پرش به محتوا

ابن عبدالسلام، عبدالعزیز بن عبدالسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شهاب الدين' به 'شهاب‌الدين'
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
جز (جایگزینی متن - 'شهاب الدين' به 'شهاب‌الدين')
خط ۴۹: خط ۴۹:
وی فقه را نزد فخرالدين ابن عساكر، اصول را از سيف الدين آمدى و حديث را نزد قاسم بن ابى القاسم ابن عساكر، عبداللطيف بن اسماعيل بغدادى، حنبل بن عبدالله رصافى، قاضى عبدالصمد حرستانى و ديگران فرا گرفت. وى به درس بركات بن ابراهيم خشوعى حاضر مى‌شد و پس از چندى در فقه شافعى سرآمد عالمان عصر گرديد.
وی فقه را نزد فخرالدين ابن عساكر، اصول را از سيف الدين آمدى و حديث را نزد قاسم بن ابى القاسم ابن عساكر، عبداللطيف بن اسماعيل بغدادى، حنبل بن عبدالله رصافى، قاضى عبدالصمد حرستانى و ديگران فرا گرفت. وى به درس بركات بن ابراهيم خشوعى حاضر مى‌شد و پس از چندى در فقه شافعى سرآمد عالمان عصر گرديد.


سپس در دمشق مشغول تدريس شد و تاج‌الدين ابن فركاح، شمس الدين حنبلى، ابن دقيق العيد -كه لقب سلطان العلماء به او داد- علاءالدين ابوالحسن باجى، ابومحمد دمياطى، ابومحمد هبه الله قفطى، على بن محمد يونينى و شهاب الدين ابوشامه از شاگردانش بودند. او را به دانش و پارسايى و زبان‌آورى ستوده‌اند. ابن عبدالسلام در روزگارى به سر مى‌برد كه سرزمين شام و مصر دستخوش پريشانى و نابسامانى بود؛ چه از يكسو با سپاهيان صليبى روبه‌رو بود و از سويى درگيرى داخلى ايوبيان با يكديگر بر سر حكمرانى آن نواحى، به اين آشفتگى دامن مى‌زد. در اين گيرودار مداخله وى در امور سياسى، برخورد با زمامداران، ايستادگى در مقابل سپاهيان روم و پافشارى بر نظرات فقهى، شخصيتى بارز از او ترسيم كرده است. به همين سبب در فاصله ميان بارورى علمى تا پايان زندگيش، كمتر به چشم مى‌خورد كه رويدادى به وجود نياورده باشد.
سپس در دمشق مشغول تدريس شد و تاج‌الدين ابن فركاح، شمس الدين حنبلى، ابن دقيق العيد -كه لقب سلطان العلماء به او داد- علاءالدين ابوالحسن باجى، ابومحمد دمياطى، ابومحمد هبه الله قفطى، على بن محمد يونينى و شهاب‌الدين ابوشامه از شاگردانش بودند. او را به دانش و پارسايى و زبان‌آورى ستوده‌اند. ابن عبدالسلام در روزگارى به سر مى‌برد كه سرزمين شام و مصر دستخوش پريشانى و نابسامانى بود؛ چه از يكسو با سپاهيان صليبى روبه‌رو بود و از سويى درگيرى داخلى ايوبيان با يكديگر بر سر حكمرانى آن نواحى، به اين آشفتگى دامن مى‌زد. در اين گيرودار مداخله وى در امور سياسى، برخورد با زمامداران، ايستادگى در مقابل سپاهيان روم و پافشارى بر نظرات فقهى، شخصيتى بارز از او ترسيم كرده است. به همين سبب در فاصله ميان بارورى علمى تا پايان زندگيش، كمتر به چشم مى‌خورد كه رويدادى به وجود نياورده باشد.


ايشان مدتى به تدريس در زاويه غزالى جامع دمشق اشتغال ورزيد تا اينكه چون در 637ق صالح اسماعيل برادر اشرف، حاكم دمشق شد، او را به امامت جمعه آن شهر منصوب كرد. از آنجا كه اهل مصر با نجم الدين ايوب بيعت كرده بودند و او حكمران آنجا شده بود، اين امر ملك اسماعيل را نگران ساخته بود؛ از اين‌رو در 638ق به سپاهيان صليبى در برابر نجم‌الدين پيشنهاد همكارى داد و حاضر شد در قبال حمايت صليبيان از وى دو دژ بزرگ صيدا و شقيف را به آنان واگذارد. اين پيمان‌نامه بر ابن عبدالسلام بسيار گران آمد و وقتى مردم درباره فروختن سلاح به صليبيان -كه در دمشق رفت‌وآمد داشتند- از او استفتاء كردند، فتوا داد كه اين كار بر شما حرام است و در پايان خطبه‌هاى نماز جمعه سپاهيان كفّار را نفرين كرد. از اين‌رو وى مدتى زندانى شد و پس از آزادى به بيت المقدس رفت. وقتى اسماعيل با سپاهيان صليبى به آن ديار آمد، به او پيشنهاد كرد كه اگر با وى كنار آيد، به منصب‌هاى سابقش در دمشق باز خواهد گشت، ولى او نپذيرفت و به همين جهت در بيت المقدس زندانى گرديد. چندى نگذشت كه سپاهيان نجم الدين ايوب، صليبيان را تارومار كردند.
ايشان مدتى به تدريس در زاويه غزالى جامع دمشق اشتغال ورزيد تا اينكه چون در 637ق صالح اسماعيل برادر اشرف، حاكم دمشق شد، او را به امامت جمعه آن شهر منصوب كرد. از آنجا كه اهل مصر با نجم الدين ايوب بيعت كرده بودند و او حكمران آنجا شده بود، اين امر ملك اسماعيل را نگران ساخته بود؛ از اين‌رو در 638ق به سپاهيان صليبى در برابر نجم‌الدين پيشنهاد همكارى داد و حاضر شد در قبال حمايت صليبيان از وى دو دژ بزرگ صيدا و شقيف را به آنان واگذارد. اين پيمان‌نامه بر ابن عبدالسلام بسيار گران آمد و وقتى مردم درباره فروختن سلاح به صليبيان -كه در دمشق رفت‌وآمد داشتند- از او استفتاء كردند، فتوا داد كه اين كار بر شما حرام است و در پايان خطبه‌هاى نماز جمعه سپاهيان كفّار را نفرين كرد. از اين‌رو وى مدتى زندانى شد و پس از آزادى به بيت المقدس رفت. وقتى اسماعيل با سپاهيان صليبى به آن ديار آمد، به او پيشنهاد كرد كه اگر با وى كنار آيد، به منصب‌هاى سابقش در دمشق باز خواهد گشت، ولى او نپذيرفت و به همين جهت در بيت المقدس زندانى گرديد. چندى نگذشت كه سپاهيان نجم الدين ايوب، صليبيان را تارومار كردند.
خط ۷۵: خط ۷۵:
==وفات==
==وفات==


سرانجام وى در سال 660ق در قاهره درگذشت. خاص و عام و نيز بيبرس در مراسم تشييع وى شركت جستند. سيل جمعيت به حدى بود كه بيبرس به بعضى از خواص خود گفت: امروز حاكميت من استوار شد، زيرا اگر وى از مردم مى‌خواست تا بر من قيام كنند، مى‌توانست حكومت را از من بگيرد. منزلت او به حدى بود كه تا چند روز پس از مرگش در دمشق و تمام ديار مصر و شام و حتى مدينه و مكه و يمن، بر او نماز غايب خوانده شد. ابن عبدالسلام كه گرايشى به صوفيه داشت و در مجلس درس شهاب الدين سهروردى حاضر مى‌شد، نزد وى رساله قشيريه را آموخت و از او خرقه گرفت. هر چند ابن عبدالسلام در آثارش رقص صوفيان را بدعت شمرد، ولى به گفته [[ذهبى]] او به مجلس صوفيان مى‌رفته و با ايشان به سماع و تواجد مى‌پرداخته است. در پاره‌اى از نوشته‌هاى وى كه گرايش او به تصوف را گواهى مى‌دهد، مى‌بينيم كه عارفان را برتر از عالمان مى‌داند. او نسبت به محيى الدين بن عربى نظر چندان خوبى نداشت و بر او خرده مى‌گرفت.
سرانجام وى در سال 660ق در قاهره درگذشت. خاص و عام و نيز بيبرس در مراسم تشييع وى شركت جستند. سيل جمعيت به حدى بود كه بيبرس به بعضى از خواص خود گفت: امروز حاكميت من استوار شد، زيرا اگر وى از مردم مى‌خواست تا بر من قيام كنند، مى‌توانست حكومت را از من بگيرد. منزلت او به حدى بود كه تا چند روز پس از مرگش در دمشق و تمام ديار مصر و شام و حتى مدينه و مكه و يمن، بر او نماز غايب خوانده شد. ابن عبدالسلام كه گرايشى به صوفيه داشت و در مجلس درس شهاب‌الدين سهروردى حاضر مى‌شد، نزد وى رساله قشيريه را آموخت و از او خرقه گرفت. هر چند ابن عبدالسلام در آثارش رقص صوفيان را بدعت شمرد، ولى به گفته [[ذهبى]] او به مجلس صوفيان مى‌رفته و با ايشان به سماع و تواجد مى‌پرداخته است. در پاره‌اى از نوشته‌هاى وى كه گرايش او به تصوف را گواهى مى‌دهد، مى‌بينيم كه عارفان را برتر از عالمان مى‌داند. او نسبت به محيى الدين بن عربى نظر چندان خوبى نداشت و بر او خرده مى‌گرفت.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش