المهذب البارع في شرح المختصر النافع: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR00459J1.jpg|بندانگشتی|المهذب البارع في شرح المختصر النافع]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|المهذب البارع في شرح المختصر النافع

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|جامع الدقائق و كاشف الحقايق

|-

|data-type='authors'|[[عراقی، مجتبی]] (محقق)

[[ابن فهد حلی، احمد بن محمد]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏182‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏م‎‏3022

|موضوع  

|data-type='subject'|فقه جعفری - قرن 7ق.

محقق حلی، جعفر بن حسن، 602 - 676ق. مختصر النافع فی فقه الامامیه - نقد و تفسیر

|ناشر  

|data-type='publisher'|جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|قم - ایران

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1407 هـ.ق  

 

 

 

==مؤلف==

 

 

'''المهذب البارع في شرح المختصر النافع''' تألیف [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|علامه جمال‌الدين ابوالعباس احمد بن محمد بن فهد اسدى حلى]]، معروف به ابن فهد (م 841 ق). نام ديگر كتاب جامع الدقائق و كاشف الحقايق است. ....<ref>صفحۀ 71 مقدمۀ كتاب خطبۀ مؤلف، جلد 5 [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]صفحۀ 52، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] ج 1 ص 72</ref>

 

این کتاب يكى از بهترين شروح مختصر النافع است. مؤلف داراى دو شرح بر مختصر النافع مى‌باشد كه يكى شرح صغير به نام «المقتصر من شرح المختصر» مى‌باشد و ديگرى شرح كبير موسوم به «مهذب البارع» است.

در اين كتاب دلايل و براهين فقهاى بزرگوار به صورت وسيعى نقل شده و هم‌چنين در هر قسمت تعاريف موضوعات آن به بهترين وجه ذكر شده است.

مؤلف همچنين نهايت تلاش خود را در بيان نظريات مخالف و حتى اقوال نادر و كمياب انجام داده است و دلايل ترديد و شك در ذهن و عبارت‌هاى [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در مختصر النافع را در مسائل گوناگون طرح نموده است.

كتاب مهذب البارع در سال 803 ق به پايان رسيده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 292/23). كتاب موجود توسط مؤسسۀ انتشارات اسلامى، تابع جامعۀ مدرسين در قم انتشار يافته است.

جلد اوّل آن در سال 1407 ق و جلد دوّم آن در جمادى الاول سال 1411 ق و جلد سوّم آن در ذى الحجة سال 1411 ق چاپ شده است.

علامه [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] نسخه‌هايى از اين كتاب را ذكر نموده است كه به بعضى اشاره مى‌شود.

نسخۀ خطى كه نويسندۀ آن عبداللّه بن على معروف به ابن غذافة كه در سال 916 ق نوشته شده است. ....<ref>[[طبقات أعلام الشيعة]] ج 132/4</ref>

نسخۀ ديگر از عباس بن فضل عبادى كه در سال 969 ق نگاشته شده است. ....<ref>[[طبقات أعلام الشيعة]] ج 116/4</ref>

نسخۀ ديگر از على بن كامل بن منصور كه در سال 983 ق نگاشته شده است. ....<ref>[[طبقات أعلام الشيعة]] ج 160/4</ref>

#نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى (قده) كه در سال 835 ق در عصر مؤلف نوشته شده است و پس از قرائت در نزد مؤلف، مورد تأييد او واقع شده است. اين كتاب با رمز «الف» مشخص شده است و از كتاب طهارت تا آخر كتاب نكاح مى‌باشد.

#نسخۀ كتابخانۀ آیت‌الله حاج سيد مصطفى صفائى خوانسارى كه نسخۀ تصحيح شده است و با رمز «ب» مشخص شده است و از كتاب طهارت تا آخر كتاب ديات مى‌باشد.

#نسخۀ با ارزش و نفيس كتابخانۀ آستان قدس رضوى در مشهد كه قسمت‌هايى از آن از نسخۀ مصنف استنساخ شده است و با رمز «ج» مشخص شده است و از اول كتاب طهارت تا آخر كتاب ديات است.

#نسخۀ كتابخانۀ مدرسۀ فيضيه در قم كه در آخر كتاب نكاح آن نوشته شده است، در سال 982 ق بوسيلۀ محمد بن صالح سعدى نگاشته شده است و با رمز «ه» مشخص شده و از اول كتاب طهارت، تا آخر ديات است.

اگر چه كتاب مهذب البارع شرح كامل مختصر النافع مى‌باشد و نسخ خطى آن از كتاب طهارت تا آخر كتاب ديات مى‌باشد اما در چاپ موجود آن از كتاب طهارت تا آخر كتاب ايلاء وجود دارد و بنابراين قسمت عبادات، معاملات و قسمتى از ايقاعات را در بردارد.

كتاب طهارت شامل چهار ركن مى‌باشد كه عبارتند از: انواع آب‌ها، طهارت با آب، طهارت با خاك و نجاسات.

الذريعة: المهذب البارع في شرح النافع في مختصر الشرائع المعروف ب‍ «المختصر النافع» لابن فهد حلّي، أورد في كل مسألة أقوال الأصحاب و أدّلة كل قول و بيّن الخلاف في كل مسألة خلافيّة و عين المخالف و إن كان نادرا و أشار إلى وجه التردد من المصنف لدليل القدح في خاطره. ....<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 292/23</ref>

الكنى و الألقاب: جمال السالكين أبو العباس احمد بن محمد بن فهد الحلي الأسدي، صاحب المقامات العاليّة و المصنفات الفائقة، كالمهذب البارع شرح المختصر النافع و الموجز و التحرير و عدّة الداعي و التحصين و اللمعة الحليلية و غير ذلك. ....<ref>الكنى و الألقاب ج 1 ص 380</ref>

در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]پس از بيان نسخه‌اى از المهذب البارع اين شعر را آورده است:....<ref>[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج /22ص 19</ref>

{{شعر}}

{{ب|''إذا أشكل الأمر في المختصر''|2=''و رمت على حلّة المقتصر''}}

{{ب|''فلذا بالمهذب في شرحه''|2=''فإن لم تجده فبالمقتصر''}}

{{پایان شعر}}

فإن أحببت ان شرح في رياض هذا الكتاب و تفوز باللباب و تجيئ ثمار الفوائد و تصل إلى أسنى المقاصد فعليك بكتابنا الكبير. ....<ref>صفحۀ 29 مقدمۀ مؤلف</ref>

و ليكن هذا آخر ما نورده في هذا المقتصر و من أراد الاستقصاء بذكر الأدلة و إيراد حجج كل فريق و بيان ما يرد عليها من الاعتراضات و ذكر ما يليق بالباب من التعريفات و إظهار ما يحسن من التنبيهات فعليه بكتابنا الكبير أعني المهذب البارع، فإنه بلغ في ذلك الغاية. ....<ref>صفحۀ 471 كتاب المقتصر</ref>

- أعيان الشيعة ج 148/3

<references />