحث آن، بسيار كم‌رمق و بى‌جان است. او، هم‌چنين مى‌گويد: مباحثى كه ابن ابى‌الحديد آورده، نمى‌تواند انسان را به جان، روح و ژرفاى سخنان على(ع) رهنمون سازد و با وجود اينكه از ميان اين شروح، نظر خوش‌ترى نسبت به شرح [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]]  دارد، مع ذلك چون ملاحظه كرده است كه اين شرح، با آميزه‌اى از مباحث كلامى و حكمى آميخته است و در گزارش سخنان اميرالمؤمنين، به روايات عامه استناد جسته، آن را هم مورد انتقاد قرار مى‌دهد و مى‌گويد: چون اين شروح، داراى عيب، نقص و نوعى كمبود است، من شرحى نسبتا جامع و رسا و كافى و تقريبا خالى از عيب و نقص آغاز كردم.
وى، با وجود اينكه اين شروح را از بهترين شروح معرفى مى‌كند، خود انتقاداتى بر آنها دارد و در ديباچه كتاب متذكر مى‌شود؛ بدين ترتيب كه شرح قطب الدين راوندى را، خالى از خصيصه تحقيق مى‌شمارد و شرح ابن ابى‌الحديد را تقريبا به‌عنوان كالبدى بى‌روح معرفى مى‌كند و معتقد است كه در عين حال گرفتار نوعى اطناب ممل است و مباحث آن، بسيار كم‌رمق و بى‌جان است. او، هم‌چنين مى‌گويد: مباحثى كه ابن ابى‌الحديد آورده، نمى‌تواند انسان را به جان، روح و ژرفاى سخنان على(ع) رهنمون سازد و با وجود اينكه از ميان اين شروح، نظر خوش‌ترى نسبت به شرح [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن ميثم بحرانى]]  دارد، مع ذلك چون ملاحظه كرده است كه اين شرح، با آميزه‌اى از مباحث كلامى و حكمى آميخته است و در گزارش سخنان اميرالمؤمنين، به روايات عامه استناد جسته، آن را هم مورد انتقاد قرار مى‌دهد و مى‌گويد: چون اين شروح، داراى عيب، نقص و نوعى كمبود است، من شرحى نسبتا جامع و رسا و كافى و تقريبا خالى از عيب و نقص آغاز كردم.
خط ۷۳: خط ۷۳:
ايشان، در مرحله‌اى پس از اهتمام به آيات، در شرح و توضيح سخنان اميرالمؤمنين على(ع)، عنايت ويژه‌اى نسبت به اخبار و احاديث ائمه معصومين(ع)، مبذول مى‌كند و خيلى پاى‌بند است كه در زمينه گزارش سخنان على(ع)، به روايات ائمه(ع)، استناد جسته و به آنها استشهاد بكند.
ايشان، در مرحله‌اى پس از اهتمام به آيات، در شرح و توضيح سخنان اميرالمؤمنين على(ع)، عنايت ويژه‌اى نسبت به اخبار و احاديث ائمه معصومين(ع)، مبذول مى‌كند و خيلى پاى‌بند است كه در زمينه گزارش سخنان على(ع)، به روايات ائمه(ع)، استناد جسته و به آنها استشهاد بكند.


شايد نكته‌اى كه موجب ناخوشنودى او نسبت به شروح ديگر «نهج البلاغة» شده و باعث شده است كه خود، از نو، با سبك خاص به شرح«نهج البلاغة» بپردازد، با همين مطلب پيوند مى‌خورد.
شايد نكته‌اى كه موجب ناخوشنودى او نسبت به شروح ديگر «نهج‌البلاغة» شده و باعث شده است كه خود، از نو، با سبك خاص به شرح«نهج‌البلاغة» بپردازد، با همين مطلب پيوند مى‌خورد.


وى، عنايت خاصى به ابعاد بلاغی «نهج البلاغة» داشته و لذا در اين زمينه مقدمه‌اى بر آن نگاشته است. در اين مقدمه مقدارى از مباحث مهم علوم بلاغى را مى‌آورد كه مى‌توان آن را در حقيقت كتاب مستقلى در علم بلاغت تلقى كرد.
وى، عنايت خاصى به ابعاد بلاغی «نهج‌البلاغة» داشته و لذا در اين زمينه مقدمه‌اى بر آن نگاشته است. در اين مقدمه مقدارى از مباحث مهم علوم بلاغى را مى‌آورد كه مى‌توان آن را در حقيقت كتاب مستقلى در علم بلاغت تلقى كرد.


ديگر از ويژگى‌هاى اين شرح، تقطيع گزارش و توضيح خطبه به فصول و ذيل‌ها و تنبيه‌ها است؛ يعنى يك‌باره و كلى خطبه را شرح نكرده است، بلكه آن را در ضمن فصول و تنبيهات و... شرح داده است.
ديگر از ويژگى‌هاى اين شرح، تقطيع گزارش و توضيح خطبه به فصول و ذيل‌ها و تنبيه‌ها است؛ يعنى يك‌باره و كلى خطبه را شرح نكرده است، بلكه آن را در ضمن فصول و تنبيهات و... شرح داده است.
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:


== پیوندها ==
== پیوندها ==
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14516 مطالعه کتاب منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة (خویی) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14516 مطالعه کتاب منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش