۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خاندان نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ابن ابى الحديد' به 'ابن ابى الحديد '
جز (جایگزینی متن - 'امير المؤمنين' به 'اميرالمؤمنين') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابى الحديد' به 'ابن ابى الحديد ') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
4. بر طبق تحقيق نويسنده: يكى از مشهورترين كتب ابومحمّد [[نوبختی، حسن بن موسی|حسن بن موسى نوبختى]] كتاب فرق الشّيعة است كه موضوع آن شرح افتراق فرقه شيعه به فرقه‌هاى چند از غلات و زيديّه و اماميّه و فروع اين سه شعبه و مقالات مختلفه ايشان بوده و اين كتاب به مناسبت جنبه تاريخى و اشتهار مؤلّف آن كه از متكلّمين فلسفى مشرب اماميّه است، اهميّت مخصوص داشته و مؤلّفين بعد از ابومحمّد نوبختى از آن استفاده بسيار كرده‌اند. سپس نويسنده به پاسخ اين پرسش پرداخته است كه: آيا فرق الشيعة موجود از ابومحمد نوبختى است؟ نويسنده با ذكر قراينى به اين پرسش پاسخ منفى داده و بر آن است كه كتاب مذكور نوشته ابوالقاسم سعد بن عبداللّه اشعرى قمّى است<ref>همان، ص 140- 161</ref> | 4. بر طبق تحقيق نويسنده: يكى از مشهورترين كتب ابومحمّد [[نوبختی، حسن بن موسی|حسن بن موسى نوبختى]] كتاب فرق الشّيعة است كه موضوع آن شرح افتراق فرقه شيعه به فرقه‌هاى چند از غلات و زيديّه و اماميّه و فروع اين سه شعبه و مقالات مختلفه ايشان بوده و اين كتاب به مناسبت جنبه تاريخى و اشتهار مؤلّف آن كه از متكلّمين فلسفى مشرب اماميّه است، اهميّت مخصوص داشته و مؤلّفين بعد از ابومحمّد نوبختى از آن استفاده بسيار كرده‌اند. سپس نويسنده به پاسخ اين پرسش پرداخته است كه: آيا فرق الشيعة موجود از ابومحمد نوبختى است؟ نويسنده با ذكر قراينى به اين پرسش پاسخ منفى داده و بر آن است كه كتاب مذكور نوشته ابوالقاسم سعد بن عبداللّه اشعرى قمّى است<ref>همان، ص 140- 161</ref> | ||
5. نويسنده در مورد شرحهاى كتاب كم‌برگ ولى پربار ياقوت نوشته ابواسحق ابراهيم بن نوبخت چنين نوشته است: شرح ابن ابى الحديد به دست ما نرسيده ولى شرحى كه خوشبختانه به دست ما رسيده از علّامه حلّى است كه انوار الملكوت فى شرح الياقوت نام دارد. علّامه حلّى در شرح كتاب الياقوت چنان‌كه خود مى‌گويد نه‌تنها نظم و ترتيب كتاب شيخ ابواسحاق را حفظ كرده بلكه در اين كار عين عبارات مؤلّف را ابتدا نقل و بعد شرح نموده است و در پاره‌اى موارد رأى مؤلّف اصل كتاب را نيز كه نزديك به مشرب معتزله است نپذيرفته و عقيده خود را كه حاصل اجتهادات متكلّمين امامى بعد از شيخ ابواسحاق، مثل [[شيخ مفيد]] و سيّد مرتضى و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و خواجه نصير الدّين طوسى و امثال ايشان است در مقابل ايراد كرده است. نويسنده افزوده است: كتاب الياقوت تا حدّى كه نگارنده اطّلاع دارد قديم‌ترين كتاب كلامى است كه از فرقه اماميّه در دست و موجود است. ايشان سپس براى آنكه ترتيب مباحث كلامى متكلّمين امامى در آن ايّام آشكار شود، فهرست مطالب كتاب ياقوت را به شكلى كه علّامه حلّى در انوار الملكوت آورده است، به ترتيب ذكر كرده است<ref>همان، ص 170- 176</ref> | 5. نويسنده در مورد شرحهاى كتاب كم‌برگ ولى پربار ياقوت نوشته ابواسحق ابراهيم بن نوبخت چنين نوشته است: شرح [[ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله|ابن ابى الحديد]] به دست ما نرسيده ولى شرحى كه خوشبختانه به دست ما رسيده از علّامه حلّى است كه انوار الملكوت فى شرح الياقوت نام دارد. علّامه حلّى در شرح كتاب الياقوت چنان‌كه خود مى‌گويد نه‌تنها نظم و ترتيب كتاب شيخ ابواسحاق را حفظ كرده بلكه در اين كار عين عبارات مؤلّف را ابتدا نقل و بعد شرح نموده است و در پاره‌اى موارد رأى مؤلّف اصل كتاب را نيز كه نزديك به مشرب معتزله است نپذيرفته و عقيده خود را كه حاصل اجتهادات متكلّمين امامى بعد از شيخ ابواسحاق، مثل [[شيخ مفيد]] و سيّد مرتضى و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و خواجه نصير الدّين طوسى و امثال ايشان است در مقابل ايراد كرده است. نويسنده افزوده است: كتاب الياقوت تا حدّى كه نگارنده اطّلاع دارد قديم‌ترين كتاب كلامى است كه از فرقه اماميّه در دست و موجود است. ايشان سپس براى آنكه ترتيب مباحث كلامى متكلّمين امامى در آن ايّام آشكار شود، فهرست مطالب كتاب ياقوت را به شكلى كه علّامه حلّى در انوار الملكوت آورده است، به ترتيب ذكر كرده است<ref>همان، ص 170- 176</ref> | ||
6. نويسنده تأكيد كرده است كه: بعد از ابوسهل اسماعيل بن على، مشهورترين افراد خاندان نوبختى ابوالقاسم حسين بن روح است و عمده اشتهار او به واسطه مقام دينى بزرگى است كه در ميان شيعه اماميّه دارد و از نوّاب اربعه حضرت قائم محسوب مى‌شود. او به عقيده شيعه اماميّه سوّمين نايب حضرت حجت است كه بعد از ابوعمرو عثمان بن سعيد عمرى و پسرش ابوجعفر محمّد بن عثمان به اين مقام برگزيده شده است. يكى از كسانى كه به مخالفت با حسين بن روح برخاست و از راه حسد به تأسيس مذهب جديدى قيام كرد ابوجعفر محمّد بن على شلمغانى بود. مؤلف با توضيح اوضاع تاريخى آن دوران و عقايد انحرافى شلمغانى، چگونگى صدور توقيع لعن بر شلمغانى را ذكر كرده كه از سوى حضرت مهدى موعود(عج) صادر شده و به دست حسين بن روح آشكار گرديده است<ref>همان، ص 222- 238</ref> | 6. نويسنده تأكيد كرده است كه: بعد از ابوسهل اسماعيل بن على، مشهورترين افراد خاندان نوبختى ابوالقاسم حسين بن روح است و عمده اشتهار او به واسطه مقام دينى بزرگى است كه در ميان شيعه اماميّه دارد و از نوّاب اربعه حضرت قائم محسوب مى‌شود. او به عقيده شيعه اماميّه سوّمين نايب حضرت حجت است كه بعد از ابوعمرو عثمان بن سعيد عمرى و پسرش ابوجعفر محمّد بن عثمان به اين مقام برگزيده شده است. يكى از كسانى كه به مخالفت با حسين بن روح برخاست و از راه حسد به تأسيس مذهب جديدى قيام كرد ابوجعفر محمّد بن على شلمغانى بود. مؤلف با توضيح اوضاع تاريخى آن دوران و عقايد انحرافى شلمغانى، چگونگى صدور توقيع لعن بر شلمغانى را ذكر كرده كه از سوى حضرت مهدى موعود(عج) صادر شده و به دست حسين بن روح آشكار گرديده است<ref>همان، ص 222- 238</ref> | ||